Τελεσίγραφα για hot spots ή έξοδο από την Σένγκεν

Μάχη με το χρόνο για τη δημιουργία των hot spots εντός των έξι ερχόμενων εβδομάδων, την ώρα που χώρες της κεντρικής Ευρώπης κλιμακώνουν τις ασφυκτικές πιέσεις προς την Ελλάδα και επαναφέρουν τον κίνδυνο της εξόδου από τη Συνθήκη Σένγκεν δίνει η κυβέρνηση.

Το κλίμα στην άτυπη Σύνοδο των υπουργών Εσωτερικών στο Άμστερνταμ, στην οποία μετείχε και ο κ. Μουζάλας ήταν εξαιρετικά βαρύ στον απόηχο του μπαράζ διαρροών και τελεσιγράφων από χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης για έξοδο από τη Σένγκεν. Η σκληρή γραμμή των βορειοευρωπαίων έρχεται την ώρα που παρά την κακοκαιρία, οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές δεν έχουν μειωθεί, γεγονός που προκαλεί εφιαλτικά σενάρια για την Άνοιξη.

Ένα άλλο θέμα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι η πρόταση της Κομισιόν να ενισχυθούν ακόμη περισσότερο οι αρμοδιότητες της Frontex για την προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει κάνε σαφές ότι εν ανάγκη θα επιβάλει με το ζόρι μεθοριακούς φύλακες από άλλες χώρες – μέλη, έτσι ώστε να γίνει η Frontex μια πραγματική υπηρεσία επιτήρησης των χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων της ΕΕ.

Ο Γιάννης Μουζάλας και ο Αλέκος Φλαμπουράρης που έχει αναλάβει την επίβλεψη της πορείας των έργων για τα hot spots, εκφράζουν τη σιγουριά τους ότι θα είναι λειτουργικά μέχρι τις 17 Φεβρουαρίου, μία ημέρα πριν τη Σύνοδο Κορυφής. Τα πέντε κέντρα υποδοχής, μόνο εκείνο της Λέσβου έχει παραδοθεί και μένουν ημιτελή τα υπόλοιπα τέσσερα σε Λέρο, Χίο, Κω και Σάμο.

Την ίδια ώρα η κυβέρνηση πιέζει για εφαρμογή του προγράμματος μετεγκατάστασης, καθώς όπως διεμήνυσε το Σάββατο ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, από τους 160.000 πρόσφυγες που προβλέπεται να μετεγκατασταθούν με ποσόστωση σε χώρες της ΕΕ, έχουν μετεγκατασταθεί κάτι παραπάνω από 200, με τις περισσότερες χώρες να επιδεικνύουν εμφανή απροθυμία εφαρμογής των συμφωνηθέντων.

Η διαδικασία επαναπροωθήσεων μεταναστών στις τουρκικές ακτές έχει ξεκινήσει μεν, δειλά δε, και ως εκ τούτου υπάρχει πολύ δρόμος ακόμη ώστε να εφαρμοστεί πλήρως η συμφωνία αυτή.

Πέραν αυτού, από την ελληνική πλευρά υπογραμμίζεται η ανάγκη εφαρμογής της συμφωνίας της 29ης Νοεμβρίου μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, η οποία αν προχωρούσε θα ελέγχονταν αποτελεσματικότερα οι ροές. Μάλιστα Γερμανοί αξιωματούχοι μιλώντας σε Έλληνες ομολόγους τους δεν έκρυβαν τον εκνευρισμό τους με την Άγκυρα, καθώς το Βερολίνο είχε αναλάβει να πείσει την υπόλοιπη Ευρώπη να καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου με τον Τούρκο πρωθυπουργό Αχμέντ Νταβούτογλου.

Μέσα σε αυτό το κλίμα ο Ευρωπαίος Επίτροπος Μεταναστευτικής Πολιτικής, Δημήτρης Αβραμόπουλος επιχείρησε να αποκλαιμακώσει την ένταση από τις απειλητικές δηλώσεις των βορειοευρωπαίων, τονίζοντας ωστόσο πως εντός των έξι εβδομάδων πρέπει να γίνουν λειτουργικά τα hotspot, και να ενισχυθεί η διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης.

Σε ότι αφορά την Ελλάδα και την Ιταλία, ο Δημήτρης Αβραμόπουλος υπογραμμίζει ότι «έζησαν περιόδους μεγάλης μεταναστευτικής πίεσης» και θεωρεί ότι «πρέπει να ενεργοποιηθεί η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, διότι καμία χώρα μπορεί να τα καταφέρει μόνη της». «Η Ιταλία άνοιξε ήδη τρία από τα πέντε hotspot και ελπίζω η χώρα αυτή -αλλά και η Ελλάδα- να μπορέσουν να τα ολοκληρώσουν όλα πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Φεβρουαρίου» δηλώνει o επίτροπος αρμόδιος για θέματα μετανάστευσης, εσωτερικές υποθέσεις και ιθαγένεια στην Il Messaggero. Παράλληλα, κρίνει «όχι ιδιαίτερα ρεαλιστικό», τα αιτήματα, τις «φωνές» που ακούστηκαν τις τελευταίες ημέρες, για μείωση των μεταναστευτικών ρευμάτων, από την στιγμή που το κύριο ζητούμενο θα έπρεπε να είναι «η καλύτερη διαχείρισή τους».

