Χαρδαλιάς για το ηφαίστειο της Σαντορίνης: Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα

Με την διαβεβαίωση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, Νίκου Χαρδαλιά, ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με την Σαντορίνη, πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του σχεδίου για την αντιμετώπιση κινδύνων από τυχόν ενεργοποίηση του ηφαιστείου, μαζί άλλα δύο γενικά σχέδια αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών, που αφορούν σεισμούς και τεχνολογικά ατυχήματα.

«Η Σαντορίνη μας είναι ένας εξαιρετικά ασφαλής και όμορφος τουριστικός προορισμός για εμάς και τις οικογένειες μας», δήλωσε ο κ. Χαρδαλιάς και συμπλήρωσε: «Το ξεκαθαρίζω γιατί πάνω στην ανάγκη να υπάρξει ένα γενικό σχέδιο, που είναι αυτονόητο και θα έπρεπε να πάψει να είναι διεκδικούμενο, παρακολουθήσαμε μια σειρά δημοσιευμάτων του τύπο: βρυχάται το ηφαίστειο κλ.π. Δεν υπάρχει η παραμικρή υπόνοια ή ένδειξη για κάτι άσχημο. Πρέπει όμως απέναντι σε οποιαδήποτε καταστροφή ή κίνδυνο, η χώρα να έχει θωρακιστεί. Στο πλαίσιο αυτό προχωρήσαμε στην σύνταξη του συγκεκριμένου σχεδίου, αν ποτέ χρειαστεί να ξέρει ο καθένας τι πρέπει να κάνει. Δεν υπάρχει πρόβλημα με την Σαντορίνη, όπως δεν υπάρχει και με οποιαδήποτε άλλη περιοχή».

Ο γγ ανέφερε ότι τα γενικά σχέδια είναι αυτά πάνω στα οποία θα βασιστούν τα περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια, των 13 περιφερειών και των 432 δήμων της χώρας, αντίστοιχα, τα οποία πρέπει να είναι έτοιμα σε 18 μήνες.

«Όταν θα έχει ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία θα έχουμε κάνει ένα βήμα εμπρός για την θωράκιση της χώρας» κατέληξε ο κ. Χαρδαλιάς. Με τα τρία σχέδια που φέρουν τις κωδικές ονομασίες «Τάλως» για το ηφαίστειο της Σαντορίνης, «Εγκέλαδος» (για σεισμούς) και «Ηράκλειτος» (για τα τεχνολογικά ατυχήματα), ολοκληρώνεται ουσιαστικά ο κύκλος των βασικών γενικών σχεδίων για την αντιμετώπιση κινδύνων από το σύνολο του κρατικού μηχανισμού, σύμφωνα με το ΑΠΕ – ΜΠΕ.

Τα σχέδια παρουσίασε ο Φοίβος Θεοδώρου, Διευθυντής Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της ΓΓΠΠ, ο οποίος ανέλυσε τον σκοπό και το περιεχόμενο τους, καθώς και τις υποχρεώσεις των εμπλεκόμενων φορέων.

Ο κ. Θεοδώρου τόνισε ότι τα γενικά σχέδια στηρίζονται στην ανάλυση κινδύνου, που πραγματοποιείται από ειδική επιστημονική επιτροπή για κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Πάνω σε αυτή την ανάλυση, συντάχτηκαν από το τμήμα του κ. Οικονόμου και τους συνεργάτες του, οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν για την άμεση διαχείριση των καταστροφών και κινδύνων, ενώ καθορίζονται με κάθε λεπτομέρεια οι ρόλοι της κάθε υπηρεσίας και εμπλεκόμενου φορέα.

Σχετικά με την Σαντορίνη, το Γενικό Σχέδιο αφορά στην εκδήλωση ηφαιστειακής δραστηριότητας στο Ηφαιστειακό Σύμπλεγμα και την άμεση και συντονισμένη απόκριση των εμπλεκόμενων φορέων σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Το γενικό Σχέδιο περιλαμβάνει δύο σενάρια: Το πιθανότερο, που αφορά σε μια απλή ενεργοποίηση του ηφαιστείου και το ακραίο, που μπορεί να προκαλέσει σοβαρά καταστροφικά φαινόμενα.

Ορισμένα από τα φαινόμενα αυτά συνδέονται άμεσα με την έκλυση ηφαιστειακών υλικών από τους ηφαιστειακούς πόρους, όπως λάβα, στάχτη, ηφαιστειακά αέρια πίδακες νερού και ατμού και άλλα, καθώς και επαγόμενα φαινόμενα, όπως κατολισθήσεις, σεισμοί και τσουνάμι.

Το σχέδιο σύμφωνα με τον κ. Θεοδώρου, προβλέπει την άμεση αντίδραση του κάθε φορέα, για την υλοποίηση όλων των απαιτούμενων ενεργειών που απαιτούνται για την απομάκρυνση του πληθυσμού και την λήψη άλλων μέτρων. (Προβλέπεται ακόμα και η λειτουργία δεύτερου λιμανιού που να μην κινδυνεύει από την ηφαιστειακή δραστηριότητα).

