Πριν καν λήξουν οι καταλήψεις και ομαλοποιηθεί η κατάσταση στα πανεπιστήμια, η υπουργός Παιδείας προχώρησε στην έκδοση της διαπιστωτικής πράξης και στη συγκρότηση των εφορευτικών επιτροπών που θα αναλάβουν τις εκλογές των μελών των νέων συμβουλίων διοίκησης των ΑΕΙ.

Ήδη συγκροτούνται οι επιτροπές στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης, Πάτρας, Κρήτης και στο Πολυτεχνείο Κρήτης, αλλά συγχρόνως ανοίγει και ο δρόμος για προσφυγές των πανεπιστημιακών στο ΣτΕ, εναντίον του νόμου. Όμως, υπουργείο Παιδείας και πρυτάνεις έχουν περάσει ήδη σε νέα φάση αντιπαράθεσης. Δεκαεπτά πανεπιστήμια στα είκοσι αρνήθηκαν να υπογράψουν τη διαπιστωτική πράξη συγκρότησης των επιτροπών και όλα δείχνουν ότι έχουμε εισέλθει σε περίοδο μακράς αναταραχής, σύγχυσης και αβεβαιότητας.

Λάδι στη φωτιά έριξε η Άννα Διαμαντοπούλου, όταν έσπευσε να εγκαλέσει τους πρυτάνεις που αρνήθηκαν να υπογράψουν για περιφρόνηση της δημοκρατίας και για παράβαση της νομιμότητας. Η ίδια άφησε μάλιστα να εννοηθεί ότι μπορεί και να διωχθούν για παράβαση καθήκοντος. Ενώ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να επισπεύσει ακόμη και την απομάκρυνση από τις θέσεις τους!

Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Θράκης Κ. Ρέμελης, που δεν υπέγραψε τη διαπιστωτική πράξη, μιλώντας στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» τονίζει: «Δεν έχουμε πρόθεση να θέσουμε ζήτημα γενικότερης εφαρμογής του νόμου. Αλλά το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορώ να εφαρμόσω διατάξεις που είναι προδήλως αντισυνταγματικές, όπως το άρθρο 76 που προβλέπει τη συμμετοχή εξωτερικών μελών στο συμβούλιο διοίκησης του ιδρύματος». Η υπουργός, πάντως, προειδοποίησε τα ιδρύματα πως αν δεν υλοποιήσουν το νόμο σε συγκεκριμένες ημερομηνίες δεν θα πάρουν πιστώσεις.

«Τα μείζονα ζητήματα που έχουν ανακύψει στην πανεπιστημιακή κοινότητα δεν λύνονται με απειλές και εκβιασμούς», λέει ο Κ. Ρέμελης. «Είναι καιρός να επιδείξουμε όλοι την απαιτούμενη σύνεση και αυτοσυγκράτηση».

Ομως, προβληματισμός και ανησυχία για τις επιπτώσεις της εφαρμογής του νέου νόμου επικροτεί ακόμη και στους πρυτάνεις που υπέγραψαν τη διαπιστωτική πράξη. «Την υπέγραψα» λέει στην «Κ.Ε.» ο πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Κ. Γάτσιος, «με αίσθημα ευθύνης απέναντι σε όσους με τίμησαν με την ψήφο τους, κρίνοντας προτιμότερο αποφάσεις που αφορούν τη διοίκηση του πανεπιστημίου μου να υπογράφονται από τον εκλεγμένο πρύτανή του, παρά από την υπουργό. Η υποχρέωσή μου, ως δημόσιου λειτουργού, να εφαρμόζω τους ψηφισμένους από τη Βουλή νόμους θα μπορούσε να μην ασκηθεί είτε με σχετική εντολή της συγκλήτου μου, στην οποία λογοδοτώ, είτε επειδή συγκρούεται με αδιαπραγμάτευτες αρχές μου. Κανείς από τους λόγους αυτούς δεν συνέτρεχε».

