Στην Ευρώπη αλλά ειδικότερα στις ΗΠΑ όπου η αγάπη για τα αεροπλάνα είναι ιδιαίτερα μεγάλη, μουσεία με αεροπορικά εκθέματα, υπάρχουν σε κάθε πολιτεία. Εκεί εξάλλου είναι και το μουσείο που φιλοξενούνται και οι πιο εντυπωσιακές μηχανές που πέταξαν ποτέ, που δεν είναι άλλο από το Smithsonian Museum.

Του Μαρίνου Γκασιάμη
Βίντεο / Φωτογραφίες: Γιάννης Κέμμος

Στην Ελλάδα που γέννησε μέσω του Ίκαρου την ιδέα της πτήσης, μόλις το 1992 έλαβε σάρκα και οστά ένα μουσείο για την Πολεμική Αεροπορία.

Εκεί είναι ο παράδεισος για τους λάτρεις της αεροπορικής ιδέας στην Ελλάδα, μιας και σε αυτό μπορεί να βρει κανένας σχεδόν ότι πέταξε ποτέ στον Ελληνικό χώρο και όχι μόνο. Χαρακτηριστικό έκθεμα αυτής της κατηγορίας, των πτητικών μέσων που δεν πέταξαν ποτέ στον ελληνικό χώρο, είναι το σοβιετικής σχεδίασης MIG-15 που αποκτήθηκε μέσω ανταλλαγής.

mspolaer2
Το πολωνικής κατασκευής MIG-15 του Μουσείου είναι βαμμένο με τα εμβλήματα του Συνταγματάρχη Γκεβγκένι Πεπελγιάεφ, ο οποίος αναδείχθηκε σε κορυφαίο άσσο του πολέμου της Κορέας, καταρρίπτοντας 23 συμμαχικά καταδιωκτικά σε 101 αποστολές.

Πρόκειται για ένα μουσείο που δυστυχώς δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, μιας και βρίσκεται στο αεροδρόμιο στο Τατόϊ, ομολογουμένως μακριά από τον αστικό ιστό.
Παρά ταύτα οι άνθρωποι της Πολεμικής Αεροπορίας προσπαθούν με μεράκι και ευρηματικότητα, είναι η αλήθεια και έχουν καταφέρει να είναι περήφανοι για τα μέχρι τώρα αποτελέσματα. Το Μουσείο της Πολεμικής Αεροπορίας μπορεί να το επισκεφτεί κανείς τα Σαββατοκύριακα χωρίς εισιτήριο. Ναι καλά διαβάσατε είναι δωρεάν!

Μιραζ F-1
To Mirage F-1 CG με S/N 101 ήταν το πρώτο (μαζί με το 102) που προσγειώθηκε στην Τανάγρα στις 4-8-1975. Το αεροσκάφος αυτό που επιχειρούσε σχεδόν 30 χρόνια -έως το 2003- ήταν το κύριο αεροσκάφος αναχαίτισης της ΠΑ μέχρι την παραλαβή των Μ2000 και F-16.

Ειδικά η συλλογή των τζετ που πέταξαν με τα ελληνικά χρώματα, όπως τα F-84, F-86, είναι εντυπωσιακή, ενώ υπάρχουν και F-86 με τα χρώματα των Αμερικανών άσων του Πολέμου της Κορέας.

mspolaer22
Ένα δεύτερο F-86E(M) αναπαριστά το F-86F του Αμερικανού Σμηναγού Joseph McConnell, καλύτερου άσσου καταδιωκτικών των αεροποριών των Ηνωμένων Εθνών στον πόλεμο της Κορέας (16 καταρρίψεις σε 106 αποστολές).
mspolaer24
Η άλλη όψη του F-86F του τρεις φορές άσου του Πολέμου της Κορέας Σμηναγού J. McConnell με τον σειριακό αριθμό 1-2910/FU-910 και το παρατσούκλι Betty αναπαριστά το αεροπλάνο. Το πραγματικό αεροπλάνο του άσου βρίσκεται στο μουσείο της αμερικανικής βάσης Έγλιν
mspolaer25
Το F-86D ήταν το πρώτο αεροπλάνο αναχαίτισης «παντός καιρού» της Πολεμικής Αεροπορίας. Παρελήφθησαν το 1961 και εφοδίασαν τις 337 και 343 Μοίρες. Ως το 1964 ήταν βαμμένα ασημί. Αποσύρθηκαν από την ενεργό υπηρεσία το 1967.

