«Το φωτορεπορτάζ στα κατάλληλα χέρια μπορεί να κάνει τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος»

Αν μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις, τότε τον Ιούνιο θα δούμε να ξεδιπλώνονται μπροστά μας δεκάδες ιστορίες από όλα τα μέρη της γης.

Ο Θανάσης Σταυράκης και οι συνεργάτες του, με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, παρουσιάζουν το Athens Photo World, μια πολιτιστική διοργάνωση επικεντρωμένη στο φωτορεπορτάζ και τους πρωταγωνιστές του.

Συνέντευξη στην Ελεάνα Κηπουρού

Για δέκα μέρες, από τις 7 μέχρι και τις 16 Ιουνίου θα έρθουμε «πρόσωπο με πρόσωπο» με την παγκόσμια καθημερινότητα του πλανήτη μέσα από τη ματιά και τη δουλειά έμπειρων και αναγνωρισμένων φωτογράφων.

Στην εναρκτήρια διοργάνωσή του το Athens Photo World τιμά με τις εκθέσεις και τις δράσεις του τον φωτορεπόρτερ Γιάννη Μπεχράκη, επικεντρώνοντας στο πολυετές, πλούσιο και πολυβραβευμένο έργο του και στη σημαντική συμβολή του τόσο στο ελληνικό όσο και διεθνές φωτορεπορτάζ.

Οι τέσσερις φωτογράφοι και συντελεστές μιλάνε στο newsbeast.gr για το ρόλο και το μέλλον του φωτορεπορτάζ στην Ελλάδα και τα σχέδια τους για το μέλλον της διοργάνωσης.

Θανάσης Σταυράκης

AP Chief Photographer Ελλάδα Κύπρος, Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία, Καλλιτεχνικός Διευθυντής

– Ποιος είναι ο ρόλος σας στο Athens Photo World και ποια είναι τα σχέδια σας για το μέλλον της διοργάνωσης;

Είμαι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του APW. Η διοργάνωση μέχρι και το 2021 έχει δωρητή το ΙΣΝ. Υπάρχουν πολλές σκέψεις για τις οποίες θα πάρουμε οριστικές αποφάσεις αφού αποτιμήσουμε το φετινό. Είμαστε ανοικτοί σε συνεργασίες και ιδέες που θα επεκτείνουν το φωτορεπορτάζ σε περισσότερα μέρη και ανοικτούς χώρους.

– Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος και το μέλλον του φωτορεπορτάζ στην Ελλάδα;

Ανεβασμένος και ισχυρός σε σχέση με όταν ξεκινούσα στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Οι λόγοι αρκετοί. Ο Γιάννης Μπεχράκης που ενέπνευσε γενιές φωτορεπόρτερ. Το καλύτερο φωτογραφικό και μορφωτικό επίπεδο των συναδέλφων. Μεγάλα θέματα που συγκλόνισαν την παγκόσμια κοινή γνώμη τα τελευταία χρόνια έδειξαν την ωριμότητα των συναδέλφων στη χώρα.

Έχοντας υπόψιν τη γενικότερη κρίση στον παγκόσμιο τύπο το μέλλον και στη χώρα μας δεν είναι αισιόδοξο. Αλλά μέσα από το APW θέλουμε να δώσουμε μια θετική ώθηση στους φωτορεπόρτερ. Προβάλλοντας τις δουλειές τους σε ένα ευρύ κοινό σε πολυσύχναστα σημεία της πόλης. Φυσικά και με τα δύο βραβεία των 5000 ευρώ και του διεθνούς βραβείου Γιάννης Μπεχράκης των 15.000 ευρώ.

– Το Athens Photo World είναι η πρώτη πολιτιστική διοργάνωση επικεντρωμένη στο φωτορεπορτάζ και τους πρωταγωνιστές του. Πώς προέκυψε αυτή η πρωτοβουλία;

Ήταν μια σκέψη που είχα στο μυαλό μου αρκετά χρόνια πριν. Δεν ήταν όμως δυνατόν να πραγματοποιηθεί την τελευταία δεκαετία λόγω της καταιγιστικής επικαιρότητας. Το 2017 ξεκίνησα τις πρώτες συζητήσεις με τον Γιάννη Μπεχράκη που βοήθησε το εγχείρημα με όλες τις δυνάμεις του. Ξεκίνησαν οι πρώτες επαφές με το ΙΣΝ.