Και συνεχίζει: «Όσον αφορά τις δηλώσεις του υπουργείου, περί περιφρονήσεως της δημοκρατίας και της νομιμότητας, αλλά και περί “παγώματος” των κονδυλίων προς τα πανεπιστήμια, πιστεύω ότι δεν συμβάλλουν στην εκτόνωση της κρίσης. Αντίθετα, πυροδοτούν νέες εντάσεις. Το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί για την παιδεία και τα πανεπιστήμιά μας, δεδομένων και των γενικότερων συνθηκών, θα ήταν να οδηγηθούμε σε μια παρατεταμένη περίοδο τυφλών συγκρούσεων. Η προσπάθεια όλων μας και ιδίως της πολιτείας πρέπει να επικεντρωθεί στην αποφόρτιση του ήδη τεταμένου κλίματος. Απαιτείται να αναπτυχθούν δράσεις στην προοπτική μιας εποικοδομητικής τακτικής, όπου κάθε ενέργεια θα στοχεύει στη δημιουργία προϋποθέσεων μιας θετικής ανταπόκρισης».

Τα πανεπιστήμια τώρα αναζητούν τρόπους ώστε όταν θα λήξουν οι καταλήψεις να διεξαχθεί κανονικά η εξεταστική για να διασωθεί το εξάμηνο. «Αν φτάσουμε στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου και δεν έχει αρχίσει το εξάμηνο», λέει ο Κ. Ρέμελης, «τότε τίθεται σοβαρά το πρόβλημα της απώλειας, αφού δεν θα επαρκεί ο χρόνος».

«Η θέση μας για ένα ανοιχτό πανεπιστήμιο είναι δηλωμένη με τον πλέον ισχυρό και κατηγορηματικό τρόπο» λέει ο Κ. Γάτσιος. «Θέλω να ελπίζω ότι η κατάληψη στο πανεπιστήμιό μου θα τελειώσει άμεσα. Οσο αυτό δεν συμβαίνει, η ολοκλήρωση της εξεταστικής περιόδου και η ταυτόχρονη πραγματοποίηση των απαραίτητων εβδομάδων διδασκαλίας του χειμερινού εξαμήνου καθίσταται από εξαιρετικά δύσκολη έως ανέφικτη, ακόμη και εάν μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε για τις εξετάσεις μη εργάσιμες μέρες και ώρες, όπως τα Σαββατοκύριακα».

Ο προβληματισμός και η ανησυχία για την εφαρμογή του νέου νόμου απασχόλησαν τους πρυτάνεις και στην έκτακτη σύνοδό τους την περασμένη Παρασκευή. Ο Κ. Ρέμελης, δεν δίστασε να χαρακτηρίσει «γονατογραφήματα» διατάξεις του νόμου που περιέχουν αντινομίες και αστοχίες τέτοιες που να καθιστούν ανέφικτη την πλήρη εφαρμογή του.

«Η εφαρμογή του νέου νόμου», λέει ο Κ. Γάτσιος, «πιστεύω ότι θα γίνει με μεγάλες δυσκολίες. Κατ’ αρχάς, τα χρονοδιαγράμματα που ο νόμος επιβάλλει είναι ασφυκτικά. Δεν γνωρίζω άλλη χώρα στον κόσμο όπου να προβλέπεται η εφαρμογή τέτοιου είδους και τέτοιας έκτασης θεσμικών παρεμβάσεων την αμέσως επομένη της ψήφισής τους, χωρίς καν να μεσολαβεί ένα διάστημα προετοιμασίας και προσαρμογής. Επιπλέον, κάθε στάδιο εφαρμογής του νόμου είναι πιθανό να δυσχεραίνεται από το γεγονός ότι ο νόμος περιέχει ασάφειες, ότι δεν έχει πείσει για την ορθότητα πολλών βασικών ρυθμίσεών του και ότι πολλές διατάξεις του θα προσβληθούν, όπως δηλώνεται δημόσια, στα αρμόδια δικαστήρια ως αντισυνταγματικές. Ετσι, είναι ενδεχόμενο η μη συγκρότηση των οργάνων στις προθεσμίες του νόμου να οφείλεται και σε παράγοντες πέρα από τη θέληση των διοικήσεων των πανεπιστημίων».

Στη σύνοδο των πρυτάνεων όμως εκφράσθηκαν σοβαρές επιφυλάξεις και υπάρχουν υπόνοιες για «κρυφή ατζέντα» του υπουργείου, αφού δεν έχει καθορισθεί ακόμη το εκλογικό σύστημα με το οποίο θα γίνουν οι εκλογές των νέων μελών ΔΕΠ στο συμβούλιο διοίκησης. Αυτό οδηγεί πολλούς πρυτάνεις να υποστηρίζουν ότι το υπουργείο θέλει πρώτα να δει ποιοι θα είναι υποψήφιοι και να κινηθεί ανάλογα ώστε να στηρίξει αυτούς που πιστεύει ότι συμφωνούν με τις απόψεις του.