Η χρήση της κεταμίνης για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης, αλλά και τη βελτίωση της απόδοσης βρίσκεται το τελευταίο διάστημα στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, καθώς γίνεται όλο και πιο δημοφιλής μεταξύ των κορυφαίων στελεχών της Silicon Valley.
Ο Ίλον Μασκ, ο μεγιστάνας της τεχνολογίας και… πρωτοπαλίκαρο της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ, έχει μιλήσει ανοιχτά για τη χρήση της, επικρίνοντας παράλληλα τα παραδοσιακά αντικαταθλιπτικά SSRI για τις παρενέργειές τους. Ωστόσο, ο Μασκ δεν είναι ο μόνος. Πολλά στελέχη της βιομηχανίας της τεχνολογίας και των νεοφυών επιχειρήσεων στη Silicon Valley φαίνεται πως στρέφονται σε ψυχεδελικές εμπειρίες, συχνά σε ειδικά σχεδιασμένα «coaching retreats», για να εξερευνήσουν τις δυνατότητες και τα όριά της, με στόχο να «ξεφύγουν» από την πίεση της καθημερινότητας και να βελτιώσουν την απόδοσή τους.
Τι είναι και πώς δρα η κεταμίνη;
Η κεταμίνη, γνωστή και ως «ναρκωτικό των πάρτι» (Special K), έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις. Αν και χρησιμοποιείται νομίμως από τη δεκαετία του 1970 από γιατρούς και κτηνιάτρους ως αναισθητικό, τα τελευταία χρόνια δοκιμάζεται για την αντιμετώπιση ψυχικών διαταραχών, ενώ χρησιμοποιείται και για ψυχαγωγικούς σκοπούς λόγω των παραισθησιογόνων επιδράσεών της.
Οι πρώτες της εφαρμογές ήταν για την καταστολή και τη διαχείριση του πόνου κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ. Σήμερα, εξακολουθεί να έχει πολλές ιατρικές εφαρμογές, όπως:
- Αναισθησία σε ιατρικές και κτηνιατρικές επεμβάσεις
- Διαχείριση πόνου (π.χ. εγκαύματα, καρκινικός πόνος, ημικρανία, χρόνιος νευροπαθητικός πόνος)
- Θεραπεία ανθεκτικής κατάθλιψης και αυτοκτονικών ιδεασμών
- Διαχείριση μετατραυματικού στρες (PTSD) και αγχώδους διαταραχής
Ένα ειδικό παράγωγο της κεταμίνης, η εσκεταμίνη (Spravato), έχει εγκριθεί ως ρινικό σπρέι για τη θεραπεία της ανθεκτικής κατάθλιψης, υπό ιατρική επίβλεψη.
Σύμφωνα με το Healthline, λειτουργεί ως διαχωριστικό αναισθητικό, επηρεάζοντας συγκεκριμένους υποδοχείς του εγκεφάλου. Συγκεκριμένα, δεσμεύεται στον υποδοχέα NMDA, αναστέλλοντας τη γλουταμάτη, έναν σημαντικό νευροδιαβιβαστή και αλληλεπιδρά με υποδοχείς οπιοειδών, σεροτονίνης, GABA, σίγμα και ντοπαμίνης. Με αυτόν τον τρόπο προσφέρει αναισθητικές, αναλγητικές, αντιφλεγμονώδεις και αντικαταθλιπτικές δράσεις.
Παρενέργειες και κίνδυνοι
Ανάλογα με τη δοσολογία, τον τρόπο χορήγησης και την κατάσταση της υγείας του ατόμου που τη λαμβάνει, η κεταμίνη μπορεί να προκαλέσει πολλές παρενέργειες, όπως:
- Ζάλη, ευφορία, παραισθήσεις, διαταραχές της αντίληψης
- Διανοητική σύγχυση, αμνησία, αποπροσανατολισμό
- Αύξηση αρτηριακής πίεσης, καρδιακές αρρυθμίες
- Εθισμό και μακροχρόνια νευρολογικά προβλήματα (μειωμένη μνήμη, διαταραχές συγκέντρωσης)
Παρότι η κεταμίνη αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο στην ιατρική, με ευρείες εφαρμογές στην αναισθησία, τη διαχείριση του πόνου και τις ψυχικές διαταραχές, οι ειδικοί επισημαίνουν πως η χρήση της σε ψυχαγωγικό πλαίσιο («Special K», «KitKat», «Vitamin K») και χωρίς την αναγκαία ιατρική επίβλεψη είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις, ειδικά σε υψηλές δόσεις.
