Διαδεδομένος παγκοσμίως, αλλά δυστυχώς όχι στην Ελλάδα, είναι ο θεσμός των επιχειρηματικών αγγέλων (business angels), που στη χώρα μας δεν έχουν ακόμη «τεντώσει» τα φτερά τους, συνεπεία παραγόντων όπως η ανυπαρξία θεσμικού περιβάλλοντος και η έλλειψη κινήτρων, αλλά και η γενικότερη νοοτροπία της ελληνικής κοινωνίας γύρω από την αποτυχία και την επιχειρηματικότητα. Την ίδια στιγμή, άλλες μεσογειακές χώρες, όπως η Πορτογαλία και η Τουρκία, έχουν, ήδη, ενεργοποιήσει δράσεις και κίνητρα για την προώθηση του θεσμού, με αποτέλεσμα να δρέπουν καρπούς.

Έκτη σε επενδύσεις business angels η Τουρκία

Ο θεσμός των επιχειρηματικών αγγέλων είναι διαδεδομένος παγκοσμίως. Ιδιαίτερα γνωστός, με πολύ σημαντική συνεισφορά στην οικονομία, είναι σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Αγγλία, αλλά και σε άλλες χώρες όπως η Τουρκία και η Πορτογαλία, που έχουν ενσωματώσει μία σειρά δράσεων-κινήτρων με στόχο την προώθησή του. Για παράδειγμα, η Τουρκία ήταν στην έκτη θέση το 2015 στην Ευρώπη σε ύψος επενδύσεων από επιχειρηματικούς αγγέλους, πίσω από χώρες όπως η Αγγλία, η Ισπανία, η Γερμανία, η Γαλλία και η Φινλανδία», επισημαίνει, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Σταύρος Μαντζανάκης, συνιδρυτής του Ελληνικού Δικτύου Επιχειρηματικών Αγγέλων-HeBAN και CEO της Emetris AE, εταιρείας παροχής επιχειρηματικών συμβουλευτικών υπηρεσιών.

Όπως τονίζει ο κ. Μαντζανάκης, στην Ελλάδα ο θεσμός δεν είναι μεν καινούργιος, αλλά δεν είναι και διαδεδομένος, κυρίως γιατί τα προηγούμενα χρόνια δεν ήταν ιδιαίτερα συνήθης η επιχειρηματικότητα που σχετιζόταν με την καινοτομία-τεχνολογία. «Υπάρχουν, επίσης, μία σειρά άλλοι λόγοι, όπως η ανυπαρξία θεσμικού περιβάλλοντος, η έλλειψη κινήτρων και η ύπαρξη άλλων επενδύσεων των ιδιωτικών κεφαλαίων, λιγότερο υψηλού κινδύνου», σημειώνει και προσθέτει ότι ένας άλλος παράγοντας σχετίζεται με το γεγονός ότι η κοινωνία έδινε στην αποτυχία έντονη κοινωνική διάσταση, με αποτέλεσμα να αποφεύγονται επιχειρηματικές δράσεις, που είχαν σχετικά μεγάλο ρίσκο (υπολογιζόμενο, βέβαια), αλλά και υψηλές αποδόσεις.

Άγγελοι- μέντορες

Και όλα αυτά, παρά την αυξημένη χρησιμότητα του θεσμού για τους νέους επιχειρηματίες. «Η βασική διαφορά των επιχειρηματικών αγγέλων (σε σχέση με άλλα επενδυτικά σχήματα) είναι ότι μαζί με το ποσό επένδυσης μεταφέρουν στη νέα επιχείρηση την τεχνογνωσία τους, τις επιχειρηματικές τους ικανότητες, και τις γνωριμίες που έχουν. Παράλληλα, ενδιαφέρονται για αυτές και τις παρακολουθούν από κοντά», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του HeBAN.

Ερωτηθείς τι πρέπει να γίνει, άμεσα, ώστε να δούμε περισσότερους επιχειρηματικούς αγγέλους στην Ελλάδα, ο κ. Μαντζανάκης απαντά ότι χρειάζεται να βελτιωθούν τα κίνητρα, κυρίως φορολογικά, ώστε να αυξηθεί η επένδυση κεφαλαίων στα αρχικά στάδια μίας νεοφυούς επιχείρησης, να δημιουργηθεί το απαιτούμενο θεσμικό πλαίσιο, που, μεταξύ άλλων, θα δίνει τη δυνατότητα πιστοποίησης των επιχειρηματικών αγγέλων, να υπάρξουν δράσεις προώθησης του θεσμού (όπως κάνει σήμερα το HeBAN) και να εκπαιδευτούν καταλλήλως οι συντελεστές του συνολικού οικοσυστήματος, ιδιαίτερα οι νέοι και νέες επιχειρηματίες και οι υποψήφιοι επιχειρηματικοί άγγελοι.

Πώς μπαίνεις στο «ραντάρ» ενός business angel;

«Υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στις νεοφυείς επιχειρήσεις, που κατορθώνουν να μπουν στο «ραντάρ» των επιχειρηματικών αγγέλων, όπου αυτοί υπάρχουν;» ρωτήσαμε τον κ. Μαντζανάκη, ο οποίος απάντησε ότι αυτές οι επιχειρήσεις, συνήθως, έχουν ένα προϊόν που καλύπτει μία ανάγκη, «έχει, δηλαδή, αγορά». Αυτό το προϊόν πρέπει να βρίσκεται σε στάδιο «κοντά στην αγορά», δηλαδή να υπάρχει κάποιο πρωτότυπο και είναι απαραίτητο να μπορεί να επεκταθεί σε μεγάλη κλίμακα, «να έχει, δηλαδή, βάθος η αγορά». Επίσης, αυτές οι επιχειρήσεις είναι, συνήθως, καινοτομικές-τεχνολογικές και αυτό μπορεί να «δώσει» γρήγορη ανάπτυξη, ενώ διαθέτουν μία δυνατή ομάδα, με δυνατότητες να υλοποιήσει ορθά το επιχειρηματικό σχέδιο.

Η έξοδος των αγγέλων

Τι πρέπει να έχει κατά νου μία επιχείρηση που θα διεκδικήσει χρηματοδότηση από τέτοιες πηγές; Τι πρέπει να προσέξει και πώς μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητές της να πάρει αυτό που ζητάει; «Μια νέα επιχείρηση, που θέλει κεφάλαια από τέτοιες πηγές, πρέπει να γνωρίζει καλά την αγορά της, να έχει ένα σχέδιο και να ξέρει τι πρέπει να κάνει στα επόμενα βήματά της, να γνωρίζει πόσα κεφάλαια θα χρειαστεί στα επόμενα στάδιά της, όσο γίνεται πιο νωρίς, και να ξέρει ότι αυτού του είδους τα κεφάλαια μπορεί να της δώσουν τρομακτική ώθηση, καθώς υποκινούν όλες τις δυνάμεις που έχει. Παράλληλα, όμως, αυτά τα κεφάλαια πρέπει κάποια στιγμή να “βγουν” από την εταιρεία, καθώς δεν είναι μέτοχοι με στόχο την επιχειρηματική δραστηριότητα», τονίζει ο κ. Μαντζανάκης και καταλήγει λέγοντας ότι το πιο σημαντικό που πρέπει να κάνει η νέα εταιρεία είναι να ξέρει το πλάνο της και όλα τα θετικά αλλά και αρνητικά σημεία του.