Ο Μεγαλόσταυρος του Σωτήρος είναι το κορυφαίο παράσημο του τάγματος του Σωτήρος και απονέμεται μόνο σε εξέχουσες προσωπικότητες. Το τάγμα του Σωτήρος είναι ιεραρχικά, το πρώτο Τάγμα Αριστείας.
Η σύστασή του αποφασίστηκε το 1829, τελευταίο χρόνο της επανάστασης, από την Δ’ Εθνική Συνέλευση του Άργους, άρχισε όμως να απονέμεται από το 1833, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην ιστοσελίδα της προεδρίας της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ο πρώτος που τιμήθηκε με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος ήταν ο Βασιλιάς της Βαυαρίας Λουδοβίκος Α’, πατέρας του Βασιλιά Όθωνα.
Το τάγμα του Σωτήρος αποτέλεσε για 80 περίπου χρόνια το μοναδικό τάγμα. Το όνομα και η μορφή του επελέγη για να υπενθυμίζει ότι χάρη στη Θεία συμπαράσταση του Σωτήρα πραγματοποιήθηκε η Εθνική Παλιγγενεσία.
Η μορφή του μεταβλήθηκε σε αρκετά σημεία στα 170 χρόνια που πέρασαν από τη σύσταση του τάγματος. Σήμερα, αποτελείται από ένα σταυρό από λευκό σμάλτο, τοποθετημένο πάνω σε ένα στεφάνι που αναπαριστά το μισό κλαδί δρυός και το άλλο μισό δάφνης. Στο κέντρο του σταυρού υπάρχει η εικόνα του Σωτήρος, κατασκευασμένη επίσης από σμάλτο, που περιβάλλεται από την επιγραφή
«Η ΔΕΞΙΑ ΣΟΥ ΧΕΙΡ ΚΥΡΙΕ, ΔΕΔΟΞΑΣΤΑΙ ΕΝ ΙΣΧΥΙ». Στην πίσω όψη του σταυρού υπάρχει η επιγραφή «Η ΕΝ ΑΡΓΕΙ Δ΄ ΕΘΝΙΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ αωκθ’».
Ο αστέρας του Μεγαλόσταυρου και του Ανώτερου Ταξιάρχη φέρει οκτώ ακτίνες και στο κέντρο την εικόνα του Σωτήρα. Οι πρώτοι αστέρες ήταν κεντητοί. Αργότερα επικράτησαν μεταλλικοί, κατασκευασμένοι από άργυρο, όπως ισχύει μέχρι και σήμερα. Η ταινία που συνοδεύει το παράσημο του τάγματος είναι γαλάζια, με λευκές στενές λωρίδες κατά μήκος των άκρων.
Όπως και τα άλλα Τάγματα Αριστείας έτσι και του Σωτήρος διακρίνεται σε πέντε τάξεις: τον Μεγαλόσταυρο, τον Ανώτερο Ταξιάρχη, τον Ταξιάρχη, τον Χρυσό και τον Αργυρό Σταυρό.
Από τον οικείο νόμο προβλέπεται ότι το Τάγμα του Σωτήρος απονέμεται σε Έλληνες πολίτες που διακρίθηκαν στην προάσπιση των συμφερόντων της χώρας ή στην προσφορά εξαίρετων υπηρεσιών στο δημόσιο τομέα εντός ή εκτός Ελλάδος. Στην πράξη από το Τάγμα αυτό απονέμεται μόνο ο Μεγαλόσταυρος σε Αρχηγούς Ξένων Κρατών.
Η λίστα με όσους έχουν λάβει τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος
Λουδοβίκος Α’ της Βαυαρίας: 1833
Ανδρέας Μιαούλης: 1833
Ρίτσαρντ Τσωρτς: 1833
Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης:1836
Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος:1836
Λάζαρος Κουντουριώτης:1836
Ανδρέας Ζαΐμης:1837
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης:1837
Γεώργιος Κουντουριώτης:1837
Κωνσταντίνος Κανάρης:1864
Ιωάννης (Γενναίος) Κολοκοτρώνης:1865
Φίλιππος, Δούκας του Εδιμβούργου:1947
Γιόσιπ Μπροζ Τίτο: 1954
Κωνσταντίνος Β’ της Ελλάδας: 1958
Ελισάβετ Β’ του Ηνωμένου Βασιλείου: 1963
Χάραλντ Ε’ της Νορβηγίας: 1964
Κάρολος ΙΣΤ’ Γουσταύος της Σουηδίας: 1964
Μαργαρίτα Β’ της Δανίας: 1964
Ακιχίτο, Αυτοκράτορας της Ιαπωνίας: άγνωστο έτος
Βασίλισσα Σόνια της Νορβηγίας: άγνωστο έτος
Χρήστος Σαρτζετάκης: 1985
Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος: 1995
Ερρίκος του Λουξεμβούργου: 2001
Κάρολος Παπούλιας: 2005
Μίχελ Σουλεϊμάν: 2012
Ζαν Κλοντ Γιούνκερ: 2013
Γιουέι Τζιαφού: 2013
Πατριάρχης Αντιοχείας Ιωάννης Ι’: 2014
Προκόπης Παυλόπουλος: 2015
Νίκος Αναστασιάδης: 2015
Φρανσουά Ολάντ: 2015
Σέρτζιο Ματαρέλα: 2015
Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος Γ΄:2016