Το σχέδιο Ταλως, στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εμπειρία από την τελευταία ενεργοποίηση του ηφαιστείου που ήταν από τον Ιανουάριο του 2011 μέχρι τον Μάρτιο του 2013.

Συγκεκριμένα, το διάστημα αυτό παρατηρήθηκε μια σεισμική έξαρση η οποία συνοδεύτηκε από παραμορφώσεις στον φλοιό της γης. Τα φαινόμενα αυτά οδήγησαν στην συγκρότηση της Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης (ΕΕΕΠΗΣ) στις 3 Φεβρουαρίου του 2012. Στην ΕΕΕΠΗΣ συμμετέχει από συστάσεώς της και εκπρόσωπος της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Η ΕΕΕΠΗΣ αντικαταστάθηκε με την Μόνιμη Επιστημονική Επιτροπή Παρακολούθησης Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου (ΜΕΕΠΕΗΤ) υπό τον ΟΑΣΠ.

Για την ιστορία, όπως περιέγραψε ο Φοίβος Θεοδώρου, το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης περιλαμβάνει δύο ενεργούς ηφαιστειακούς πόρους, τον ηφαιστειακό πόρο της «Καμένης» που βρίσκεται στον χερσαίο χώρο της ομώνυμης νησίδας μεταξύ Θήρας και Θηρασιάς και τον υποθαλάσσιο ηφαιστειακό πόρο του «Κολούμπο» ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 8,5 περίπου χιλιομέτρων ΒΑ του ομώνυμου ακρωτηρίου στο βορειανατολικό άκρο του νησιού της θήρας.

Η τελευταία έκρηξη στον ηφαιστειακό πόρο της Καμένης συνέβη το 1939 μ.Χ. Στην έκρηξη αυτή περιλαμβάνεται και η μικρή υπολειμματική έκρηξη που συνέβη το 1950 μ.Χ. Αντίστοιχα η τελευταία έκρηξη στον ηφαιστειακό πόρο του Κολούμπο συνέβη το 1650 μ.Χ.

Μετά από τότε είχαμε την σεισμική έξαρση του 2011-2013. Μετά το Μάρτιο του 2013 το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης επέστρεψε σε κατάσταση ηρεμίας στην οποία παραμένει έκτοτε. Τα άλλα δύο γενικά σχέδια, «Εγκέλαδος» και Ηράκλειτος», περιλαμβάνουν επίσης λεπτομερώς την ανάλυση κινδύνου και το ρόλο του κάθε φορέα.

Το σχέδιο «Εγκέλαδος»

Το σχέδιο «Εγκέλαδος» περιλαμβάνει χάρτη με τον βαθμό κινδύνου από σεισμό κάθε περιοχής της χώρας, με βάση την ανάλυση κινδύνου της επιστημονικής επιτροπής και καθορίζει λεπτομερώς το ρόλο και τις ενέργειες του κάθε φορέα, (περιφέρειες, δήμοι), τις δράσεις εθελοντικών οργανώσεων, οδηγίες, διάθεση πόρων και ανθρώπινου δυναμικού, καθώς και τις κατευθυντήριες γραμμές την εκπαίδευση και τις ασκήσεις που θα γίνονται.

Σύμφωνα με τον Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό (ΕΑΚ 2000) η χώρα υποδιαιρείται σε τρεις Ζώνες Σεισμικής Επικινδυνότητας, που σημειώνονται στο χάρτη.

Ο χάρτης με τα όρια των Ζωνών Σεισμικής Επικινδυνότητας προσδιορίζει τη σεισμική παράμετρο σχεδιασμού, δηλ. την μέγιστη αναμενόμενη εδαφική επιτάχυνση (PGA), με βάση την οποία σχεδιάζονται οι κατασκευές σε κάθε περιοχή.

Το σχέδιο «Ηράκλειτος»

Το σχέδιο «Ηράκλειτος» για τεχνολογικά ατυχήματα μεγάλης έκτασης, αφορά σε έκτακτα γεγονότα μέσα σε μεγάλες εγκαταστάσεις, πετρελαιοειδών, πετροχημικών, γεωργικών φαρμάκων και άλλους χώρους που υπάγονται στις εγκαταστάσεις «Σεβέζο», οι οποίες έχουν πάρει το όνομα τους από την ιταλική πόλη, όπου το 1976 είχε συντελεστεί η πρώτη μεγάλη οικολογική καταστροφή που παρατηρήθηκε στον πλανήτη μας. Τότε είχε γίνει μαζική διαρροή διοξίνης από το εργοστάσιο παραγωγής τριχλωροφαινόλης της εταιρείας ICMESA ελβετικών συμφερόντων, μετά από βλάβη σε δικλίδα ασφαλείας.

