Απομακρύνθηκε το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ

Συρρίκνωση 0,2% αναμένεται να εμφανίσει το 2013, το ΑΕΠ της Ευρωζώνης, παρουσιάζοντας μικρή ανάκαμψη 1,3%, ετησίως, κατά το χρονικό διάστημα 2014 έως 2016, σύμφωνα με την Ernst & Young.

Οι προβλέψεις του χρηματοοικονομικού οίκου περιλαμβάνονται στην έκδοση του Eurozone Forecast (EEF) Χειμώνας 2012. Παρόμοια ποσοστά ανάπτυξης αναμένονται και για το υπόλοιπο της δεκαετίας, ενώ οι αποκλίσεις μεταξύ των χωρών Βορρά και Νότου θα διατηρηθούν στο άμεσο μέλλον, καθώς για ορισμένες χώρες του Νότου δεν προβλέπεται ανάπτυξη πριν το 2015.

Παρά το γεγονός ότι η πιθανότητα εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη έχει μειωθεί από 15% σε 5%, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Eurozone Forecast, δεν θα υπάρξει επιστροφή στην ανάπτυξη μέχρι να αρθούν και οι υπόλοιπες επιφυλάξεις, οι οποίες αφορούν στο ευρώ. Πρέπει να ληφθούν και άλλα μέτρα από την ΕΚΤ και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να εκλείψουν και οι τελευταίες ανησυχίες. Υπάρχουν ωστόσο ενθαρρυντικές ενδείξεις ότι το μίγμα πολιτικής μετατοπίζεται από τη λιτότητα προς τις πολιτικές εκείνες που αποσκοπούν στην ενίσχυση της ανάπτυξης, ιδιαίτερα σε κρίσιμες αγορές όπως της Ιρλανδίας και της Ισπανίας.

Όπως επισημαίνεται στην ανάλυση της Ernst & Young, το περιβάλλον θα είναι δύσκολο, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τις πολιτικές ηγεσίες. Οι επιχειρήσεις, θα πρέπει να προετοιμασθούν για μια «χαμένη ευρωπαϊκή δεκαετία», καθώς η ανάπτυξη θα παραμείνει υποτονική και η ανεργία θα συνεχίσει να αυξάνεται όλο το 2013, φθάνοντας περίπου τα 20 εκατομμύρια. Η κορύφωση της ανεργίας αναμένεται να καθυστερήσει και να είναι υψηλότερη στις περιφερειακές οικονομίες, όπου το ποσοστό της ανεργίας αναμένεται να ξεπεράσει το 28% στην Ελλάδα, το 26% στην Ισπανία και σχεδόν το 17% στην Πορτογαλία.

Το αναθεωρημένο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας

Η αναθεώρηση του τρέχοντος προγράμματος διάσωσης για την Ελλάδα ανακοινώθηκε στα τέλη Νοεμβρίου. Μετά την επικύρωσή τους, τα συμφωνηθέντα μέτρα θα επιτρέψουν τη σταδιακή αποδέσμευση ποσού 43,7 δισ. ευρώ από το πακέτο διάσωσης. Όμως, ενώ τα μέτρα αυτά «απομακρύνουν» τον κίνδυνο εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη για τον επόμενο χρόνο, δεν αντιμετωπίζουν τη μεσοπρόθεσμη κρίση χρέους. Προβλέπεται ότι θα απαιτηθεί μια πιο ουσιαστική ελάφρυνση του χρέους στο μέλλον για να διασφαλισθεί μόνιμα η θέση της Ελλάδας στην Ευρωζώνη.

Ο βασικός κίνδυνος για το ελληνικό χρέος, όπως επισημαίνεται στην ανάλυση, είναι η ανησυχητική οικονομική συρρίκνωση. Κατά το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, η παραγωγή μειώθηκε κατά 6,9% σε ετήσια βάση μετά από μείωση κατά 6,3% το δεύτερο τρίμηνο. Η ανεργία βρίσκεται στο 26% και συνεχίζει να αυξάνεται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Τον Νοέμβριο το ελληνικό κοινοβούλιο ψήφισε ένα πακέτο μέτρων λιτότητας ύψους 13,5 δισ. ευρώ για το 2013 – 14. Όσον αφορά στο ΑΕΠ αυτό προβλέπεται ότι θα μειωθεί περισσότερο από 4% το 2013 μετά από μια εκτιμώμενη συρρίκνωση 6,3% το 2012.