Η απώλεια του Γιάννη μας συγκλόνισε και αποφασίσαμε το φετινό και τα επόμενα να είναι αφιερωμένα στη μνήμη του και την τεράστια κληρονομιά που μας αφήνει. Μεσολάβησαν και άλλες πολλές δυσκολίες αλλά πάντα προσπαθούσαμε να φτάσουμε το στόχο μας. Να γίνει ένα μεγάλου κύρους φεστιβάλ φωτορεπορτάζ. Ο κόσμος θα το δει και το κρίνει στις 7-16 Ιουνίου.

– Πιστεύετε ότι έχετε βοηθήσει στο να καταλάβει ο κόσμος την αληθινή διάσταση του προσφυγικού δράματος;

Ναι. Η δύναμη της εικόνας ήταν καθοριστική σε αρκετές περιπτώσεις. Ευαισθητοποίησε πολλούς ανθρώπους που θέλησαν ο καθένας με τον τρόπο του να βοηθήσει τους πρόσφυγες.

Λευτέρης Πιταράκης

AP Chief Photographer Τουρκία με εδρα την Κωνσταντινούπολη, Επιμελητής – Συντονιστής Έκθεσης Γιάννη Μπεχράκη

– Ποιος είναι ο ρόλος σας στο Athens Photo World και ποια είναι τα σχέδια σας για το μέλλον της διοργάνωσης;

Είμαι στην οργανωτική ομάδα του ΑPW με τον Θανάση Σταυράκη, τον Γιάννη Κολεσίδη και τη Χριστίνα Καλλιγιάννη από την αρχή. Για φέτος, επιμελούμαι το φωτογραφικό και άλλο υλικό για την μεγάλη έκθεση και τις προβολές της δουλειάς του Γιάννη Μπεχράκη με την αμέριστη βοήθεια της συζύγου του Ελισάβετ και του στενού συνεργάτη Άλκη Κωνσταντινίδη.

Επίσης βοηθώ στην οργάνωση της συζήτησης στρογγυλής τράπεζας στην οποία φίλοι και συνεργάτες του Γιάννη, προσωπικά προσκεκλημένοι από τον ίδιο οι περισσότεροι, θα κάνουμε παρουσιάσεις και θα συζητήσουμε τις εμπειρίες αλλά και τις απόψεις μας για το ρόλο και το μέλλον της σύγχρονης φωτοειδησεογραφίας.

Τέλος, έχω οργανωτικό ρόλο στο μεγάλο Διεθνές Βραβείο Φωτο-ειδησεογραφίας «Yannis Behrakis». Όσο για το μέλλον, είναι νωρίς ακόμα, είναι ιδιαίτερο το φορτίο και η αποστολή μου για φέτος με τις πολλαπλές δράσεις που εμπλέκομαι για να τιμήσουμε τη μνήμη του Γιάννη, οπότε εστιάζω κυρίως σε αυτό.

Έχουμε πολλά σχέδια για τις επόμενες διοργανώσεις και με τη στήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος που στάθηκε δίπλα μας από την πρώτη στιγμή, ελπίζω να είμαστε δυνατοί να μπορέσουμε να τα πραγματοποιήσουμε.

– Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος και το μέλλον του φωτορεπορτάζ στην Ελλάδα;

Είναι τεράστιος ο ρόλος του φωτορεπορτάζ και της δημοσιογραφίας γενικότερα σε κάθε κοινωνία. Ειδικότερα στην Ελλάδα και μετά την κρίση που έπληξε και συνεχίζει να πλήττει και τα ΜΜΕ καθημερινά με ραγδαίους ρυθμούς, πρέπει να προσπαθήσουμε όλοι να το στηρίξουμε. Ακόμα πιο συγκεκριμένα στην εποχή των κοινωνικών δικτύων, των ψευδών ειδήσεων και της απειλής χειραγώγησης από διάφορα μέρη το θέμα είναι ακόμα πιο επιτακτικό.

