Συστάσεις για την άμεση εφαρμογή αντιμετώπισης της ξενοφοβίας και βίας κατά μεταναστών προτείνει, στην 5η έκθεσή της για την Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (ECRI) του Συμβουλίου της Ευρώπης, επισημαίνοντας ότι παραμένουν σε ανησυχητικά επίπεδα τα παραπάνω φαινόμενα κατά των μεταναστών, προσφύγων και αιτούντων άσυλο, ενώ γίνεται λόγος και για πρακτικές διαχωρισμού σε βάρος παιδιών Ρομά στην εκπαίδευση.
Ο Συνήγορος του Πολίτη εκτιμά ότι οι επισημάνσεις της Επιτροπής αποτελούν συμβολή στις Αρχές του κράτους δικαίου και αναγνώριση της συνεισφοράς του έργου της ανεξάρτητης Αρχής στο πεδίο της καταπολέμησης των διακρίσεων και του ρατσισμού.
Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, στις βασικές διαπιστώσεις τής εν λόγω Επιτροπής αποτιμώνται θετικά οι εξελίξεις που έχουν επέλθει σε νομοθετικό επίπεδο για την αντιμετώπιση του ρατσισμού και συγκεκριμένα:
α) Η θέσπιση και λειτουργία ειδικών αστυνομικών μονάδων για την αντιμετώπιση της ρατσιστικής βίας.
β) Η ανάθεση σε ειδικό εισαγγελέα της δίωξης πράξεων ρατσιστικής βίας, τον Οκτώβριο του 2013.
γ) Η ψήφιση του νέου αντιρατσιστικού νόμου το 2014, αλλά και των τροποποιήσεων που επήλθαν σε ποινικές διατάξεις για την πάταξη του ρατσισμού.
Ωστόσο, διαπιστώνεται υστέρηση στην αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους που εκδηλώνεται στον δημόσιο και πολιτικό λόγο στην Ελλάδα και παρατηρείται εξακολούθηση κρουσμάτων ρατσιστικής βίας σε βάρος μεταναστών, προσφύγων και αιτούντων άσυλο.
Όπως σημειώνεται, οι δύο αυτοί παράγοντες συνεισφέρουν καθοριστικά στη δημιουργία κλίματος φυλετικού μίσους και φόβου, το οποίο η έκθεση συνδέει, επίσης, με τη δράση της Χρυσής Αυγής, αλλά και με την απροθυμία έγκαιρης και αποτελεσματικής δράσης από τις αρμόδιες κρατικές Αρχές.
Σύμφωνα με την ανεξάρτητη Αρχή, για την τεκμηρίωση του ρατσιστικού φαινομένου στην Ελλάδα αξιοποιείται και η ειδική έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για τη ρατσιστική βία, στην οποία ήδη από το 2013 ο Συνήγορος είχε διαπιστώσει, μεταξύ άλλων, τη σοβαρή αναντιστοιχία της επίσημης καταγραφής περιστατικών ρατσιστικής βίας από την αστυνομία με τον πολύ μεγαλύτερο αριθμό τέτοιων περιστατικών που είχαν πράγματι λάβει χώρα, την αδράνεια ή ολιγωρία των αστυνομικών οργάνων και τις ελλείψεις του νομοθετικού πλαισίου.
Ο Συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει, εξάλλου, ότι ενδεικτικό της υστέρησης που διαπιστώνει η Έκθεση της Επιτροπής στην αντιμετώπιση του φαινομένου, αλλά και των επιπτώσεων που έχει η ρητορική µίσους στην Ελλάδα, είναι το περιεχόμενο των δύο συστάσεων άμεσης εφαρμογής που απευθύνει η Επιτροπή στην ελληνική πολιτεία:
- Θέσπιση εθνικής στρατηγικής για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας από ομάδα δράσης (task force) που θα αποτελείται από όλες τις αρμόδιες Αρχές, συμπεριλαμβανομένου του Συνηγόρου του Πολίτη, της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και ΜΚΟ.
- Αποτελεσματική διερεύνηση του ρατσιστικού και οµο-τρανσφοβικού κινήτρου ήδη από τα αρχικά στάδια των αστυνομικών ερευνών και των δικαστικών διαδικασιών.
