Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποστεί σκληρή κριτική για τις συνθήκες που επικρατούν στη μεγαλύτερη προσφυγική δομή της Ελλάδας, τη Μόρια, όπου σύμφωνα με τη ΜΚΟ Oxfam, οι γυναίκες αναγκάζονται να φοράνε πάνες τα βράδια, για να μη χρειαστεί να βγουν από τις σκηνές τους και να πάνε στην τουαλέτα, υπό τον φόβο του βιασμού.
Η οργάνωση που έχει τη βάση της στη Βρετανία περιέγραψε την κρίσιμη και επικίνδυνη κατάσταση που επικρατεί στο νησί της Λέσβου, όπου ένας 24χρονος από το Καμερούν βρέθηκε νεκρός την Τρίτη μέσα στο δριμύ ψύχος.
Μετά τη συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης τον Μάρτιο του 2016 για τη μείωση των προσφυγικών ροών, οι πρόσφυγες στα ελληνικά νησιά που ζητούν άσυλο δεν μπορούν να φύγουν από τα «hotspot» και να προωθηθούν στην ενδοχώρα.
Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ χαιρέτισε τη συμφωνία ως επιτυχή, καθώς σταμάτησε τις συμμορίες λαθρεμπόρων και μείωσε τις ροές.
Το αποτέλεσμα όμως ήταν περίπου 15.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά να είναι εγκλωβισμένοι στη Λέσβο, τη Χίο, την Κω, τη Σάμο και τη Λέρο.
Η έκθεση της Oxfam με τίτλο «Vulnerable and Abandoned» σημειώνει την ανικανότητα των αρχών στον καταυλισμό της Μόριας, όπου ζουν περίπου 5.000 άνθρωποι, να εντοπίσουν τους ευάλωτους πρόσφυγες που χρειάζονται επειγόντως βοήθεια.
Μετά την παραίτηση τον περασμένο Νοέμβριο του ιατρού που διόρισε η κυβέρνηση για την αξιολόγηση της ευπάθειας των αιτούντων άσυλο στη Μόρια, η Oxfam ισχυρίζεται ότι εδώ και έναν μήνα δεν έχει πραγματοποιηθεί κανενός είδους αξιολόγηση.
Ως συνέπεια, η βρετανική ΜΚΟ καταγγέλλει ότι «ευπαθείς άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων επιζώντων βασανιστηρίων και σεξουαλικής βίας, στεγάζονται σε μη ασφαλείς περιοχές… Έγκυες γυναίκες και μητέρες με νεογέννητα κοιμούνται σε σκηνές και τα ασυνόδευτα παιδιά, καταχωρημένα λανθασμένα ως ενήλικες, τελούν υπό κράτηση».
Όπως αναφέρει ο Guardian, λεχώνες έχουν διωχθεί από τα νοσοκομεία και έχουν μετακομίσει στις σκηνές τους μόλις τέσσερις ημέρες μετά από τοκετό με καισαρική τομή, σε μια δομή που γίνονται συχνά επεισόδια και τα 2/3 αυτών που διαμένουν αναφέρουν ότι δεν αισθάνονται ασφάλεια.
«Σε μερικές ακραίες περιπτώσεις, οι γυναίκες αναφέρουν ότι φοράνε πάνες τη νύχτα για να αποφεύγουν να πηγαίνουν στην τουαλέτα μέσα στο σκοτάδι», αναφέρεται στην έκθεση. Μια γυναίκα, 36 ετών, από το Καμερούν, αποκάλυψε στην Oxfam ότι πολλοί άνθρωποι δέχονται καθημερινά απρόκλητες επιθέσεις μέσα στον καταυλισμό.
«Η Μόρια είναι επικίνδυνο μέρος για τις γυναίκες. Συμπλοκές ξεσπούν ανά πάσα στιγμή. Ακόμα και αν πήγαινες απλά στην τουαλέτα ή επιστρέφεις στη σκηνή σου, μπορεί ξαφνικά να δεχτείς μια πέτρα στο κεφάλι. Ζω στην περιφραγμένη ζώνη για τις γυναίκες που είναι μόνες, αλλά μετά τις 11:00 η πόρτα είναι ανοιχτή και ο καθένας μπορεί να μπει επειδή δεν υπάρχει φρουρός ασφαλείας το βράδυ. Η ασφάλεια είναι ένα μεγάλο πρόβλημα για εμάς», αναφέρει χαρακτηριστικά.
«Τον χειμώνα δεν υπάρχει ζεστό νερό. Κάνουμε ντους πάνω από την τουαλέτα» καταγγέλλει μια 24χρονη γυναίκα από το Αφγανιστάν.