Υπάρχουν πάρα πολλοί ταλαντούχοι φωτογράφοι στην Ελλάδα όπου πραγματικά έχουν ανεβάσει τον πήχη της ποιότητας σε εξαιρετικό επίπεδο. Βρίσκουν ιδιαίτερους νέους τρόπους για να δημοσιεύεται και να χρησιμοποιείται η δουλειά τους αφού τα παραδοσιακά μέσα συρρικνώνονται και το βλέμμα τους είναι πια προσανατολισμένο σε μια διεθνή αγορά και προοπτική.

Εμείς με το Athens Photo World, μια διοργάνωση που έλειπε από την Ελλάδα. Θέλουμε να παρουσιάσουμε μια ακόμα πλατφόρμα. Όπως έλεγε και ο Γιάννης: «Το φωτορεπορτάζ στα κατάλληλα χέρια μπορεί να κάνει τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος!».

– Υπήρξαν στιγμές σε κάποια ρεπορτάζ που φοβηθήκατε για τη ζωή σας;

Ναι, υπήρχαν αρκετές και αν δεν φοβόμουν τότε κάποιο πρόβλημα θα υπήρχε. Πάντα έβλεπα τον φόβο σαν ένα συναίσθημα που με προστατεύει και αποτελεί πάντα τον σύμμαχό μου. Η αλήθεια είναι ότι η εμπειρία βοηθάει στο να υπολογίσεις καλύτερα το ρίσκο και να επιλέγεις μέχρι που μπορείς να φτάσεις , ή πότε να διαλέξεις να αποσυρθείς.

– Ποια ήταν η σχέση σας με τον Γιάννη Μπεχράκη;

Ο Γιάννης είναι ο λόγος που έγινα φωτοδημοσιογράφος. Είναι τιμή για μένα ότι ήταν ο δάσκαλος, μέντορας, συνάδερφος και φίλος μου για 25 χρόνια. Ωρίμασα προσωπικά και επαγγελματικά δίπλα του, μαθαίνοντας, παρακολουθώντας και θαυμάζοντάς τον, καθώς ωρίμαζε κι αυτός σε έναν σοφότερο άνθρωπο και δημοσιογράφο.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ημέρα που τον γνώρισα, ως φοιτητής φωτογραφίας στην Αθήνα. Οι συμφοιτητές μου και εγώ εντυπωσιαστήκαμε από την προσωπικότητά του και την ποιότητα και το ειδικό βάρος του έργου του. Εντυπωσιαστήκαμε δε όταν τράβηξε πολλές φωτογραφίες όλων μας στην τάξη, και επιτόπου – χρησιμοποιώντας ένα μαύρο σάκο αλλαγής φιλμ – τοποθέτησε το φιλμ στο ειδικό δοχείο, προσέθεσε τα χημικά εμφάνισης,  το εμφάνισε και αμέσως μετά το ξέπλυνε στο μπάνιο.

Το στέγνωσε με ένα σεσουάρ, έκοψε το φιλμ σε κομμάτια, επέλεξε μερικά καρέ με μια λούπα, σάρωσε τα αρνητικά σε ένα φορητό υπολογιστή και χρησιμοποιώντας το τηλέφωνο της σχολής έστειλε μια φωτογραφία στα κεντρικά του Reuters στο Λονδίνο.

Ο Γιάννης προσέφερε ένα τεράστιο έργο με συγκλονιστικές φωτογραφίες που αποτελούν ιστορικά ντοκουμέντα τους κόσμου μας σε κρίση. Η δεοντολογία και η ηθική του, η ενσυναίσθηση και το πάθος του, η αφοσίωση και αποφασιστικότητα του ήταν απαράμιλλες.

Στάθηκε δίπλα μου όλα αυτά τα χρόνια, βοηθώντας σε κάθε φάση της καριέρας μου και προτείνοντας με στο Associated Press, όπου εργάζομαι από το 1998. Συχνά βρισκόμασταν και δουλεύαμε μαζί για απαιτητικές αποστολές σε όλο τον κόσμο και ήταν πάντα ένας φίλος που ήξερα ότι θα μπορούσα να βασιστώ. Το όραμά του, η αλήθεια του έργου του, η γνήσια και αληθινή αδιάκοπη φροντίδα του για τους ανθρώπους που φωτογράφιζε παραμένει χαραγμένη στη μνήμη μου.