Τα «ψυχεδελικά πάρτι ύπνου» της Silicon Valley
Στη Silicon Valley, η κεταμίνη γίνεται όλο και πιο δημοφιλής και σύμφωνα με το Fortune, έχουν ξεκινήσει πλέον και προσφέρονται ακόμη και προγράμματα «ψυχεδελικής καθοδήγησης», αποκλειστικά για τα «χρυσά παιδιά» της τεχνολογίας, τα υψηλόβαθμα στελέχη των εταιρειών.
Μια τέτοια «συνεδρία» κοστίζει σχεδόν 3.000 δολάρια , μαζί με την ιατρική αξιολόγηση και τη συνταγογράφηση της κεταμίνης, και λαμβάνει χώρα σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους στο Σαν Φρανσίσκο.
Οι συμμετέχοντες (έως δέκα άτομα) αρχικά προετοιμάζονται για τη χορήγηση της ουσίας, λαμβάνοντας ενημέρωση για την εμπειρία που θα ακολουθήσει. Στη συνέχεια, υπό την επίβλεψη γιατρού και νοσηλευτή, τους χορηγείται συγκεκριμένη δόση κεταμίνης για να ακολουθήσει αυτό που αποκαλείται «ψυχεδελικό πάρτι ύπνου».
Οι συμμετέχοντες ξαπλώνουν σε «φωλιές» με μάσκες ύπνου και αρχίζουν να βιώνουν την επίδραση της ουσίας. Η πρώτη ημέρα περιλαμβάνει μια μικρή «ψυχολυτική» δόση. Τη δεύτερη ημέρα η δόση ενισχύεται μαζί με συνεδρίες καθοδήγησης για τη διαχείριση της εμπειρίας.
Οι συνιδρυτές του προγράμματος επισημαίνουν ότι τα στελέχη συχνά νιώθουν απομονωμένα και επιβαρυμένα από την πίεση της δουλειάς τους. Μέσω της κεταμίνης, πολλοί από αυτούς αναφέρουν ότι αισθάνονται «πιο ανθρώπινοι» και μπορούν να αντιμετωπίσουν προσωπικά τραύματα και στρες.
Οι υπεύθυνοι του προγράμματος σημειώνουν επίσης πως λαμβάνουν προφυλάξεις για άτομα με ιστορικό ψυχικών διαταραχών, όπως σχιζοφρένεια ή διπολική διαταραχή.
Κατά τους ίδιους, δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα «κακά ψυχεδελικά ταξίδια». Το αποκαλούμενο «bad trip» είναι «ταξίδι πρόκληση», ένα «άβολο ταξίδι», όπως αναφέρουν, που μπορεί να συμβεί εάν κάποιος βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα πολύ ισχυρό τραύμα.
Περιγράφοντας μια τέτοια κατάσταση αναφέρουν πως το άτομο μπορεί να αρχίζει να ουρλιάζει, να νιώθει ένταση σε όλο του το σώμα και να θέλει να τρέξει μακριά, νομίζοντας πως είναι σε μια τρομερά επικίνδυνη κατάσταση. Για τον λόγο αυτό, σημειώνουν, υπάρχει το εξειδικευμένο προσωπικό ώστε να βοηθήσουν το άτομο να ηρεμήσει και να επιστρέψει από αυτή την κατάσταση.
Προειδοποιήσεις ειδικών
«Έχω μια συνταγή κεταμίνης για όταν η χημεία του εγκεφάλου μου μερικές φορές γίνεται εξαιρετικά αρνητική», είχε γράψει στο X ο Έλον Μασκ τον Αύγουστο του 2023 και φαίνεται πως όλο και περισσότεροι στη Silicon Valley έχουν τέτοιες συνταγές.
Ωστόσο οι ειδικοί προειδοποιούν για τους σοβαρούς κινδύνους της χρήσης της χωρίς ιατρική επίβλεψη. Η κεταμίνη στα χέρια των ειδικών μπορεί να αποτελεί ένα εξαιρετικό εργαλείο, αλλά ανεξέλεγκτα η χρήση της μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική και μοιραία.
