Η Ελλάδα είναι από τα πιο δραστήρια κράτη μέλη της ΕΕ σε πολλές αμυντικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (European Defence Agency -EDA), καθώς και αυτών της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (Permanent Structured Cooperation – PESCO), τόνισε -μιλώντας αποκλειστικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ- ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας, Ζίρι Τσέντιβι (Jiří Šedivý), ενόψει της επίσκεψης του στην Αθήνα στις 13 και 14 Ιουλίου, για να συμμετάσχει στις εργασίες της Διεθνούς Έκθεσης Άμυνας και Ασφάλειας (DEFEA), όπου θα έχει συναντήσεις με Έλληνες αξιωματούχους, μεταξύ των οποίων ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος και ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος. Ο κ. Τσέντιβι επισήμανε «την αρωγή της Ελλάδας σε διάφορες πρωτοβουλίες της άμυνας της ΕΕ, η οποία, υπό αυτό το πρίσμα μπορεί να λειτουργήσει ως πρότυπο και για τα άλλα κράτη».
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας (ΕΟΑ) ιδρύθηκε το 2004 με αποστολή την παροχή βοήθειας στα συμμετέχοντα κράτη στον Οργανισμό (όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, εκτός από τη Δανία) στη βελτίωση των αμυντικών δυνατοτήτων τους, μέσω της ευρωπαϊκής συνεργασίας. «Αυτός είναι ο βασικός μας ρόλος μέχρι σήμερα και έχουμε πολλές δραστηριότητες για να στηρίξουμε αυτό το στρατηγικό στόχο», σημείωσε ο κ. Τσέντιβι.
«Τα συμμετέχοντα κράτη συναντιούνται στο πλαίσιο του Οργανισμού και συζητούν συλλογικά τις στρατηγικές και επιχειρησιακές προτεραιότητες, που επιθυμούν να αναπτύξουν σε εθνικό επίπεδο ή συλλογικά», προσθέτοντας ότι «ο ΕΟΑ διαθέτει περισσότερα από 400 πολυεθνικά έργα και προγράμματα, τα οποία εκτείνονται από το σχεδιασμό και ανάπτυξη των στρατιωτικών δυνατοτήτων μέχρι την προμήθεια, την τεχνολογία, την έρευνα και την καινοτομία». Επίσης, σημείωσε ότι ο ΕΟΑ συμβάλλει, παράλληλα, στην ενίσχυση των επιχειρησιακών ικανοτήτων των Ενόπλων Δυνάμεων μέσα από την οργάνωση εκπαιδεύσεων και ασκήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, ανέφερε ως εξέχον παράδειγμα το πολυεθνικό κέντρο εκπαίδευσης ελικοπτέρων (ΜΗΤC) στη Σίντρα, της Πορτογαλίας και διάφορες δραστηριότητες που αφορούν την κυβερνοασφάλεια.
Ο ρόλος της Ελλάδας στον τομέα της κυβερνοάμυνας
Σχετικά με την Ελλάδα, ο κ. Τσέντιβι εξήρε τον σημαίνοντα ρόλο της χώρας στον τομέα της κυβερνοάμυνας και τόνισε ότι ΕΟΑ «στηρίζει αριθμό βασικών δραστηριοτήτων που συμμετέχει Ελλάδα και διαδραματίζει ενεργό ρόλο, όπως η θαλάσσια επιτήρηση, οι θαλάσσιες επιχειρήσεις, η ενεργειακή ασφάλεια και κλιματική αλλαγή, καθώς και το πρόγραμμα της PESCO, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη κινητών υπαίθριων νοσοκομείων και ιατρικών δυνατοτήτων». Ο κ. Τσέντιβι σημείωσε ότι «η συνεργασία ΕΟΑ και Υπουργείου Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας επεκτείνεται και στον τομέα των νέων τεχνολογιών στον στρατιωτικό και αμυντικό τομέα με επίκεντρο την καινοτομία της άμυνας». Αναδεικνύοντας το σημαντικό ρόλο της Ελλάδας στον ΕΟΑ, ο Επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «στον ΕΟΑ έχουμε Έλληνες συναδέλφους, άριστους επιστήμονες που στηρίζουν τις δραστηριότητες στον τομέα των νέων στρατιωτικών δυνατοτήτων, τεχνολογιών και της καινοτομίας».
Ερωτηθείς για το κατά πόσο η ΕΕ είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει προκλήσεις, όπως οι κυβερνοεπιθέσεις, υπογράμμισε πως «πρώτα από όλα πρέπει να πούμε ότι ο Οργανισμός είναι ένα από τα πολλά ‘εργαλεία’ με τα οποία απαντά η ΕΕ στις κυβερνοεπιθέσεις. Πρέπει, επίσης, να τονιστεί ότι η πρωταρχική ευθύνη για την κυβερνοάμυνα βρίσκεται στα κράτη-μέλη. Η ΕΕ παρέχει τεχνοκρατική στήριξη, καθώς και την πλατφόρμα για την ανταλλαγή πληροφοριών», ενώ την ίδια ώρα τόνισε «τη σημασία ανάπτυξης αυτόνομων δυνατοτήτων «για να διασφαλίσουμε τους εαυτούς μας και να αυξήσουμε την ανθεκτικότητα μας σε αυτές τις ασύμμετρες προκλήσεις».