– Πείτε μας δύο λόγια για τo ετήσιο Διεθνές Βραβείο Φωτο-ειδησεογραφίας «Yannis Behrakis» για επαγγελματίες φωτογράφους.

Το βραβείο, που πιστεύω θα καθιερωθεί σαν ένα από τα σπουδαιότερα στο είδος του διεθνώς, ήταν ιδέα του Γιάννη και ήθελε να το κάνει στα πρότυπα του εξωτερικού. Είχαμε κάνει πολλά σχέδια για να το στηρίξουμε και δώσαμε το όνομα του μετά την απώλεια του για να τιμήσουμε τη μνήμη του.

Το Athens Photo World θα απονείμει χρηματικό Βραβείο ύψους δεκαπέντε χιλιάδων ευρώ (15.000 ευρώ) σε μια ολοκληρωμένη φωτογραφική δουλειά ρεπορτάζ ή ντοκουμέντου που έχει δημιουργηθεί μέσα στο χρονικό διάστημα των τριών τελευταίων ετών.

Η κριτική επιτροπή αξιολόγησης θα εναλλάσσεται κάθε χρόνο, με σταθερή την προεδρία της Ελισάβετ Σαρίδου Μπεχράκη, κατά τις εκφρασμένες επιθυμίες του Γιάννη.

Για το 2019 η επιτροπή θα συμπληρωθεί με ΜaryAnne Golon, Υποδιευθύντρια Σύνταξης και Διευθύντρια Φωτογραφίας στην Washington Post και τον Santiago Lyon, Διευθυντή Περιεχομένου της Adobe και επί πολλά χρόνια Διευθυντή Φωτογραφίας του Associated Press.

Εγώ από τη μεριά μου έχω συμβουλευτικό ρόλο στην οργάνωση του διαγωνισμού και θα έχω βοηθητικό ρόλο στην διεξαγωγή της διαδικασίας επιλογής.

Γιάννης Κολεσίδης

ΑΠΕ/EPA Φωτογράφος – Φωτορεπόρτερ με έδρα την Αθήνα, Επιμελητής – Συντονιστής Ψηφιακών Προβολών

– Ποιος είναι ο ρόλος σας στο Athens Photo World και ποια είναι τα σχέδια σας για το μέλλον της διοργάνωσης;

Για τις ανάγκες της καλύτερης δυνατής οργάνωσης, μοιράστηκαν κάποιοι ρόλοι και ταυτόχρονα υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτούς. Για φέτος ήμουν ο υπεύθυνος συντονιστής για τις ελληνικές συμμετοχές και συγκεκριμένα για τις ψηφιακές προβολές και της έκθεσης «Ελλάδα», όπου παρουσιάζονται ελληνικά σημεία ορόσημα-landmarks.

Θέλουμε το APW να γίνει ένας αναγνωρισμένος διεθνώς θεσμός, που θα πραγματοποιείται στην πόλη μας. Θέλουμε η Αθήνα να γίνει ένας κοινός τόπος συνάντησης των φωτογράφων, όπου το κοινό θα αγκαλιάζει την ματιά τους και θα αναδεικνύεται η δουλειά των φωτορεπόρτερ και η συνεισφορά τους στη διαμόρφωση της εικόνας που έχουμε για τον κόσμο.

Σε πιο προσωπικό επίπεδο θέλω το φεστιβάλ να είναι το βήμα και η φωνή για την ανάδειξη του ταλέντου, της δουλειάς, του έργου, συναδέλφων που σε αρκετές περιπτώσεις, δεν έχουν την δυνατότητα και τα μέσα για να γίνουν γνωστοί στο ευρύτερο κοινό.

– Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος και το μέλλον του φωτορεπορτάζ στην Ελλάδα;

Ο ρόλος του φωτορεπορτάζ, ως μέσο ενημέρωσης στην Ελλάδα ειδικά, είναι τεράστιος. Εδώ και αρκετά χρόνια υπήρξε μια στροφή στον τρόπο ενημέρωσης των πολιτών, από τα παραδοσιακά μέσα που ήταν οι εφημερίδες και η τηλεόραση, στα ψηφιακά μέσα, όπως τα ειδησεογραφικά sites και οι πλατφόρμες ενημέρωσης.