Σε ότι αφορά, δε, τη Συνθήκη του Σέγκεν ο κ. Αβραμόπουλος εκτιμά ότι η Συνθήκη αυτή και η ελευθερία διέλευσης «είναι μια από τις σημαντικότερες κατακτήσεις της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης» και για τον λόγο αυτό «πρέπει να γίνει ότι δυνατόν για να προστατευθεί, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση».

Επιμένουν οι ακραίες φωνές

«Αν δεν ασφαλιστούν τα ελληνοτουρκικά σύνορα τότε τα εξωτερικά σύνορα Σέγκεν θα πρέπει να μεταφερθούν βορειότερα προς την κεντρική Ευρώπη» υπογράμμισε η ΥΠΕΣ Αυστρίας Γιοχάνα Μικλ-Λάιτνερ. Επιπλέον ο Γερμανός ΥΠΕΣ Τόμας ντε Μεζιέρ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο αποπομπής της Ελλάδας από τη Σέγκεν τονίζοντας: «Χρειαζόμαστε μία μόνιμη, αισθητή μείωση του αριθμού των προσφύγων και μάλιστα τις επόμενες εβδομάδες. Θα ασκήσουμε επιρροή στην Ελλάδα για να κάνει τη δουλειά της. Ο χρόνος πιέζει».

Ο Γερμανός ευρωβουλευτής Έλμαρ Μπροκ, δε, ανέφερε πως η Ελλάδα πρέπει να ενισχύσει τις δυνάμεις της και να δεχθεί βοήθεια από τους εταίρους. Ο ίδιος σημείωσε επίσης πως η πΓΔΜ κάνει τη δουλειά που θα έπρεπε να κάνει η Ελλάδα, και χαρακτήρισε το γεγονός αυτό απαράδεχτο απειλώντας πως αν συνεχίσει έτσι η Ελλάδα θα απομονωθεί εντός της Σέγκεν.

Αντίθετα ο Γερμανός ΥΠΕΞ Φρανκ Βάλτερ Στάινμάγιερ εμφανίστηκε υποστηρικτικός προς την Αθήνα αναδεικνύοντας και το ρήγμα που υπάρχει στο Βερολίνο, λέγοντας: «Θα πρέπει όλοι να προχωρήσουμε προς την ίδια κατεύθυνση, ώστε να πετύχουμε μια δίκαια κατανομή των αιτούντων άσυλο στην Ευρώπη. Επιπλέον, η μετατροπή της Ελλάδας σε σάκο μεταναστών δεν προσφέρει καμία λύση: μια ευρωπαϊκή πολιτική κρίση απλά θα πρόσθετε τον κίνδυνο μιας ανθρωπιστικής καταστροφής σε μια χώρα που ήδη υποφέρει».

Η Frontex σηκώνει τα χέρια ψηλά

Νομικά και γεωγραφικά εμπόδια δυσκολεύουν τον αποτελεσματικό έλεγχο των συνόρων της Ελλάδας, υπογραμμίζει η Frontex, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Διαχείριση της Επιχειρησιακής Συνεργασίας στα Εξωτερικά Σύνορα των Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την ώρα που η Αθήνα δέχεται επικρίσεις από ορισμένους Ευρωπαίους εταίρους της που την κατηγορούν ότι επιτρέπει την είσοδο σε υπερβολικά πολλούς μετανάστες.

Όταν τα πλοία περισυλλέγουν μετανάστες στη θάλασσα, είναι απλώς νομικά αδύνατον για τη Frontex να τους επαναπατρίσει. «Έτσι ήταν ανέκαθεν, αυτή είναι η αρχή της μη επαναπροώθησης», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο η εκπρόσωπος του Οργανισμούς που εδρεύει στη Βαρσοβία, η οποία επέστρεψε μόλις στην Πολωνία από τη Λέσβο.

«Είναι πολύ εύκολο να φτάσει κανείς (στην Ελλάδα) δια θαλάσσης. Δεν έχουμε να κάνουμε με έναν αγρό, όπου μπορούμε να τοποθετήσουμε έναν φράχτη», υπογράμμισε η Εύα Μονκιούρ. «Με βάση το διεθνές δίκαιο, κάθε άνθρωπος που περνά τα ευρωπαϊκά σύνορα έχει τη δυνατότητα να καταθέσει αίτημα για τη χορήγηση ασύλου», υπενθύμισε.

Η Ελλάδα δέχεται πιέσεις από ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Αυστρία, για να ελέγξει καλύτερα τα σύνορά της με την Τουρκία, την κυριότερη πύλη εισόδου των προσφύγων και μεταναστών στην ΕΕ. Όμως τα πλοία και οι συνεργαζόμενοι με τη Frontex όταν εντοπίζουν πρόσφυγες στη θάλασσα «δεν μπορούν παρά να τους μεταφέρουν στην Ελλάδα», συνέχισε η Μονκιούρ. «Στη μέση της θάλασσας είναι αδύνατον να τους ερευνήσουμε, πολύ περισσότερο που συχνά δεν διαθέτουν έγγραφα ταυτότητας», είπε η εκπρόσωπος.

