Κριτική από το Βερολίνο για τις συνθήκες διαβίωσης στα hotspots

«Παρ’ όλες τις αδυναμίες του τα τελευταία χρόνια, το πρόγραμμα των “Hot Spot” συνέβαλε σημαντικά στη βελτίωση της διαχείρισης της μετανάστευσης στην Ελλάδα και την Ιταλία κάτω από δύσκολες και μεταβαλλόμενες συνθήκες». Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει η γερμανική κυβέρνηση στην γραπτή της απάντηση σε επερώτηση του κόμματος Η Αριστερά (Die Linke) για την κατάσταση που επικρατεί στα Hot Spot στη Λέσβο, τη Σάμο, τη Χίο, την Κω και τη Λέρο.

Οι απαντήσεις στις 51 ερωτήσεις των βουλευτών συμπεριλαμβάνουν τόσο συγκεκριμένα στοιχεία όσο και κριτικές επισημάνσεις, όπως μεταδίδει η Deutsche Welle.

Σε αντίθεση με δημοσιεύματα των τελευταίων μηνών ο αριθμός των νεοαφιχθέντων προσφύγων στα ελληνικά νησιά δεν αυξήθηκε. Ενώ το 2017 είχαν έρθει 29.439 άτομα, το 2018 (ως τα τέλη Νοεμβρίου) ο αριθμός τους κυμάνθηκε στα 27.231 άτομα. Αλλαγές σημειώθηκαν στη σύνθεση των προσφύγων, ειδικά σε ό,τι αφορά τους πρόσφυγες από τη Συρία. Ενώ το 2017 αποτελούσαν το 42% των αιτούντων άσυλο, το 2018 το ποσοστό τους μειώθηκε στο 27%. Αντιθέτως, ο αριθμός των προσφύγων από το Αφγανιστάν διπλασιάστηκε από το 12% στο 25%.

Επίρριψη ευθυνών στην Αθήνα

Ενώ δηλώνει άγνοια για τα ποσά που διατέθηκαν για τα Hot Spot από τα περίπου 1,7 δισ. ευρώ που έλαβε η Ελλάδα από την ΕΕ για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης από το 2015 μέχρι σήμερα, η γερμανική κυβέρνηση βλέπει «ενόψει των εν μέρει μη ικανοποιητικών συνθηκών διαβίωσης στα Hot Spot την ανάγκη για βελτιώσεις.» Ως υπεύθυνη για αυτή την κατάσταση το Βερολίνο υποδεικνύει την ελληνική κυβέρνηση η οποία από το καλοκαίρι του 2017 ανέλαβε τη φροντίδα για τους πρόσφυγες που μέχρι τότε είχαν διεθνείς οργανώσεις. «Από τότε επανειλημμένα παρουσιάστηκαν κενά στην κάλυψη των αναγκών», τονίζει η γερμανική κυβέρνηση στην απάντηση της προς το κόμμα Η Αριστερά.

Σε δήλωσή της η βουλευτής του κόμματος Ούλα Γέλπκε χαρακτηρίζει «φτηνό» από την πλευρά της γερμανικής κυβέρνησης να επιρρίπτει την ευθύνη για την κατάσταση στα Hot Spot στην Ελλάδα: «Ως κινητήρια δύναμη της περιχαράκωσης της Ευρώπης η Γερμανία είναι ένας από τους βασικούς υπεύθυνους για τις άθλιες συνθήκες στα Hot Spot» τονίζει η πολιτικός της Linke.

Ασυνόδευτα παιδιά σε λίστα αναμονής

Αναφορικά με τον συνολικό αριθμό των προσφύγων σε ολόκληρη την Ελλάδα, τα στοιχεία της γερμανικής κυβέρνησης βασίζονται σε εκτιμήσεις της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR), επειδή οι ελληνικές αρχές από το καλοκαίρι του 2017 έπαψαν να δημοσιεύουν επίσημες στατιστικές. Βάσει των εκτιμήσεων της UNHCR ο αριθμός των προσφύγων στην Ελλάδα ανερχόταν την 1η Οκτωβρίου 2018 στα περίπου 64.900 άτομα.