Έτσι έχει προκύψει μια μεγάλη ζήτηση για εικόνες που παράγουν με επιτυχία, μόνο οι επαγγελματίες του είδους.

Το μέλλον της φωτοειδησεογραφίας στην Ελλάδα, αν και φαντάζει δυσοίωνο, λόγω της παρατεταμένης κρίσης στον τύπο, αλλά και της οικονομικής κρίσης, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ελπιδοφόρο, αν δίναμε στο φωτορεπορτάζ την θέση που αξίζει να κατέχει και την αναγνώριση που του οφείλουμε.

Αυτήν ακριβώς την θέση και την αναγνώριση που του αρμόζει, προσφέρει το Athens Photo World.

– Ποιο ήταν το κίνητρό σας για να ασχοληθείτε με το χώρο της φωτογραφίας;

Σπούδασα φωτογραφία το 1992 και αφού αποφοίτησα από την σχολή, ήθελα να ασχοληθώ με τον χώρο της διαφήμισης. Η πρώτη όμως δουλειά ήταν σε πρακτορείο φωτορεπορτάζ, όπου κάποιους μήνες μετά, στο ίδιο γραφείο ξεκίνησε την πρώτη του επαγγελματική συνεργασία ο Λευτέρης Πιταράκης.

Ο ίδιος, που ήταν μαθητής του Γιάννη Μπεχράκη στη σχολή, μου σύστησε την δουλειά του Γιάννη από τις αποστολές του και κάπως έτσι κόλλησε το «μικρόβιο» μέσα μου. Ως κίνητρο αναγνωρίζω την αγάπη μου για την φωτογραφία και το ρεπορτάζ. Κίνητρό μου είναι αυτό το «μικρόβιο» που «γεννήθηκε» μέσα μου την εποχή που σας ανέφερα και εξακολουθεί να με διακατέχει.

 – Στην Ελλάδα δίνουμε στο φωτορεπορτάζ τη σωστή έμφαση που πρέπει;

Σίγουρα δεν δίνουμε την αξία και την θέση που του αναλογεί. Από το πιο απλό παράδειγμα όπου σε πλήθος περιπτώσεων, στην δημοσίευση δεν αναφέρεται το όνομα του φωτογράφου, μέχρι του ότι – λόγω υποβάθμισης της σπουδαιότητας του ρόλου του φωτορεπόρτερ ή για λόγους ευκολίας, ταχύτητας, κόστους – καλείται κάποιος μη επαγγελματίας να καλύψει ειδησεογραφικό γεγονός με το κινητό του.

Οι Έλληνες φωτοειδησεογράφοι έχουν απίστευτες δυνατότητες, έχουν να επιδείξουν διεθνείς βραβεύσεις, δημοσιεύσεις, επιτυχίες, αλλά δεν τυγχάνουν ανάλογης αναγνώρισης σε σχέση με το εξωτερικό.

Κυρίως όμως έρχονται αντιμέτωποι με σφάλματα νοοτροπίας και έλλειψης ποιότητας, που δεν ζητείται, δεν εκτιμάται η θυσιάζεται στο βωμό της ταχύτητας μετάδοσης της είδησης και του χαμηλού ανταγωνισμού.

Χριστίνα Καλλιγιάννη

Φωτογράφος, υποψήφια Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου, Γενικός Συντονισμός

– Ποιος είναι ο ρόλος σας στο Athens Photo World και ποια είναι τα σχέδια σας για το μέλλον της διοργάνωσης;

Στο APW έχω το ρόλο του γενικού συντονισμού. Αυτό ίσως φαίνεται πολύ γενικό και αόριστο αλλά είναι εξαιρετικά ειδικό και πολύπλευρο. Από την οργάνωση της ίδιας της ομάδας, των συνεργατών είτε αυτοί είναι φωτογράφοι των οποίων η δουλειά εκτίθεται, είτε είναι οι τεχνικοί που θα ρυθμίσουν τα φώτα.

