Οι κεντρόφυγες δυνάμεις σε Ελλάδα και Βρετανία φαίνεται να έχουν κάτι κοινό: θέλουν να ακυρώσουν ειλημμένες αποφάσεις, με απλά λόγια να «ξηλώσουν το πουλόβερ». Αντιδρούν στη λογική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, η οποία βασίζεται στην πεποίθηση ότι τα κράτη-μέλη συνδέονται με όλο και πιο ισχυρούς δεσμούς μέσα από κοινά εγχειρήματα «χωρίς επιστροφή», όπως η ενιαία αγορά ή το κοινό νόμισμα. Είναι όμως πράγματι συγκρίσιμο το Grexit με το Brexit;

«Σε καμία περίπτωση» λέει ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Δημήτρης Παπαδημούλης στη Deutsche Welle. «Το Grexit ήταν ένας ψεύτικος συναγερμός με σκοπό να χρησιμοποιηθεί στις διαπραγματεύσεις από όσους, με την απειλή του Grexit, θα ήθελαν είτε να αποτρέψουν τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είτε να επιδιώξουν μετά τις εκλογές την ταπείνωση της ελληνικής κυβέρνησης. Το Grexit δεν συμφέρει κανέναν, ούτε την Ελλάδα, ούτε τους δανειστές. Και νομίζω ότι η καγκελάριος Μέρκελ είναι ανάμεσα τους πολιτικούς που θα κάνουν ό,τι χρειάζεται, whatever it takes όπως είχε πει και ο Ντράγκι για τη δική του περίπτωση, προκειμένου να μην κατηγορηθούν ότι δεν έκαναν όσα έπρεπε για να αποφύγουν το κόστος μιας τέτοιας περιπέτειας».

Μία διαφορετική ανάγνωση κάνει ο Μίλτος Κύρκος, ευρωβουλευτής με «Το Ποτάμι», ο οποίος, ερμηνεύοντας την αναζωπύρωση σεναρίων περί Grexit, αναζητεί ευθύνες κυρίως στο εσωτερικό της χώρας. «Αυτό που μας οδηγεί στο Grexit και δεν το έχουμε καταλάβει, είναι ότι δεν κάνουμε καμία συζήτηση για το παραγωγικό μας μοντέλο, ότι σιγά σιγά μένουμε έξω από οποιαδήποτε παραγωγική ή επενδυτική ευρωπαϊκή διαδικασία, κοιτώντας μόνο αυτά που έχουμε μάθει: πώς θα εξασφαλίσουμε κι άλλα δανεικά, πώς θα εξασφαλίσουμε έναν υπερτροφικό δημόσιο τομέα, πώς θα εξασφαλίσουμε τους κομματικούς μας στρατούς» υποστηρίζει ο έλληνας ευρωβουλευτής.

Η επίκληση της «νωπής λαϊκής εντολής»

Ένα κοινό στοιχείο μεταξύ Ελλάδας και Βρετανίας είναι ότι, όπως στην Αθήνα η κυβέρνηση Τσίπρα επικαλείται τη νωπή λαϊκή εντολή για να ζητήσει βελτιώσεις στο πρόγραμμα διάσωσης, έτσι και στο Λονδίνο η κυβέρνηση Κάμερον βασίζεται στη δική της νωπή εντολή για να επαναδιαπραγματευτεί τη σχέση με την Ευρώπη. Όπως δηλώνει ο Σίεντ Καμάλ, επικεφαλής των βρετανών Συντηρητικών στο Στρασβούργο «είναι σαφές ότι ο Κάμερον έχει λαϊκή εντολή να επιδιώξει αλλαγές από τις οποίες δεν θα επωφεληθεί μόνο ο βρετανικός λαός, αλλά και όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Σκεπτικισμός υπάρχει σε όλη την ΕΕ, όχι μόνο στη Βρετανία. Έχουμε λοιπόν μία ευκαιρία να ρυθμίσουμε αυτό το ζήτημα».

