Το φαινόμενο που ονομάζεται «κατάρα των 35» εξαπλώνεται στην Κίνα και αρχίζει να αποκλείει σιγά σιγά τους millennials (είναι όσοι γεννήθηκαν τη δεκαετία του 80 και ενηλικιώθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000) από την αγορά εργασίας, γιατί είναι «γέροι» στα μάτια πολλών εργοδοτών. Έτσι, χάνουν σταθερές θέσεις εργασίας ή αποκλείονται σχετικές αιτήσεις τους, με το βάρος να δίνεται σε νεαρότερα άτομα, ειδικά όσα έχουν τελειώσει πρόσφατα το σχολείο.
Η κατάσταση λαμβάνει διαστάσεις επιδημίας και επηρεάζει τόσο τον ιδιωτικό, όσο και τον δημόσιο τομέα, με το κράτος να αναζητά δημόσιους υπαλλήλους κάτω των 35 ετών, ακόμη και για θέσεις στο κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα.
Σύμφωνα με τους αρθρογράφους του CNN, Berry Wang και Jessie Yeung, ο όρος «κατάρα των 35» προέρχεται από τα κινεζικά social media και δημιουργήθηκε για να περιγράψει απολύσεις εργαζομένων από μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες, γιατί οι εργοδότες τους θεωρούν «ηλικιωμένους». Ωστόσο, το πρόβλημα γιγαντώνεται και πλέον ο όρος αναφέρεται στον αποκλεισμό ανθρώπων 35 ετών και άνω από την αγορά εργασίας.
Μάλιστα, είναι τόσο διαδεδομένος στο κράτος της Ασίας, ώστε να χρησιμοποιείται από επίσημα από αξιωματούχους, ειδικά από τη στιγμή που μεγάλη μερίδα του κόσμου ζητάει να ληφθούν μέτρα προστασίας.
Η «κουλτούρα του 9-9-6»
Τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται ραγδαία η τεχνολογική βιομηχανία της Κίνας και στη χώρα αρχίζει να επικρατεί η «κουλτούρα του 9-9-6», δηλαδή κάποιος να εργάζεται από τις 9 π.μ. έως τις 9 μ.μ. και 6 ημέρες την εβδομάδα. Το συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα εξαπλώνεται και σε άλλους οικονομικούς τομείς, με αποτέλεσμα οι εργοδότες να ψάχνουν φτηνά μεν, αλλά και ποιοτικά εργατικά χέρια.
Έτσι, αναζητούν εργαζόμενους που μόλις τελείωσαν το σχολείο ή το πανεπιστήμιο, ώστε να τους πληρώνουν λιγότερα και να τους αναγκάζουν να δουλεύουν περισσότερο, χωρίς οι ίδιοι να έχουν λόγο να παραπονεθούν ή να χρειάζονται χρόνο για άλλες υποχρεώσεις. Τα άτομα άνω των 35 λοιπόν αποκλείονται, γιατί συνήθως έχουν οικογένεια, παιδιά ή λόγω ηλικίας δεν μπορούν να «δουλέψουν μέχρι εξαντλήσεως».
Οι ρίζες του προβλήματος
Το φαινόμενο «κατάρα των 35» μπορεί να μοιάζει νέο, όμως κάτοικοι της Κίνας αναφέρουν ότι υπάρχει εδώ και καιρό, όμως τώρα επηρεάζει μεγάλο μέρος στην αγορά εργασίας. «Αόρατες ηλικιακές διακρίσεις για τους 35χρονους υπήρχαν πάντα στον χώρο εργασίας», λέει χαρακτηριστικά ο βουλευτής Τζιανγκ Σενγκάν.
Μάλιστα, σε έκθεση του 2022 που δημοσιεύτηκε στην κρατική εφημερίδα People’s Daily, καθηγητής στην κυβερνητική σχολή του Κομμουνιστικού Κόμματος -που εκπαιδεύει στελέχη- σχολιάζει την κατάρα ως «συνηθισμένο φαινόμενο στη μαζική αγορά εργασίας».
Παράλληλα, Κινέζες αναφέρουν ότι η «κατάρα» βασίζεται και ενισχύεται περαιτέρω από τις εδραιωμένες διακρίσεις λόγω φύλου που μαστίζουν εδώ και καιρό τον χώρο εργασίας. Αρκετές γυναίκες τονίζουν ότι συχνά αντιμετωπίζουν πιέσεις από εργοδότες που διστάζουν να πληρώσουν άδεια μητρότητας. Αναφέρουν ότι χάνουν προαγωγές, επειδή ο εργοδότης τους φοβάται ότι θα πάρουν άδεια για πολύ καιρό, γιατί θα γίνουν μητέρες, ή μπορεί και να μην τις προσλάβει εξαρχής για αυτό τον λόγο.
Ο Χαν που μένει στο Πεκίνο, αναφέρει -με βάση το αμερικανικό δημοσίευμα, ότι «βλέποντας αυτή την ηλικία, πολλές εταιρείες δεν είναι πρόθυμες να σε προσλάβουν. Προτιμούν τους νέους. Άλλωστε, μπορεί να παντρευτώ και να έχω παιδιά. Ωστόσο, ακόμα κι αν τους πω ότι δεν σκοπεύω να παντρευτώ, δεν θα το πιστέψουν».
Ανεπιτυχή μέτρα προστασίας
Στην Κίνα υπάρχει νομοθεσία που προστατεύει τους εργαζόμενους από διακρίσεις λόγω εθνικότητας, φύλου και θρησκευτικών πεποιθήσεων, αλλά όχι για λόγους ηλικίας.
Σύμφωνα με τον Yiran Zhang, επίκουρο καθηγητή στη Νομική Σχολή Cornell, ακόμη και σε περιοχές όπου λήφθηκε κάποια προστασία –όπως για τις μητέρες που παίρνουν άδεια μητρότητας– η επιβολή του νόμου είναι αδύναμη και οι διακρίσεις παραμένουν συχνές.
Χαρακτηριστικά, οι εργαζόμενοι που μηνύουν επιτυχώς τον εργοδότη τους ενδέχεται να λάβουν μόνο χαμηλές αποζημιώσεις, αποθαρρύνοντας ορισμένους από το να ακολουθήσουν νομικές ενέργειες.
Οι ειδικοί τονίζουν ότι πρέπει να ληφθούν νομικά μέτρα προστασίας υπέρ των εργαζομένων που θα αφορούν λόγους ηλικίας, αλλά μέχρι στιγμής, δεν φαίνεται να υπάρχει η σχετική πρόθεση από την Πολιτεία. Το προηγούμενο χρονικό διάστημα, έγιναν ορισμένες κινήσεις, αλλά σε πολύ μικρό βαθμό και ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ήταν για επικοινωνιακούς λόγους, ώστε να κατευναστούν οι αντιδράσεις.