Χρειάζεται κάποιος που να έχει γνώση του καλλιτεχνικού σκέλους της διοργάνωσης, φωτογράφοι και δουλειές, και ταυτόχρονα να μπορεί να θυμάται πόσα καρφιά πρέπει να αγοραστούν για να κρεμαστεί η τάδε ή η δείνα έκθεση. Χρειάζεται κάποιος να παρακολουθεί την επικοινωνία με τους φορείς που μας στηρίζουν και να έχει μια γενική εποπτεία όλων όσων συμβαίνουν ταυτόχρονα.

Να πω ωστόσο ότι αισθάνομαι ιδιαίτερα τυχερή γιατί στην ομάδα του APW – παρότι ο καθένας έχει τον ρόλο του – όταν χρειαστεί να αντιμετωπιστεί μια δυσκολία ή καθυστέρηση είτε ουσίας είτε διαδικασίας έχω αμέριστη συμπαράσταση και βοήθεια και από τους τρεις συνεργάτες ακόμη κι αν χρειαστεί να υπερβούν τις δυνάμεις τους σε ένα ήδη δύσκολο λόγω δουλειάς καθημερινό πρόγραμμα.

Μου αρέσει πολύ αυτός ο ρόλος, γιατί έχει πρόσβαση σε όλες τις πτυχές της διοργάνωσης και επικοινωνία με πολύ κόσμο, από τους καλλιτέχνες έναν προς έναν μέχρι και όλους τους συνεργάτες που προσφέρουν πολύτιμη βοήθεια. Και πιστεύω ότι σε κάθε επόμενη διοργάνωση τα διαδικαστικά θα γίνονται πιο εύκολα γιατί κάθε φορά μαθαίνεις κάτι καινούριο που διευκολύνει τα επόμενα βήματα.

– Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος και το μέλλον του φωτορεπορτάζ στην Ελλάδα;

Οι Έλληνες φωτορεπόρτερ – φωτοδημοσιογράφοι όπως πολλοί προτιμούν να χαρακτηρίζονται – είναι πολύ δυνατοί και αυτό αποδεικνύεται από τις βραβεύσεις που είναι πολλές και συνεχείς, σε μεγάλες διεθνείς διοργανώσεις. Και αν εξαιρέσει ίσως κανείς τους συνεργαζόμενους με τα μεγάλα πρακτορεία, οι υπόλοιποι εργάζονται με όχι πάντα εύκολες συνθήκες και συνεργασίες.

Είναι σπουδαία η δουλειά που κάνουν και τα τελευταία χρόνια κατά τα οποία απαθανατίστηκε η ελληνική αλλά και η προσφυγική κρίση αλλά και σε προηγούμενες εποχές. Ωστόσο πρέπει σιγά σιγά και το κοινό, οι αναγνώστες που διαβάζουν έστω και για 5 λεπτά κάθε μέρα τα ειδησεογραφικά έντυπα ή sites, να μπαίνουν στον κόπο να αναζητούν ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι, χάρη στους οποίους έχουν εικόνα και μάλιστα πολύ γρήγορα για τα γεγονότα, είτε τα κοντινά ή τα μακρινά μας.

Όπως πολλές φορές έχω επαναλάβει, αυτός είναι ένας από τους βασικούς σκοπούς του Athens Photo World: να μάθει ο κόσμος τα ονόματα πίσω από τις εικόνες.

– Ποια είναι η σύνδεση του φωτορεπορτάζ με την καλλιτεχνική φωτογραφία;

Όπως σε όλα τα πράγματα, οι ετικέτες είναι μια παγίδα. Σαφώς υπάρχουν διαχωρισμοί μεταξύ των διαφορετικών «τύπων» φωτογραφίας, αλλά αυτοί έχουν να κάνουν κυρίως με την εμπορική τους αξιοποίηση όταν ο φωτογράφος προφανώς πρέπει να προωθήσει τη δουλειά του για να ζήσει από αυτήν. Ωστόσο η φωτογραφία είναι ένας τρόπος έκφρασης και στην ουσία τελικά εξωτερικεύει την προσωπικότητα του ίδιου του φωτογράφου.