Για τα ατυχήματα αυτού του τύπου έχει εκδοθεί Ευρωπαϊκή Οδηγία, στην οποία έχει ενσωματωθεί και η Ελλάδα. Οι εγκαταστάσεις «Σεβέζο» στην Ελλάδα, είναι συνολικά 253, εκ των οποίων λειτουργούν οι 203.

Όπως διευκρίνισε ο κ. Θεοδώρου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, το πρόβλημα είναι κυρίως στα υλικά που είναι αποθηκευμένα στις εγκαταστάσεις αυτές, και σε περίπτωση ατυχήματος θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρό κίνδυνο σε μεγάλη ακτίνα εκτός εγκαταστάσεων.

Σύμφωνα με την κ. Άρτεμις Γαλάνη, Αναπληρώτρια Προϊσταμένη Τμήματος Σχεδιασμού, Πρόληψης και Αντιμετώπισης Τεχνολογικών & Λοιπών Καταστροφών, ή οποία ουσιαστικά κατάρτισε το συγκεκριμένο σχέδιο, το πρόβλημα είναι και στα εργοστάσια που έχουν κηρύξει πτώχευση, γιατί πολλά έχουν αφήσει επικίνδυνα υλικά στις αποθήκες τους και δεν υπάρχει καμία φύλαξη.

Οι εν ενεργεία εγκαταστάσεις για να πάρουν άδεια υποχρεούνται από το νόμο να έχουν υπηρεσίες και μηχανισμούς ασφαλείας, που αντιμετωπίζουν συμβάντα εντός του χώρου, σε συνεργασία ενδεχομένως και με την Πυροσβεστική.

Η ΓΓΠΠ εμπλέκεται σε ατυχήματα που ξεφεύγουν από τα όρια των εγκαταστάσεων, οπότε με το συγκεκριμένο σχέδιο καθορίζονται όλες οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν από κάθε φορέα, για την αντιμετώπιση της καταστροφής, την απομάκρυνση πολιτών και την λήψη μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος.

Από τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις «Σεβέζο» οι 75 χαρακτηρίζονται «ανώτερης βαθμίδας» σε περίπτωση ατυχήματος και οι 128 κατώτερης. Σημειώνεται ότι από 253 εγκαταστάσεις οι 45 είναι στην Αττική και οι 43 στην Κεντρική Μακεδονία και κυρίως στην Θεσσαλονίκη.

Ο γγ Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς, ευχαρίστησε όλους τους συντελεστές της μελέτης και σύνταξης των γενικών σχεδίων. Εκτός από τον Φοίβο Θεοδώρου, για το σχέδιο «Τάλως» εργάστηκαν ο Δημήτριος Αλεξανδρής, Προϊστάμενος Τμήματος Σχεδιασμού, Πρόληψης και Αντιμετώπισης Φυσικών Καταστροφών και ο Ανδρέας Αντωνάκος, Υπάλληλος Τμήματος Σχεδιασμού, Πρόληψης και Αντιμετώπισης Φυσικών Καταστροφών, ενώ για το σχέδιο «Εγκέλαδος» ο Δ. Αλεξανδρής και για το σχέδιο «Ηράκλειτος» η κ. Γαλάνη, μαζί με τους υπόλοιπους μόλις 10 υπαλλήλους της νευραλγικής διεύθυνσης.

Συνεργασία ΔΕΔΔΗΕ με την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας

Η συνεργασία της Πολιτικής Προστασίας με τον Διαχειριστή του Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) για την πρόληψη και αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών συζητήθηκε στη συνάντηση που είχε σήμερα ο γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς με τον διευθύνοντα σύμβουλο του ΔΕΔΔΗΕ Αναστάσιο Μάνο και τον γενικό διευθυντή Ανάπτυξης και Διαχείρισης Δικτύου Ηρακλή Μενεγάτο.

Αναλυτικότερα, συζητήθηκαν δράσεις πρόληψης και άμεσης κινητοποίησης για θέματα που αφορούν σε προβλήματα ηλεκτροδότησης που μπορεί να προκύψουν από έκτακτα γεγονότα.

Ο κ. Μάνος ανέφερε σχετικά: «Ο ΔΕΔΔΗΕ συμμετέχει ενεργά στο νέο σχεδιασμό της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και βρίσκεται σε πλήρη ετοιμότητα για να συνεργαστεί στενά σε όλα τα στάδια κινητοποίησης του κρατικού μηχανισμού όταν προκύπτουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, από την πρόληψη έως την αποκατάσταση».

Ο κ. Χαρδαλιάς μεταξύ άλλων δήλωσε: «Η προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και του φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα για την κυβέρνηση. Με το νέο νόμο πλέον έχουμε ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων και αντιμετώπισης κινδύνων. Ο ΔΕΔΔΗΕ αποτελεί ένα βασικό κρίκο στην αλυσίδα διαχείρισης εκτάκτων αναγκών και η εναρμόνιση του επιχειρησιακού του σχεδιασμού με τα γενικά σχέδια αντιμετώπισης κινδύνων της ΓΓΠΠ είναι επιβεβλημένη».