Μέσα στο υπόστεγο, θα έχει επίσης ο επισκέπτης, την ευκαιρία να δει και την πολύ καλή δουλειά που έχει γίνει σε αεροπλάνα που ανασύρθηκαν από την θάλασσα και όχι μόνο, ενώ έξω από αυτό υπάρχει μια πραγματικά πλούσια συλλογή αεροπλάνων που πρόσφατα εμπλουτίστηκε με ένα αεροφωτογραφικό RF-4E.

mspolaer23
Αντίγραφο υπό κλίμακα του τελευταίου αποκτήματος του Μουσείου της Πολεμικής Αεροπορίας. Πρόκειται για φωτοαναγνωριστικό RF-4E

Ξεχωριστή θέση στην αεροπορική συλλογή του Μουσείου κατέχει το Τ-6G (Harvard, 49-3424), ένα ιστορικό αεροσκάφος μιας και είναι το πρώτο αεροπλάνο στην Ελλάδα που δέχτηκε τη φροντίδα συνεργείου τεχνικών και συντηρητών με σκοπό την αποκατάσταση του σε επίπεδα μουσειακού εκθέματος. Συγκεκριμένα οι εργασίες στο αεροσκάφος με αριθμό 424 άρχισαν το Μάρτιο του 1993 και έφτασαν σε αίσιο πέρας τον Οκτώβριο του ιδίου έτους.

mspolaer32
Για είκοσι δύο περίπου χρόνια (1947-1969) το Τ-6D/G χρησιμοποιήθηκε στον εμφύλιο αλλά και ως το κύριο εκπαιδευτικό της Σχολής Αεροπορίας, όπως ήταν τότε γνωστή η σημερινή Σχολή Ικάρων.

Παρόμοιες εργασίες εκτελούνται σε όλα τα υπό έκθεση ά/φη του Μουσείου. Εκτός από το Τ-6G (Harvard), και τα F-86Ε (Canadair CL-13Mk2) και F-86D ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει και τον εκπρόσωπο των πρώτων ελικοπτέρων που απέκτησε η Ελλάδα, ένα Η-19Β Sikorsky.

Η-19Β Sikorsky
Το UH-19D ήταν το πρώτο ελληνικό ελικόπτερο, το οποίο αποκτήθηκε από την Αεροπορία το 1958 και παρέμεινε σε υπηρεσία έως το 1971. Ανήκε στην 358 Μοίρα Ελικοπτέρων και χρησιμοποιήθηκε σε αποστολές Έρευνας και Διάσωσης.

Σε αντίθεση με τα F-86D και H-19B που είναι βαμμένα ασημί, το F-86Ε αποκαταστάθηκε με τα εντυπωσιακά χρώματα του ακροβατικού σμήνους Ελληνική Φλόγα (μπλε-άσπρο-πορτοκαλί) πού το χρησιμοποίησε η ΕΒΑ από το 1957 ως το 1964. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το βομβαρδιστικό καθέτου εφόρμησης Helldiver που χρησιμοποιήθηκε στον εμφύλιο.

Helldiver SB2C-5
Οι ΗΠΑ παρέδωσαν 42 Curtiss SB2C-5 Helldiver ως βοήθεια την άνοιξη του 1949, τα οποία επιχείρησαν κατά την τελική φάση του εμφυλίου. Πρόκειται για πολύ σπάνιο τύπο αεροσκάφους πλέον καθώς πιστεύεται ότι έχουν διασωθεί 5 Helldiver σε όλο τον κόσμο.

Η αεροπορική συλλογή του Μουσείου εμπλουτίζεται συνεχώς σε εκθέματα, έτσι ώστε να μπορούν να επιδειχθούν στους επισκέπτες οι περισσότεροι μεταπολεμικοί τύποι αεροσκαφών της ΠΑ. Έχουν αποκτηθεί έως και αεροπλάνα που δεν ανήκαν στη δύναμη της, με σκοπό να υπάρχει μια γενικότερη αντιπροσώπευση της εξέλιξής του σε παγκόσμιο επίπεδο.

Γι’ αυτό το λόγο υπάρχει επικοινωνία με ξένα μουσεία, προκειμένου να αποκτηθούν αεροπλάνα που δεν πέταξαν μεν στους ελληνικούς ουρανούς, κατέχουν όμως μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία της Αεροπορίας. Καρπός μιας τέτοιας διαπραγμάτευσης με την Ολλανδία, αποτελεί το πολωνικής κατασκευής MiG-15 (Lim-2Rbis) του Μουσείου που πλαισιώνεται από ένα F-86 της ίδιας περιόδου.