Αν παρακολουθήσετε όλο το εύρος της δουλειάς ενός φωτογράφου, θα διαπιστώσετε ότι ακόμη κι αν πρέπει να ασχοληθεί με διαφορετικές «αναθέσεις» η ματιά του τελικά ανιχνεύεται σε όλα τα είδη φωτογραφίας που κάνει. Για παράδειγμα ένας φωτογράφος που προτιμάει τα σκούρα πλάνα θα κάνει σκούρα πλάνα είτε φωτογραφίζει ταξιδιωτικό, είτε αποφασίσει να κάνει ένα ρεπορτάζ επικαιρότητας. Κάποιος που έχει αδυναμία στο ασπρόμαυρο θα επιλέξει να παραδώσει τις δουλειές σε ασπρόμαυρο.

Ωστόσο μιλώντας για τις διαχωριστικές που είναι τελικά απαραίτητες, το φωτορεπορτάζ πάντα ωφελείται από την καλλιτεχνική προσέγγιση γιατί έτσι ο φωτογράφος αποκτά μια διαφορετική οπτική, «έξω από το κουτί» που λέμε, και εκπαιδεύεται σιγά σιγά να αποδίδει φωτογραφίες περιγραφικές με έναν πιο εικαστικό τρόπο.

Αυτό δεν έχει συνταγές. Ο καθένας αφομοιώνει τα διδάγματα της μελέτης του με διαφορετικό τρόπο. Όσο περισσότερα και διαφορετικά πράγματα βλέπει κανείς τόσο περισσότερο διευρύνει και τη δική του ματιά και μπορεί σταδιακά να υιοθετήσει μια προσέγγιση ταυτόχρονα προσωπική και αποτελεσματική.

Αντίστροφα και η ονομαζόμενη καλλιτεχνική φωτογραφία έχει πολλά να ωφεληθεί από μια πιο «ρεπορταζίστικη» ματιά γιατί μπορεί να αποκτήσει περισσότερο νεύρο, μεγαλύτερη περιγραφική δύναμη και να βρει μια μέση οδό μεταξύ της εικόνας που απευθύνεται αποκλειστικά στους «μυημένους» και αυτής που επιδιώκει να επικοινωνήσει με το ευρύτερο κοινό.

– Ποια συμβουλή θα δίνατε σε έναν εκκολαπτόμενο φωτογράφο;

Θα επέμενα σε δύο βασικούς άξονες: μελέτη και προσωπικότητα. Η φωτογραφία δεν είναι παιχνίδι. Θέλει θεωρητική μελέτη και συνεχή ενασχόληση με τη δουλειά που ήδη υπάρχει, από παλιούς και σύγχρονους δημιουργούς. Έχουμε συνηθίσει να ταυτίζουμε τη φωτογραφία με τα τεχνικά και τεχνολογικά της μέσα και υποβαθμίζουμε τη σημασία της θεωρίας. Η μελέτη των θεωρητικών προσεγγίσεων, ακόμη και εκείνων με τις οποίες δεν συμφωνούμε, ανοίγει το μυαλό και όταν ανοίξει το μυαλό θα φανεί στη ματιά.

Ταυτόχρονα, όσο περισσότερο μελετάει κανείς και βλέπει πολλές εικόνες, διαμορφώνεται το φωτογραφικό του στυλ. Οι φωτογράφοι δεν πρέπει να φοβούνται.

Υπάρχει από παλιά μια κακή συνήθεια στη χώρα μας να αισθανόμαστε ότι πρέπει να ακολουθήσουμε τα βήματα των δημιουργών άλλων χωρών. Το ίδιο ισχύει για τους διευθυντές εκδόσεων: δύσκολα αποδέχονται ή τολμούν να δημοσιεύσουν φρέσκες ματιές αν δεν έχουν δει κάτι παρόμοιο στο εξωτερικό.

Αυτό πρέπει να αλλάξει. Οι Έλληνες φωτογράφοι διαπρέπουν σε πολλές πτυχές της τέχνης αυτής διεθνώς.

Τόσο οι ίδιοι όσο και οι αποδέκτες της δουλειάς τους πρέπει αφενός να εκπαιδεύονται, να μελετούν και να εμπιστεύονται τη ματιά τους και το προσωπικό τους στυλ χωρίς ενοχές, αμφιβολίες και συμπλέγματα.

Δείτε εδώ τις εκθέσεις του Athens Photo World 2019.