«Μητέρες με νεογέννητα κοιμούνται σε σκηνές»
Η επικεφαλής της αποστολής της Oxfam στην Ελλάδα, Renata Rendón, αναφέρει: «Είναι ανεύθυνο και απερίσκεπτο να μην αναγνωρίζονται έγκαιρα τα πιο ευάλωτα άτομα ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες τους. Οι συνάδελφοί μας έχουν συναντήσει μητέρες με νεογέννητα μωρά να κοιμούνται σε σκηνές, και εφήβους που έχουν καταχωρηθεί λανθασμένα ως ενήλικες να είναι κλειδωμένοι σε κρατητήρια. Ο εντοπισμός και η κάλυψη των αναγκών αυτών των ανθρώπων είναι αναμφίβολα το πιο σημαντικό καθήκον της ελληνικής κυβέρνησης και των Ευρωπαίων εταίρων της».
«Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να αποδεχθούν το γεγονός ότι η πολιτική τους διαιωνίζει ένα απάνθρωπο σύστημα υποδοχής και θέτει σε κίνδυνο τους πρόσφυγες. Αντί να συνεχίσουν να εστιάζουν όλες τις προσπάθειές τους στην επιστροφή των προσφύγων στην Τουρκία, στο πλαίσιο της συμφωνίας που επετεύχθη το 2016, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίξουν την Ελλάδα ώστε να βελτιώσει τις συνθήκες στα νησιά και να μεταφέρει ανθρώπους από τα υπερπλήρη νησιά προς την ηπειρωτική χώρα», τονίζει η Rendón.
Οι άνθρωποι που αιτούνται άσυλο κανονικά πρέπει να υποβάλλονται σε αξιολόγηση ευπάθειας με την άφιξή τους στα νησιά, αλλά ιατρικοί και ψυχολογικοί έλεγχοι στη Μόρια περιγράφονται στην καλύτερη περίπτωση ως υποτυπώδεις και πρόχειροι, λόγω της «σοβαρής έλλειψης» προσωπικού.
Η Oxfam αναφέρει ότι για «πολλούς μήνες» υπήρχε μόλις ένας γιατρός που είχε διοριστεί από την ελληνική κυβέρνηση στο στρατόπεδο για να αξιολογεί την υγειονομική κατάσταση έως και 2.000 νεοαφιχθέντων προσφύγων τον μήνα, προτού τελικά παραιτηθεί και αυτός.
Ακόμη και οι πρόσφυγες που χαρακτηρίζονται ως ευάλωτοι και τους επιτρέπεται θεωρητικά να εγκαταλείψουν τα νησιά, «παγιδεύονται» λόγω έλλειψης στέγης στην ενδοχώρα.
Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), πάνω από 4.000 άτομα που έχουν δικαίωμα να μεταβούν στη ηπειρωτική χώρα παρέμεναν εγκλωβισμένοι σε Μυτιλήνη και Σάμο τον Νοέμβριο.
Οι αργές διαδικασίες για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου θεωρείται επίσης ότι καταδικάζει οικογένειες να παραμένουν επί χρόνια στους καταυλισμούς, όπου άνθρωποι ζουν σε σκηνές χωρίς ζεστό νερό και ηλεκτρικό ρεύμα κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
«Λόγω έλλειψης προσωπικού, πολλοί άνθρωποι που φτάνουν τώρα στη Μυτιλήνη θα έχουν την πρώτη τους συνέντευξη για χορήγηση ασύλου το 2020», αναφέρει η Oxfam.
Για μερικούς οι φωτιές σε εξωτερικό χώρο είναι ο μόνος τρόπος να ζεσταθούν τον χειμώνα. Το κάψιμο πλαστικών σακούλων και μπουκαλιών μπορεί όμως να δημιουργήσει «μια επικίνδυνη, τοξική ατμόσφαιρα».
Τρεις αιτούντες άσυλο πέθαναν δηλητηριασμένοι από μονοξείδιο του άνθρακα τον Ιανουάριο του 2017 ενώ προσπαθούσαν να ζεσταθούν.
Εκπρόσωπος της Κομισιόν δήλωσε ότι έχουν διατεθεί 289 εκατ. ευρώ στην ελληνική κυβέρνηση ως στήριξη στη διαχείριση μετανάστευση και ότι η Επιτροπή παρακολουθεί την κατάσταση στα ελληνικά νησιά, εν μέσω της σφοδρής επιδείνωσης του καιρού.
«Έχουμε επανειλημμένα προειδοποιήσει τις ελληνικές αρχές για την πολύ δύσκολη κατάσταση στα νησιά και έχουμε επισημάνει ότι είναι επείγον να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση, διασφαλίζοντας πάντοτε τη διαθεσιμότητα των κονδυλίων της ΕΕ για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Φυσικά, η συνολική ευθύνη για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των hotspots, ανήκει στην ελληνική διοίκηση. Η Επιτροπή παρέχει στήριξη, δεν υποκαθιστά τις ελληνικές Αρχές», ανέφερε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν.
«Ιδιαίτερα επείγουσα είναι η ανάγκη δημιουργίας κατάλληλων χώρων υποδοχής για τον χειμώνα και αποσυμφόρησης των νησιών με την επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου, παράλληλα με τις συνεχιζόμενες προσπάθειες μεταφοράς των μεταναστών στην ηπειρωτική χώρα, εφόσον έχει αρθεί η απαγόρευση μετακίνησής τους», δηλώνει ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
