Η Κροατία καλωσόρισε το 2014 μαζί με μία σειρά θεσμικών αλλαγών και οικονομικών μέτρων, που αναμένεται να επηρεάσουν άμεσα τη ζωή των πολιτών της στο προσεχές μέλλον. Μαζί με τον νέο υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ 13% σε προϊόντα και υπηρεσίες, «εγκαινιάζονται» οι νόμοι που αφορούν την Καταναλωτική πίστη και τα χρηματοπιστωτικά ινστιτούτα, καταργούνται κρατικές επιχορηγήσεις και εισάγεται ένα ενιαίο σύστημα για την πληρωμή μισθών, των συντάξεων και των υπερωριών.

Στους νόμους που τέθηκαν σε ισχύ από 1ης Ιανουαρίου 2014, περιλαμβάνεται η ρύθμιση για αύξηση του ενδιάμεσου συντελεστή ΦΠΑ από 10% σε 13% για τη ζάχαρη, τα μαγειρικά έλαια, τις παιδικές τροφές, την ύδρευση, τα εισιτήρια συναυλιών, τα περιοδικά, καθώς και τις υπηρεσίες στο χώρο της φιλοξενίας και του τουρισμού. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι η εφαρμογή του μέτρου αυτού θα αποφέρει στα ταμεία του κράτους έσοδα ύψους 600 εκατ. κούνα.

Δυσάρεστα είναι τα νέα για τους πολίτες που διατηρούν προγράμματα στεγαστικής αποταμίευσης, καθώς δεν μπορούν πλέον να υπολογίζουν σε κίνητρα από την Κυβέρνηση, η οποία μέχρι πρότινος επιδοτούσε ποσοστό 10% των καταβαλλόμενων δόσεων για τον σκοπό αυτό.

Οι Κροάτες θα «γνωρίζουν», εξάλλου, το «JOPPD», το νέο ηλεκτρονικό σύστημα συλλογής δεδομένων για τα φορολογητέα και αφορολόγητα εισοδήματα, το οποίο ρυθμίζεται από τη νομοθεσία για τη συλλογή, επεξεργασία, χρήση και ανταλλαγή δεδομένων για τα εισοδήματα και τις δημόσιες εισφορές.

Στην τραπεζική αγορά μεγάλο αντίκτυπο αναμένεται να έχουν οι δύο νόμοι που τέθηκαν από χθες σε ισχύ και οι οποίοι αφορούν την Καταναλωτική Πίστη και τη ρύθμιση της λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Στον πρώτο νόμο η σημαντικότερη αλλαγή αφορά στην τροποποίηση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων, που είναι συνδεδεμένα με το ελβετικό φράγκο, ανοίγοντας τον δρόμο για μείωσή τους στο 3,23%. Οι όροι για μείωση των επιτοκίων θα ισχύουν για όλα τα δάνεια σε ξένο νόμισμα, σε περίπτωση ανατίμησης του εκάστοτε ξένου νομίσματος μεγαλύτερης του 20% από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης του δανείου. Σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Κροατίας HNB σήμερα υπάρχουν περίπου 55.800 συμβάσεις στεγαστικών δανείων συνδεδεμένων με το ελβετικό φράγκο.

Η HNB προβλέπει ότι η εφαρμογή της νέας νομοθεσίας θα επηρεάσει την κερδοφορία των πιστωτικών ιδρυμάτων, με εκτιμώμενο κόστος για τις εμπορικές τράπεζες μισό δισεκατομμύριο κούνα.

Η ίδια νομοθεσία εισάγει επίσης το ανώτατο όριο για τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων, τα οποία δε μπορούν να είναι υψηλότερα από το μέσο επιτόκιο των εγκεκριμένων στεγαστικών δανείων στην Κροατία, αυξημένο κατά το 1/3. Επίσης το το ανώτατο επιτόκιο σε καταναλωτικά δάνεια και άλλες κατηγορίες δανείων, δε μπορεί να ξεπερνά το μέσο επιτόκιο αυξημένο κατά το 1/2.

Όσον αφορά στη νομοθεσία για τα πιστωτικά ιδρύματα, η εφαρμογή της από 1ης Ιανουαρίου εντάσσεται στο πλαίσιο της ενσωμάτωσης των πρόσφατων ρυθμίσεων και οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Μεταξύ άλλων, η νέα νομοθεσία έχει στόχο να διασφαλίσει ότι τα ζημιογόνα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, που συνέβαλαν σημαντικά στην πρόκληση της τρέχουσας χρηματοπιστωτικής κρίσης, δεν θα δύνανται πλέον να διασώζονται από τα ταμεία, τα οποία στηρίζονται από τους φορολογούμενους, αλλά μέσω κονδυλίων που οι ίδιες οι τράπεζες θα δεσμεύουν για το σκοπό αυτό. Παράλληλα, η ευθύνη για την κάλυψη των ζημιών και απαιτήσεων έναντι των ιδρυμάτων σε περίπτωση που χρεοκοπήσουν, μετατίθεται στους ιδιοκτήτες τους και τους πιστωτές τους.

Σύμφωνα με τον Κροάτη υπουργό Οικονομικών Σλάβκο Λίνιτς, στόχος του εν λόγω νομοσχεδίου είναι να διασφαλισθεί ότι σε περιόδους οικονομικής άνθισης του χρηματοπιστωτικού τομέα θα δεσμευθούν περιουσιακά στοιχεία και κεφάλαια, τα οποία θα μπορούν να παρέχουν την απαιτούμενη σταθερότητα στις κακές περιόδους.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποδείξει την αστάθεια του τραπεζικού συστήματος ως την γενεσιουργό αιτία της πρόσφατης κρίσης και γι’ αυτό εισάγει αυστηρότερα μέτρα ελέγχου των τραπεζών από συμβούλια διαχείρισης και εποπτείας με αυξημένες αρμοδιότητες, ενώ η διάσωση των προβληματικών ιδρυμάτων μετατοπίζεται από τους φορολογούμενους στους ιδιοκτήτες των τραπεζών και τους πιστωτές τους.

(1 ευρώ=7,63 κούνα)