MIG-15
Το πολωνικής κατασκευής MIG-15 του Μουσείου αποκτήθηκε με ανταλλαγή από το Μουσείο της Ολλανδικής Βασιλικής Αεροπορίας και κατασκευάστηκε αρχικά ως φωτοαναγνωριστικό στην Πολωνία με την ονομασία Lim 2Rbis.

Στο υπόστεγο εκθεμάτων μπορεί κανείς να δεί επιπλέον ένα F-84G βαμμένο με τα χρώματα του πρώτου ελληνικού ακροβατικού σμήνους, το F-84F που το διαδέχθηκε, καθώς και ένα εκπαιδευτικό διπλάνο Tiger Moth, και τα επετειακά F-104 G «Τίγρης» και «Όλυμπος».

mspolaer26
Το μπλε αεροσκάφος αναπαριστά τα αεροπλάνα του «ΚΑΡΕ ΤΩΝ ΑΣΣΩΝ». Επρόκειτο για το πρώτο Ελληνικό ακροβατικό σμήνος στην ιστορία της πολεμικής μας αεροπορίας. Σταμάτησε τις επιδείξεις τον Ιούλιο του 1958, μετά την επιστροφή του από τις επιδείξεις του Βελγίου.
Tiger Moth
Ένα από τα πιο γνωστά εκπαιδευτικά αεροσκάφη είναι το βρετανικής κατασκευής D.H. 82 Tiger Moth (πρώτη πτήση Οκτώβριος 1931). Υπήρξε μέσο πρώτης επαφής με την Αεροπορία για χιλιάδες χειριστές σε όλη την υδρόγειο.
mspolaer13
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν τρία F-104G και ένα TF-104G (διθέσιο) στο Μ/ΠΑ. Δύο από τα μονοθέσια έχουν βαφεί με θεαματικές χρωματικές παραλλαγές ως «Τίγρης» και «Όλυμπος» αντίστοιχα.
Α-7
Το Α-7Η παραλήφθηκε από την Πολεμική Αεροπορία το 1975. Η αρχική παραγγελία ήταν για 60 μονοθέσια αεροπλάνα, ενώ αργότερα παρελήφθησαν και 5 διθέσια. Από το 2002 επιχειρούσαν από την Αεροπορική Βάση Αράξου, μέχρι την απόσυρσή τους τo 2014.

Επίσης το Μουσείο της Π.Α. διαθέτει δύο αερακάτους έρευνας – διάσωσης –ανθυποβρυχιακού πολέμου HU-16 B Albatross, καθώς και C-47 (Dakota), F-5Aκαι RF-5A.

mspolaer12
Το C-47 του Μουσείου είναι ένα από τα 1.900 α/φη αυτού του τύπου που παραχωρήθηκαν στην RAF με την ονομασία Dakota στο Β΄ Π.Π. Οι ακριβείς συνθήκες κάτω από τις οποίες έφτασε στην Ελλάδα μεταπολεμικά δεν είναι γνωστές. Η τελευταία του πτήση ήταν στις 1/3/1991.
mspolaer10
Η ανάγκη για ένα αεροσκάφος Ναυτικής Συνεργασίας ώθησε την Πολεμική Αεροπορία, σε συνεργασία με το Πολεμικό Ναυτικό, στην προμήθεια δώδεκα αεροσκαφών τύπου HU-16B Albatross. Είχαν ως έδρα, την 353 Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας (353 ΜΝΑΣ) στην οποία υπηρέτησαν από το 1969 έως το 1997.

Στην αεροπορική συλλογή του Μουσείου θα δει κανείς και δύο διθέσια TF–102Α απο τα οποία το ένα διαθέτει την ιδιαίτερα σπάνια παραλλαγή πτερύγων Case ΧΧ.

F-102
Το TF-102A είχε κατώτερες επιδόσεις από το F-102A, όντας υποηχητικό, κυρίως λόγω της ιδιαίτερης σχεδίασης που έφερε τα καθίσματα εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου πλάι – πλάι και όχι σε σειρά. Τα TF-102A αποσύρθηκαν μαζί με τα F-102A τον Ιανουάριο του 1977.

Επιπλέον αριθμός απο αεροσκάφη Τ-33Α βρήκαν τελευταίο καταφύγιο στο Μουσείο της Π.Α. μετά την απόσυρση του τύπου το 1999.