Σε ό,τι αφορά την κατάσταση των ασυνόδευτων ανηλίκων η γερμανική κυβέρνηση αναφέρει στην απάντησή της ότι 1889 παιδιά στην ηπειρωτική Ελλάδα εξακολουθούν να βρίσκονται σε λίστα αναμονής για μια θέση σε καταλύματα που προβλέπονται για αυτή την ομάδα ατόμων. Από τα 360 ασυνόδευτα παιδιά στη Λέσβο μόλις τα 62 διαμένουν σε ασφαλή ζώνη. «Με πλήρη επίγνωση παραβιάζονται ανθρώπινα και δικαιώματα του παιδιού», καταγγέλλει η κ. Γέλπκε. Κενά διαπιστώνονται από τη  γερμανική κυβέρνηση και σε σχέση με τη σχολική εκπαίδευση των προσφυγοπαίδων ειδικά στη Λέσβο, τη Σάμο και την Αττική.

Χρονοβόρες διαδικασίες ασύλου

Για τις συνθήκες που επικρατούν στα Hot Spot δεν ευθύνονται μόνον οι ελληνικές αρχές αλλά και το γεγονός ότι ο αριθμός των προσφύγων ξεπερνά τις δυνατότητες φιλοξενίας. Σε αυτό συμβάλλουν, σύμφωνα με τη γερμανική κυβέρνηση, «οι μόνιμα υψηλοί αριθμοί αφίξεων», η «μεγάλη διάρκεια» της διαδικασίας ασύλου και ο «μικρός αριθμός» επαναπροωθήσεων στην Τουρκία. Από τις 21 Μαρτίου 2016 που τέθηκε σε ισχύ η σχετική συμφωνία (Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας) προωθήθηκαν 1766 άτομα από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία. Στην απάντηση της γερμανικής κυβέρνησης δεν διευκρινίζεται πόσοι από αυτούς επέστρεψαν εθελοντικά και πόσοι υποχρεωτικά.

Ως προς τις χρονοβόρες διαδικασίες ασύλου το Βερολίνο δεν επιρρίπτει ευθύνες στην Αθήνα, αλλά αφήνει να εννοηθεί ότι δεν είναι και τόσο ικανοποιημένο με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO), η οποία εμπλέκεται στις διαδικασίες ασύλου στην Ελλάδα. Ο οργανισμός αυτός αποφασίζει κάθε φορά για τον αριθμό του ειδικευμένου προσωπικού που θα στείλει στην Ελλάδα και το οποίο διατίθεται από τα κράτη-μέλη. Τον Οκτώβριο του 2018 ο αριθμός των ειδικών της EASO στην Ελλάδα ανέρχονταν στα 205 άτομα. Η Γερμανία, αν και διαθέτει 55 ειδικούς, στην πορεία του χρόνου αξιοποιήθηκαν κατά διαστήματα μόλις 20-30. Κύρια αρμοδιότητα του προσωπικού της EASO είναι να παίρνει συνεντεύξεις από τους αιτούντες άσυλο. Οι προτάσεις που εισηγούνται κατόπιν στην ελληνική Υπηρεσία Ασύλου για το αν θα πρέπει να χορηγηθεί άσυλο ή όχι, γίνονται στις 90% των περιπτώσεων  αποδεκτές. Σύμφωνα πάντως με τον βουλευτή του κόμματος Η Αριστερά Γκόκαϊ Άκμπουλουτ, κατά αυτό τον τρόπο η EASO «υπερβαίνει τις αρμοδιότητες της, επειδή δεν διαδραματίζει μόνο υποστηρικτικό ρόλο αλλά εκτός αυτού επηρεάζει και το αποτέλεσμα της διαδικασίας ασύλου».