Με λιτανεία, στις Καρυές, της εικόνας της Παναγίας «Άξιον Εστί», μπροστά στην οποία υπογράφηκε από τους αγιορείτες μοναχούς στις 3 Οκτωβρίου του 1913 το Ιερό Ψήφισμα που διατράνωνε τη θέλησή τους να υπαχθούν στο ελληνικό κράτος και με Πατριαρχική Θεία Λειτουργία χοροστατούντος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου γιορτάστηκε παρουσία των ηγουμένων και αντιπροσώπων των είκοσι μονών και του πολιτικού διοικητή Α. Κασμίρογλου, η επέτειος των 100 χρόνων από την ενσωμάτωση του Αγίου Όρους στο ελληνικό κράτος.
Στη Θεία λειτουργία που τελέστηκε στον Ι. Ν. του Πρωτάτου ο Οικουμενικός Πατριάρχης μεταξύ άλλων υπενθύμισε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες λήφθηκε η ιστορική απόφαση των αγιορειτών που βάρυνε ιδιαίτερα στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για την πολιτειακή τύχη του Αγίου Όρους και τελικώς προέκρινε την ενσωμάτωσή του «αναποσπάστως στην ελληνική επικράτεια και πατρίδα».
«Δια του ψηφίσματός των, διετράνωσαν την επιθυμίαν των, όπως ο τόπος τούτος διατηρηθεί ενωμένος μετά του ορθοδόξου ελληνικού κράτους και μη υπαχθή εις την αρμοδιότητα άλλων πολιτικών σχηματισμών, ως επεδίωκον οι τότε ισχυροί της γης. Διέβλεπον ότι η πολιτειακή υπαγωγή του Αγίου Όρους εις νεοφανείς πολιτικούς σχηματισμούς θα ενείχε κινδύνους συνεχών πολιτικών αμφισβητήσεων, αι οποίαι θα διετάρρασον την ειρήνη και θα προεκάλουν διχοστασίας μεταξύ των αδελφών μοναχών» τόνισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης και πρόσθεσε: «Υπό την χάρη και σκέπην της αγίας εικόνος της (του Αξιον Εστί) … λήφθησαν οι ιεραί και ιστορικαί εκείναι αποφάσεις και ούτως το ‘Αγιο Όρος, ενσωματώθη εις το ορθόδοξον ελληνικό κράτος, διατηρήσεν όμως εν τω αυτώ την αυτονομία του το πανάρχαιον πνευματικόν και κανονικόν καθεστώς αυτού και πολλά αναφαίρετα προνόμια, των οποίων μετά λύπης και αγωνίας παρακολουθούμεν ότι επιδιώκεται σήμερον η αφαίρεσις και η κατάργησις».
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρθηκε στο αποτέλεσμα, που είχε η ενσωμάτωση του Αγίου Όρους στο ελληνικό κράτος, στη λειτουργία της μοναστικής πολιτείας.
«Κατ’ αυτό τον τρόπο το Άγιον Όρος, παρά τας εναλλαγάς των ανθρώπων, απήλαυσε επί 100 έτη απολαμβάνει και θα συνεχίσει να απολαμβάνει την πορεία εσωτερικής ειρήνης και απερισπάστου πνευματικής καλλιεργείας, μη ασχολούμενον με τα του κόσμου και των του κόσμου με τη λεγομένη οικονομικήν και επενδυτικήν, ή άλλη ασφάλεια καθώς ασφάλεια και πύργος ισχύος του τόπου τούτου είναι η Κυρία Θεοτόκος».
Προσφωνώντας τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στη διπλή ιερά σύναξη που ακολούθησε ο καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Διονυσίου Πέτρος, αναφέρθηκε στο ιστορικό της εποχής εκείνης και στα γεγονότα, που έλαβαν χώρα στο Άγιο Όρος και στις ξένες πρωτεύουσες όπου διεξάγονταν οι διαπραγματεύσεις καθώς και στις ενέργειες και στις αποφάσεις που προώθησαν την ένωση του Αγίου Όρους με την Ελλάδα.