CTIRISP: Η χώρα ηγείται της πλατφόρμας κοινής χρήσης πληροφοριών για απειλές και περιστατικά στον κυβερνοχώρο
Παράλληλα, συμπλήρωσε ότι «ένα από πρώτα προγράμματα της PESCO, υπό την ηγεσία της Λιθουανίας, αφορά την ταχεία ανάπτυξη ομάδων κυβερνοάμυνας για τη αρωγή και στήριξη εκείνων των κρατών μελών που δέχονται κυβερνοεπιθέσεις. Ο Οργανισμός συμβάλλει στις ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρατών μελών, είτε μέσα από διάφορες ασκήσεις ή εκπαιδεύσεις είτε μέσα από προγράμματα, που εστιάζουν σε συγκεκριμένες πτυχές της κυβερνοασφάλειας, της κυβερνοανθεκτικότητας ή της κυβερνοάμυνας». Ανέφερε, ακόμα, ότι «είναι σημαντικό να επισημανθεί πως αυτό που ονομάζουμε κυβερνοανθεκτικότητα, είναι κατά κάποιο τρόπο μια προϋπόθεση ή επιτακτική ανάγκη που πρέπει να ληφθεί υπόψη σε όλες μας τις δραστηριότητες. Συνεπώς, ό,τι και να πράξουμε πρέπει πάντα σκεφτόμαστε την προστασία, υπό το πρίσμα της κυβερνοασφάλειας και της κυβερνοάμυνας». Σημειώνεται ότι η Ελλάδα ηγείται ενός προγράμματος PESCO, του CTIRISP (πλατφόρμα κοινής χρήσης πληροφοριών για απειλές και περιστατικά στον κυβερνοχώρο). Αυτή η πλατφόρμα, σημείωσε ο κ. Τσέντιβι αφορά «τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη-μέλη θα μοιράζονται πληροφορίες, όσον αφορά περιστατικά, επεισόδια ή επιθέσεις, έτσι ώστε να υπάρχει καλύτερος συντονισμός».
Σχετικά με τη συμμετοχή της Τουρκίας σε προγράμματα της PESCO, o επικεφαλής του ΕΟΑ, ο Ζίρι Τσέντιβι, διευκρίνισε ότι «αυτό που είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό είναι ότι δεν πρόκειται για γενική συμμετοχή, αλλά κατά περίπτωση, σε συγκεκριμένο πρόγραμμα. Πρόκειται για τρίτα μέρη, όπως πρόσφατα οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Νορβηγία που, κατόπιν της έγκρισης του Συμβουλίου της ΕΕ, εγκρίθηκε η συμμετοχή τους σε συγκεκριμένο πρόγραμμα της PESCO, που αφορά τη Στρατιωτική Κινητικότητα (military mobility). Συνεπώς, δε πρόκειται για γενική συμμετοχή. Γενικά, όποιο τρίτο μέρος ενδιαφέρεται πρέπει να κάνει αίτηση για συγκεκριμένο πρόγραμμα και οι διαδικασίες ξεκινούν με τα κράτη-μέλη που συμμετέχουν στο πρόγραμμα αυτό, τα οποία πρώτα πρέπει να συμφωνήσουν με τη συμμετοχή ενός τρίτου μέρους, αλλά μετά όλα τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της PESCO πρέπει επίσης να συμφωνήσουν, ομόφωνα».Σημείωσε ότι «αυτό που είναι σημαντικό να διευκρινιστεί είναι ότι, από τη συμφωνία πρόσκλησης ενός τρίτου μέρους σε πρόγραμμα της PESCO πρέπει να υπάρχει πολύ ξεκάθαρα ότι αυτή η συμμετοχή έχει επιπρόσθετη αξία στο πρόγραμμα».
Τέλος, σε ερώτηση για μια άλλη πρόκληση, με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη η ΕΕ, αυτή της ‘εργαλειοποίησης’ των μεταναστών, πρακτική που είδαμε στην περίπτωση της Λιθουανίας, της Θέουτας στην Ισπανία, αλλά και στον Έβρο από την πλευρά της Τουρκίας, υπογράμμισε ότι «στον Οργανισμό δεν αντιμετωπίζουμε τέτοια πολιτικά ζητήματα. Η ΕΕ, σε τέτοιες καταστάσεις είναι πάντα στο πλευρό των κρατών-μελών που εκτίθενται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο κι αυτή είναι η ουσία».
Ο Ζίρι Τσέντιβι βρίσκεται στα ηνία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας από τον Μάιο του 2020. Έχει διατελέσει επίσης αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας για την Πολιτική Άμυνας και Σχεδιασμού του ΝΑΤΟ, καθώς και υπουργός Άμυνας και Υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στην Τσεχία.