T-33
Tο T-33 ήταν το πρώτο αεριωθούμενο αεροπλάνο που εντάχθηκε στη δύναμη της Αεροπορίας το 1951. Χρησιμοποιήθηκαν ως εκπαιδευτικά, μέχρι την αντικατάστασή τους από τα T-2E. Για πολλά χρόνια τα T-33 ήταν βαμμένα σε χρώμα ασημί, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’70 οπότε βάφτηκαν σε παραλλαγή «Βιετνάμ».
T-33 και στόχος
Εξαίρεση αποτέλεσαν κάποια αεροπλάνα της 222 ΜEE τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως ρυμουλκά στόχων και ήταν βαμμένα πορτοκαλί. Αποσύρθηκαν το 2000.

Συνολικά η αεροπορική συλλογή του Μουσείου ξεπερνά τα σαράντα α/φη και οι προοπτικές για την επαύξησή της είναι ευοίωνες.
Yπάρχει επίσης και είναι άξιο της προσοχής του επισκέπτη ένα πρώιμο Radar 1D (δεκαετίας του΄50), δύο αντιαεροπορικοί προβολείς του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου, βοηθητικός εξοπλισμός εδάφους, αντιαεροπορικός οπλισμός, κινητήρες και οπλικά συστήματα α/φών, συσκευές τηλεπικοινωνιών, αεροπορικά κειμήλια, φόρμες χειριστών, στολές προσωπικού και πολλά άλλα.

mspolaer1mspolaer31 mspolaer19 mspolaer27Ένας από τους πολλούς τομείς στους οποίους το Μ/ΠΑ υπήρξε πρωτοπόρο είναι η ανέλκυση συντριμμιών α/φών του Β΄ Π.Π. Η δραστηριότητα αυτή, η οποία στο εξωτερικό είναι πολύ διαδεδομένη και γνωστή με τον όρο Aviation Archeology (Αεροπορική Αρχαιολογία), διενεργείται τόσο από Μουσείου όσο και από ιδιωτικούς φορείς.

mspolaer9 mspolaer15 mspolaer4 mspolaer28Μικτή ομάδα απαρτιζόμενη από προσωπικό του Μ/ΠΑ και την ειδική ομάδα βατραχανθρώπων της Αεροπορίας (ΜΑΚ/ΚΟΣΥΘΕ), ανέλκυσαν τον Μάιο του 93 τα υπολείμματα ενός βρετανικού βομβαρδιστικού Blenheim Mk.I από τη λίμνη της Μικρής Πρέσπας. Ωστόσο το πιο ολοκληρωμένο σχετικό εγχείρημα (οργανωμένο από τους ίδιους φορείς) ήταν η θεαματική ανέλκυση ενός βρετανικού Blenheim Mk.IV F, που καταρρίφθηκε πριν την Μάχη της Κρήτης, από τα ανοιχτά του Ρεθύμνου τον Ιούλιο του 1996.

mspolaer29
Το Blenheim Mk.IV F του Μουσείου ανήκε στην 203 Μοίρα της οποίας τα αεροπλάνα κάλυπταν την βρετανική οπισθοχώρηση με βάση την Κρήτη. Χτυπήθηκε κατά λάθος από βρετανικό αντιτορπιλικό και κατέπεσε ανοιχτά του Ρεθύμνου στις 28 Απριλίου 1941.

mspolaer34

Μία άλλη πολύ αξιόλογη πρωτοβουλία του μουσείου της ΠΑ αποτελεί η δημιουργία συλλογής τροχοφόρων οχημάτων μουσειακού χαρακτήρα. Το πιο ενδιαφέρον έκθεμα αυτής της συλλογής αποτελεί ένα σπάνιο νοσοκομειακό όχημα Dodge του Β’ Π.Π., το οποίο ύστερα από επίπονη ανακατασκευή έχει πάρει τη μορφή που είχαν τα οχήματα της Αεροπορίας τη δεκαετία του ’50.
mspolaer14Το νοσοκομειακό πλαισιώνεται από ένα Willys Jeep (τζιπ) και μία μοτοσικλέτα Νorton που χρησιμοποιήθηκε παλιά από την Αερονομία, ένα όχημα Dodge μεταφοράς βομβών καθώς και ένα επίσης όχημα Dodge μεταφοράς προσωπικού. Υπάρχουν επίσης ένα τεθωρακισμένο Μ8, ένα επιτελικό Scout, ένα πυροσβεστικό Unimog και ένας γαλλικής κατασκευής τράκτορας.

mspolaer11 mspolaer16

Εν κατακλείδι πρόκειται για ένα μουσείο που πρέπει κανείς να επισκεφτεί οπωσδήποτε.