Σε ένα άγνωστο περιστατικό με πρωταγωνιστές δύο από τις πιο ισχυρές προσωπικότητας στη μάχη κατά της πανδημίας αναφέρεται σε δημοσίευμά του το πρακτορείο Bloomberg. Οι δυο τους ήρθαν αντιμέτωποι τον περασμένο Ιούλιο στη διάρκεια μιας τηλεδιάσκεψης που έγινε κεκλεισμένων των θυρών με θέμα το πώς θα φτάσουν τα εμβόλια στους πιο φτωχούς του πλανήτη μας.
Ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ήταν ο ένας από τους δύο. Ήταν εκείνος που μίλησε για «σοκαριστική ανισορροπία» σχετικά με τις προμήθειες των εμβολίων. Χαρακτήρισε απαράδεκτο το γεγονός ότι οι φαρμακευτικές που κυνηγούν τις υψηλότερες τιμές προμήθευαν με μεγάλες ποσότητες τις πλούσιες χώρες – και τώρα προωθούν τις ενισχυτικές – τρίτε – δόσεις και πάλι για τους πλούσιους. Το πρακτορείο Bloomberg επικαλείται αρκετές πηγές που άκουγαν εκείνη την ώρα. «Ειλικρινά, δεν βλέπω τη δέσμευση που θα περίμενα από εσάς», είπε στους παρασκευαστές των εμβολίων που συμμετείχαν στην τηλεδιάσκεψη.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, το εμβόλιο της οποίας έχει χορηγεί σε περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους, απάντησε λέγοντας ότι ο Τέντρος μιλούσε «συναισθηματικά».
«Δεν μιλάω συναισθηματικά» ήταν η δική του αντίδραση, τονίζοντας ότι είναι επείγον να γίνουν περισσότεροι εμβολιασμοί.
Η προηγουμένως άγνωστη αντιπαράθεση τους αποκάλυψε μια άβολη αλήθεια, γράφει το Bloomberg. Η ανισορροπία σε σχέση με τα εμβόλια δεν συνέβη από μόνη της. Ήταν το αποτέλεσμα αποφάσεων των εταιρειών και κυβερνητικών αξιωματούχων. Χαρακτηριστικό είναι ότι μόλις το 6% των ανθρώπων στην Αφρική ήταν πλήρως εμβολιασμένοι στις αρχές Νοεμβρίου.
Ένα θέμα άξιο αναφοράς είναι ποιος έχει τον έλεγχο για τις μυστικές φόρμουλες των εμβολίων, που αξίζουν πολλά δισεκατομμύρια δολάρια.
Η Pfizer μαζί με τη γερμανική BioNTech παρήγαγε και διανέμει ένα από τα πιο αποτελεσματικά εμβόλια, τα οποία αναμένεται να αποφέρουν έσοδα ύψους 36 δισ. δολαρίων φέτος. Τα στοιχεία από τη διανομή δείχνουν ότι η Pfizer είναι η Νο1 πηγή για το εμβόλιο κατά της Covid στις πλούσιες χώρες. Πρόσφατα μάλιστα ανακοίνωσε και ένα χάπι κατά του κορονοϊού, το οποίο μειώνει τις νοσηλείες και τους θανάτους κατά 89%. Δεν έχει γίνει γνωστό πώς θα το τιμολογήσει και πώς θα το διανείμει, αλλά εφόσον η παραγωγή είναι περιορισμένη στο άμεσο διάστημα, τα εμβόλια παραμένουν το βασικό όπλο στον πόλεμο κατά της πανδημίας.
Στη διάρκεια των τελευταίων μηνών, η Pfizer έχει αρχίσει να αυξάνει τη διανομή των εμβολίων πέρα από τα πλούσια έθνη. Μέχρι τις 7 Νοεμβρίου, είχε αποστείλει περισσότερες από 658 δόσεις σε χαμηλού ή μέσου εισοδήματος χώρες. Μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να φτάσουν το 1,1 δισ. δόσεις.
Υπάρχει όμως κάτι που ο CEO της Pfizer δεν φαίνεται να διαπραγματεύεται: τη μυστική φόρμουλα για το εμβόλιο.
Χώρες με την καθοδήγηση της Ινδίας και της Νοτίου Αφρικής προωθούν μια πρόταση προς τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου για να καταργηθεί η πατέντα για τα εμβόλια και τις θεραπείες κατά του κορονοϊού. Ο Άλμπερτ Μπουρλά όμως έχει αποκαλέσει τα δικαιώματα της πατέντας ως «το αίμα στον ιδιωτικό τομέα».
«Η πρόταση για κατάργηση της πατέντας στηρίζεται στην εσφαλμένη ιδέα ότι η πρόσβαση στα εμβόλια περιορίζεται από τα σημερινά επίπεδα παραγωγής τους» τόνισε η Pfizer σε γραπτή απάντησή της στο Bloomberg. «Η φαρμακοβιομηχανία είναι στον σωστό δρόμο για να παράγει αρκετά εμβόλια για ολόκληρο τον πληθυσμό του κόσμου έως τα μέσα του επόμενου έτους» συμπλήρωσε.
Από την κυβέρνηση Μπάιντεν έγινε γνωστό στις αρχές Μαΐου ότι θα στηρίξει την πρόταση για κατάργηση της πατέντας, κάτι που φαίνεται να αιφνιδίασε την Pfizer. Τον επόμενη μήνα, η εταιρεία συμφώνησε να πουλήσει 500 εκατ. δόσεις σε τιμές κόστους στις ΗΠΑ για τη διανομή τους σε φτωχές χώρες, ένα πρόγραμμα που έκτοτε έχει διπλασιαστεί στο 1 δισεκατομμύριο δόσεις.
«Η κατάργηση της πατέντας είναι μια απειλή στο επιχειρηματικό της μοντέλο»
«Η προσέγγισή τους είναι, αφήστε μας να ελέγχουμε τις προμήθειες και θα συνεργαστούμε με τις χώρες για να αυξηθούν οι δωρεές», δηλώνει ο Brook Baker, καθηγητής Νομικής στο πανεπιστήμιο Northeastern για τη Pfizer. «Η φαρμακοβιομηχανία γνωρίζει ότι η κατάργηση της πατέντας είναι μια απειλή στο επιχειρηματικό της μοντέλο».
Η Moderna, αναφέρει το δημοσίευμα, ίσως να ακολουθήσει έναν άλλον δρόμο. Έχει τα μισά έσοδα της Pfizer και αναμένεται να έχει κέρδη 12,2 δισ. δολαρίων φέτος. Η Johnson & Johnson δεσμεύτηκε να πουλήσει τα εμβόλιά της χωρίς κέρδος στη διάρκεια της πανδημίας. Η AstraZeneca μεταπήδησε σε ένα επιχειρηματικό μοντέλο στις 12 Νοεμβρίου, λέγοντας ότι η πανδημία περνούσε σε μια «ενδημική» φάση, στην οποία η ασθένεια εντοπίζεται σε συγκεκριμένους ανθρώπους ή περιοχές.
Η Pfizer δεν έχει συνεργαστεί με το Medicines Patent Pool για το εμβόλιο της, αλλά συζητά με την ομάδα για διεύρυνση της πρόσβασης στο χάπι της για την Covid. Όπως και με τα εμβόλια, θα υπάρξει μάχη για το ποιος θα είναι πρώτος στη σειρά, καταλήγει το δημοσίευμα.