Μουζάλας: Η Σένγκεν είναι μέρος του παιχνιδιού επίρριψης ευθυνών

«Δεν έχουμε πρόθεση να πάρουμε μέρος σε ένα παιχνίδι αλληλοκατηγοριών που δεν οδηγεί πουθενά και δεν φέρνει αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης», δήλωσε από το Άμστερνταμ ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιάννης Μουζάλας, ο οποίος εκπροσώπησε την Ελλάδα στο άτυπο Συμβούλιο των υπουργών Εσωτερικών της ΕΕ μαζί με τον αναπληρωτή υπουργό Προστασίας του Πολίτη, Νίκο Τόσκα.

Ο Γ. Μουζάλας τόνισε προς τους δημοσιογράφους ότι δεν υφίσταται κανένας λόγος για αποπομπή της Ελλάδας από τη Σένγκεν. «Η Σένγκεν είναι μέρος του παιχνιδιού επίρριψης ευθυνών: Αν δεν κάνεις αυτό ή εκείνο, θα σου κάνουμε αυτό. Είναι μία τιμωρία», είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε ότι οι ελληνικές αρχές γνωρίζουν πού έχουν σημειωθεί καθυστερήσεις και εάν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, αυτό θα πρέπει να λυθεί από κοινού.

O Γ. Μουζάλας δήλωσε ότι οι χώρες που βρίσκονται σε κατάσταση πανικού θέλουν να κλείσουν τα σύνορα, αλλά αυτό σημαίνει ότι μία Ευρωπαϊκή κρίση θα μετατραπεί σε μία ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα με χιλιάδες παγιδευμένους μετανάστες. Ο ίδιος ανέφερε ότι περισσότερο από ποτέ «χρειαζόμαστε περισσότερη Ευρώπη» και οι μεμονωμένες ενέργειες σημαίνουν «λιγότερη Ευρώπη». Κάλεσε μάλιστα, τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν τις αποφάσεις της ΕΕ για τη μετεγκατάσταση, καθώς και τα μέτρα για τη βοήθεια προς την Τουρκία, προκειμένου η Άγκυρα να περιορίσει τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη.

Ο Έλληνας υπουργός παραδέχθηκε ότι υπάρχουν καθυστερήσεις στη λειτουργία των hotspots στα ελληνικά νησιά, αλλά τόνισε ότι το αργότερο ως τις αρχές Μαρτίου θα έχουν τεθεί σε λειτουργία. Πρόσθεσε επίσης, ότι με τις επιπλέον 100 συσκευές EURODUC που έλαβε η Ελλάδα την περασμένη εβδομάδα, λαμβάνονται πλέον δακτυλικά αποτυπώματα από το 80-90% των μεταναστών. Όπως εξήγησε ο Έλληνας υπουργός, οι καθυστερήσεις οφείλονται, μεταξύ άλλων, στον αργό ρυθμό παροχής βοήθειας, αλλά και στη διαδικασία μετεγκατάστασης η οποία δε λειτουργεί όπως θα έπρεπε.

Σχολιάζοντας τις κατηγορίες ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να φυλάξει τα σύνορά της, ο Γ. Μουζάλας τόνισε ότι η Ελλάδα ενεργεί με βάση το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας, με βάση το ευρωπαϊκό και το ελληνικό δίκαιο. «Φυλάσσουμε τα θαλάσσια σύνορά μας πολύ καλά, καθώς και την υπερηφάνεια της Ευρώπης, σώζοντας ανθρώπους», ανέφερε ο Έλληνας υπουργός.

Από την πλευρά του, ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Νίκος Τόσκας τόνισε ότι γίνεται τεράστια προσπάθεια τόσο για τη φύλαξη των ελληνικών συνόρων, όσο και για την καταγραφή και ταυτοποίηση μεταναστών και προσφύγων. Ο ίδιος τόνισε ότι είναι πολύ δύσκολο να ελέγξει κανείς τα θαλάσσια σύνορα, λόγω της κοντινής απόστασης των ελληνικών νησιών από τα τουρκικά παράλια και όχι μόνο.

Εξάλλου, ο Ν. Τόσκας αναφέρθηκε στην πολύ αργή διαδικασία επανεισδοχής, λέγοντας ότι μετά από πολλά χρόνια ετέθη σε εφαρμογή η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για επιστροφές και ότι μέσα σε τρεις μήνες μόνο 80 μετανάστες εστάλησαν στην Τουρκία. Όσον αφορά τις επιστροφές μεταναστών στο Μαρόκο και το Πακιστάν, εκεί τα αποτελέσματα είναι μηδενικά, τόνισε ο Ν. Τόσκας. Κατέληξε λέγοντας ότι το προσφυγικό δεν είναι πρόβλημα μόνο της Ελλάδας αλλά όλης της Ευρώπης και ότι χρειάζεται η βοήθεια και η προσπάθεια όλων των κρατών-μελών.