Οι βρετανοί Συντηρητικοί επιμένουν στη επαναδιαπραγμάτευση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων και στον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων ανάμεσα στους «εντός» και τους «εκτός» ευρωζώνης. Αλλά μία πρόσφατη ανάλυση των Financial Times προειδοποιεί ότι η κυβέρνηση Κάμερον πρέπει να αντλήσει διδάγματα από την συγκρουσιακή πορεία του ΣΥΡΙΖΑ: υποστηρίζει δηλαδή, ότι όπως η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να εκπληρώσει την υπόσχεσή της για ένα «τέλος στην πολιτική λιτότητας», έτσι και η βρετανική κυβέρνηση δεν έχει νόημα να αμφισβητεί τις «θεμελιώδεις ελευθερίες» της ΕΕ που άλλωστε εφαρμόζονται σε βάση αμοιβαιότητας.

Πάντως, για τον ευρωβουλευτή της ΝΔ Μανώλη Κεφαλογιάννη, Ελλάδα και Βρετανία δεν ακολουθούν παράλληλες πορείες. «Η Ελλάδα δυστυχώς οδηγείται εκεί εξ΄ανάγκης και δεν οδηγείται βεβαίως έξω από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, αλλά υποχωρεί στην πορεία ολοκλήρωσης κυρίως στον οικονομικό τομέα. Δεν πρέπει μόνο να στηρίζεται στη φορολογία και στη στήριξη ενός μεγάλου και πολλές φορές διεφθαρμένου κράτους, αλλά να στηρίξει την ελεύθερη οικονομία, να κάνει μείωση δαπανών και όχι αύξηση φορολογίας, για να μπορέσει σύντομα να βγει από το σημερινό οικονομικό αδιέξοδο και να βγει από την κρίση με το μικρότερο δυνατό κόστος».

Κρίσιμη ισορροπία δυνάμεων στην Ευρώπη

Όσο για το βρετανικό δημοψήφισμα, ο έλληνας ευρωβουλευτής ελπίζει ότι θα έχει τη θετική έκβαση που είχε και το πρόσφατο δημοψήφισμα στη Σκωτία- κάτι που, όπως υποστηρίζει, θα βοηθούσε και τη γενικότερη ισορροπία δυνάμεων στην Ευρώπη. «Γιατί η Ευρώπη είχε δύο πυλώνες, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Η Γερμανία έχει προχωρήσει, ενώ η Γαλλία έχει υποχωρήσει. Χρειαζόταν μία ισορροπία και η παρέμβαση και ενεργός συμμετοχή της Βρετανίας θα ήταν ένα θετικό στοιχειο για το ευρωπαϊκό όραμα και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση»

Το βρετανικό δημοψήφισμα έχει προγραμματιστεί για το κρίσιμο 2017, χρονιά στην οποία γίνονται εκλογές στη Γερμανία, αλλά και στη Γαλλία, με τη Μαρίν Λεπέν να απειλεί με δικό της δημοψήφισμα. Όλα αυτά συνδιαμορφώνουν και το πλαίσιο για την ελληνική διαπραγμάτευση, τονίζει ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης. «Πιστεύω ότι όσοι πιστεύουν στην ιδέα της Ευρώπης πρέπει να βρουν λύση, όχι μόνο στο θέμα της Ελλάδας, αλλά στο θέμα του πάσχοντος ευρωπαϊκού Νότου, που να ενισχύει την ευρωπαϊκή συνοχή και τη διαδικασία της πολιτικής ενοποίησης. Γιατί έτσι θα διαπραγματευθούν καλύτερα απέναντι στις εκβιαστικές απαιτήσεις του κ.Κάμερον για λιγότερη Ευρώπη. Επομένως όσοι σώσουν την παρτίδα στις σχέσεις Ελλάδας- Ευρώπης, νομίζω ότι μετά από μερικά χρόνια θα τους πιστώνεται ότι βοήθησαν και το ευρωπαϊκό εγχείρημα».