H αυξανόμενη ανησυχία για την επίπτωση των εμπορικών εντάσεων στις προοπτικές της οικονομίας, μία νέα αύξηση του κόστους δανεισμού της Ιταλίας, οι έντονες διαβουλεύσεις για το Brexit και η αστάθεια στις παγκόσμιες αγορές αποτελούν ένα πολύχρωμο φόντο για τη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας την ερχόμενη Πέμπτη. Η ΕΚΤ αναμένεται να επαναλάβει ότι το πρόγραμμά της αγορών ομολόγων, ύψους 2,6 τρισ. ευρώ, πιθανόν θα τερματισθεί στο τέλος του έτους, με τις αγορές ομολόγων να προσβλέπουν σε λεπτομέρειες για το πώς θα γίνονται το επόμενο έτος οι επανεπενδύσεις των ομολόγων (που έχει αγοράσει η ΕΚΤ), τα οποία θα ωριμάζουν. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters, πέντε είναι τα βασικά ερωτήματα που πιθανόν θα τεθούν.
Πόσο ανησυχεί η ΕΚΤ για τους εντεινόμενους κινδύνους όσον αφορά τους κινδύνους για τις αναπτυξιακές προοπτικές;
Οι οικονομολόγοι ομοφώνησαν σε πρόσφατη έρευνα του Reuters ότι η ΕΚΤ θα τερματίσει τις αγορές ομολόγων στο τέλος του έτους, με μικρή πιθανότητα μίας παράτασης λόγω πολιτικών και εμπορικών ανησυχιών. Ωστόσο, η αυξανόμενη ανησυχία για τις οικονομικές προοπτικές μπορεί να είναι δύσκολο να αγνοηθεί, καθώς οι εμπορικοί πόλεμοι έχουν επιπτώσεις. Αυτό τον μήνα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναθεώρησε πτωτικά τις προβλέψεις του για τον ρυθμό ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας το 2018 και το 2019 και η Γερμανία έκανε το ίδιο για τις προβλέψεις σχετικά με την ανάπτυξη της οικονομίας της. Τα πρακτικά της συνεδρίασης της ΕΚΤ τον Σεπτέμβριο έδειξαν ότι τουλάχιστον κάποιοι αξιωματούχοι της έθεσαν προς συζήτηση αν πρέπει η κεντρική τράπεζα να αναθεωρήσει επί τα χείρω την εκτίμησή της για τους κινδύνους στην ανάπτυξη, οι οποίοι περιγράφονται ως «σε γενικές γραμμές ισορροπημένοι».
Πότε θα αρχίσει η ΕΚΤ τη συζήτηση για αυξήσεις επιτοκίων;
Η ΕΚΤ είναι πιθανόν να επαναλάβει τη γραμμή που έχει παρουσιάσει από τον Ιούνιο: ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν αμετάβλητα έως και το καλοκαίρι του 2019. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει ερώτηση για την αύξηση των επιτοκίων στη συνέντευξη Τύπου που θα δώσει ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι. Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ολλανδίας Κλάας Κνοτ δήλωσε νωρίτερα τον Οκτώβριο ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να αρχίσει τον Ιανουάριο να συζητά για τον χρόνο αύξησης των επιτοκίων. Ο Ντράγκι έδωσε επίσης ώθηση στη συζήτηση για τα επιτόκια με την πρόσφατη αναφορά τους για μία «σχετικά ενεργή» αύξηση του δομικού πληθωρισμού, μία δήλωση που στη συνέχεια υποβαθμίστηκε. Ταυτόχρονα, η αναταραχή στην ιταλική αγορά έκανε πιο επιφυλακτικούς τους επενδυτές όσον αφορά τις προσδοκίες τους για την αύξηση των επιτοκίων.
Θα ανακοινώσει η ΕΚΤ τα σχέδιά της για τις επανεπενδύσεις;
Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα για τις αγορές ομολόγων της Ευρωζώνης, δεδομένου ότι οι επανεπενδύσεις των κεφαλαίων των ομολόγων που έχει αγοράσει η ΕΚΤ και λήγουν θα συνεχίσουν να προστατεύουν το χρέος μετά τον τερματισμό νέων αγορών τίτλων. Η ΕΚΤ έχει δηλώσει ότι θα επενδύει εκ νέου τα κεφάλαια από τα ομόλογα που λήγουν, αλλά δεν έχει αναφέρει ακόμη τις λεπτομέρειες και υπάρχει κάποια συζήτηση για το αν η τράπεζα θα στοχεύσει σε πιο μακροπρόθεσμα ομόλογα.
Αναμένεται αλλαγή στο «κεφαλαιακό κλειδί» της ΕΚΤ;
Η ΕΚΤ αναμένεται να αναθεωρήσει το κεφαλαιακό κλειδί της, δηλαδή το ύψος των χρημάτων που κάθε χώρα μέλος πληρώνει (για το κεφάλαιο της ΕΚΤ) στις αρχές του 2019, ώστε να αντανακλά τις αλλαγές στο μέγεθος των οικονομιών τους. Ο Ντράγκι έχει πει ότι η ΕΚΤ θα ακολουθήσει το κεφαλαιακό κλειδί της, όταν θα αποφασίσει για τις επανεπενδύσεις (των ομολόγων που λήγουν), επομένως οι όποιες αλλαγές που θα γίνουν θα είναι πιθανόν σημαντικές. Οικονομολόγοι εκτιμούν ότι το νέο κεφαλαιακό κλειδί θα δείχνει αυξημένο ειδικό βάρος της Γερμανίας και μειωμένο της Ιταλίας και της Ισπανίας, κάτι που θα σημαίνει μικρότερες επανεπενδύσεις στις χώρες αυτές. Ωστόσο, αν και το βάρος της Γερμανίας πιθανότατα θα αυξηθεί, η έλλειψη διαθέσιμων γερμανικών ομολόγων, επιλέξιμων για αγορά από την ΕΚΤ, σημαίνει ότι υπάρχει λίγο έως καθόλου περιθώριο για την αγορά ομολόγων από τη Γερμανία.
Ποια είναι η ανοχή της ΕΚΤ στους ιταλικούς κινδύνους;
Από την τελευταία συνεδρίαση της ΕΚΤ, η αντισυστημική ιταλική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει έναν επεκτατικό προϋπολογισμό, προκαλώντας μία διαμάχη με την ΕΕ και εκτοξεύοντας τις αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων. Το ξεπούλημα των ομολόγων έχει μεταδοθεί και στις μετοχές των ιταλικών τραπεζών, στις ευρύτερες χρηματιστηριακές αγορές και το ευρώ. Οι πρόσφατες συσχετίσεις της ισοτιμίας ευρώ- δολαρίου με το spread γερμανικών – ιταλικών ομολόγων έχουν αρχίσει να αυξάνονται, αναδεικνύοντας την ευαισθησία του ευρώ στην αστάθεια της ιταλικής αγοράς ομολόγων. Ο Ντράγκι δήλωσε αυτό τον μήνα ότι οι Ιταλοί αξιωματούχοι πρέπει να σταματήσουν να αμφισβητούν το ευρώ και πρέπει να «ηρεμήσουν» στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό τους, καθώς έχουν πλήξει ήδη τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