Κάμψη της εμπιστοσύνης παρά τις προσπάθειες των διαμορφωτών της πολιτικής

Καθώς η αναζήτηση ενός πλαισίου πολιτικής που θα εξασφαλίζει την επιβίωση της Ευρωζώνης παραμένει, η εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών δεν έχει βελτιωθεί. Στην πραγματικότητα οι δείκτες εμπιστοσύνης τόσο των επιχειρήσεων όσο και των καταναλωτών μειώθηκαν συστηματικά κατά τους τελευταίους 12-18 μήνες. Μέχρι να βελτιωθεί η εμπιστοσύνη, οι επιχειρήσεις θα παραμείνουν επιφυλακτικές και θα περιορίσουν τις επενδυτικές δαπάνες, τις προσλήψεις και τις συγχωνεύσεις & εξαγορές.

Το EEF προβλέπει μείωση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου κατά 1,2% το 2013 σε συνέχεια της αναμενόμενης μείωσης κατά 3,6% το 2012. Καθώς θα λαμβάνονται επιπλέον μέτρα για να διασφαλισθεί η επιβίωση της Ευρωζώνης στη διάρκεια του 2013, η επιχειρηματική εμπιστοσύνη θα βελτιωθεί σταδιακά και συνεπώς η EEF αναμένει αύξηση των επενδύσεων κατά 2,3% το 2014.

Επίσης, το EEF προβλέπει ότι οι επιχειρηματικές επενδύσεις είναι πιθανόν να μειωθούν περαιτέρω καθώς οι όροι δανεισμού θα παραμείνουν αυστηροί για το άμεσο μέλλον. Οι τελευταίες έρευνες τραπεζικού δανεισμού φανερώνουν μια τάση εφαρμογής, ολοένα και περισσότερο, αυστηρών όρων δανεισμού που θα επηρεάσουν ιδιαίτερα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Χαλάρωση των όρων δανεισμού, δεν αναμένεται μέχρι η οικονομία της Ευρωζώνης αρχίσει να αναπτύσσεται και πάλι, το οποίο το EEF εκτιμά ότι θα συμβεί κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2013.

«Αχτίδες ελπίδας» για την περιφέρεια

Βραχυπρόθεσμα, οι οικονομίες της περιφέρειας αναμένεται να συνεχίσουν να υστερούν στην επίτευξη των επίσημων προβλέψεων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται επιπλέον υπερβάσεις των στόχων ως προς το δημοσιονομικό έλλειμμα και το δημόσιο χρέος, κατά τα επόμενα χρόνια. Το EEF προβλέπει παράταση της ύφεσης με μείωση της εγχώριας ζήτησης το 2013 για την Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ιταλία και την Ισπανία, αλλά θετική ανάπτυξη του ΑΕΠ για την Ιρλανδία.

Παρά το γεγονός ότι, οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές για τις οικονομίες της περιφέρειας παραμένουν δυσοίωνες, μεσοπρόθεσμα έχουν αρχίσει να εμφανίζονται κάποιες «αχτίδες φωτός». Σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί στην αναδιάρθρωση των οικονομιών των χωρών της περιφέρειας. Πιο συγκεκριμένα, χώρες όπως η Ιρλανδία και η Ισπανία έχουν επιτύχει μεγάλες αυξήσεις στην παραγωγικότητα. Αυτό έχει βοηθήσει στην αναστροφή των αρνητικών τάσεων της ανταγωνιστικότητας και αντανακλάται στη σημαντική αύξηση των εξαγωγών. Ωστόσο, η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας δεν έχει ολοκληρωθεί.

Μια περαιτέρω ώθηση των εξαγωγών θα μπορούσε να προκύψει από τη μείωση των επιτοκίων. Το EEF προβλέπει ότι η ΕΚΤ θα διατηρήσει τα επιτόκια σταθερά μέχρι το 2017, καθώς είναι περισσότερο πιθανές οι αρνητικές αποκλίσεις από τις προβλέψεις και η ύφεση εκτιμάται ότι αποτελεί μεγαλύτερο κίνδυνο από αυτόν του πληθωρισμού. Ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί κατά το ήμισυ και να διαμορφωθεί σε 1,3% το 2015 από 2,5% το 2012.