Μία ημέρα πριν από την έναρξη ισχύος των «αμοιβαίων» δασμών του Ντόναλντ Τραμπ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ φαίνεται να έχει εγκλωβιστεί σε ένα υψηλού ρίσκου chicken game (παίγνιο του φοβισμένου, του υποχωρητικού, του αναποφάσιστου), με την παγκόσμια οικονομία να κρέμεται από μια κλωστή.
Ορισμένα έθνη που χαρακτηρίζονται ως οι «χειρότεροι παραβάτες» προσπαθούν να τα βρουν με τον Λευκό Οίκο, για να τερματίσουν αυτό το παιχνίδι πριν φτάσει σε μια δυνητικά καταστροφική κορύφωση.
Η Κίνα, αντίθετα, παίζει ένα διαφορετικό παιχνίδι, αυτό των αντιποίνων και της αντίστασης.
Εντωμεταξύ, ο Τραμπ πιέζει, ακόμα και όταν ορισμένοι σύμμαχοι -στο Κογκρέσο και στη Wall Street- αναρωτιούνται αν το παρατραβάει. Την Κυριακή, όταν ρωτήθηκε ποιο επίπεδο πτώσης της αγοράς θα ανεχόταν πριν αλλάξει πορεία, ξεσπάθωσε, λέγοντας ότι πρόκειται για «ηλίθια ερώτηση».
«Είναι λοιπόν όλα αυτά μια διαπραγματευτική τακτική, όπως ελπίζουν πολλοί επενδυτές και πολιτικοί, ή παίζει ένα πιο μακροχρόνιο παιχνίδι με στόχο τη μόνιμη αναδιάρθρωση της παγκόσμιας οικονομίας και της θέσης της Αμερικής σε αυτήν; Σε αυτόν τον νέο κόσμο, το αν μια χώρα είναι σύμμαχος ή αντίπαλος εξαρτάται από το αν το έθνος αυτό προσφέρει στις ΗΠΑ μια καλή συμφωνία», σημειώνει σε ανάλυσή του ο Anthony Zurcher, ανταποκριτής του βρετανικού BBC στη Βόρεια Αμερική.
Το απόγευμα της Δευτέρας, ο ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο πρώτος ηγέτης που επισκέφθηκε τον πρόεδρο μετά την ανακοίνωση των δασμών, προσπάθησε να παίξει το νέο παιχνίδι του Τραμπ. Δεσμεύτηκε ότι το έθνος του –για το οποίο προβλέπονται δασμοί 17%– θα ρίξει τους εμπορικούς φραγμούς του και θα προχωρήσει στην εξάλειψη του εμπορικού πλεονάσματος με τις ΗΠΑ.
«Πιστεύουμε ότι είναι το σωστό», δήλωσε. «Νομίζω ότι το Ισραήλ μπορεί να χρησιμεύσει ως πρότυπο για πολλές χώρες που θα έπρεπε να κάνουν το ίδιο».
Και άλλα έθνη φαίνεται να ακολουθούν παρόμοια στρατηγική, με την ελπίδα ενός θετικού αποτελέσματος.
Ο ιάπωνας πρωθυπουργός τηλεφώνησε στον Τραμπ το πρωί της Δευτέρας, με αποτέλεσμα ο υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, να δηλώσει ότι οι ΗΠΑ ξεκινούν διαπραγματεύσεις με το έθνος για την «εφαρμογή του οράματος του προέδρου για τη νέα χρυσή εποχή του παγκόσμιου εμπορίου».
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η Ευρώπη είναι «έτοιμη να διαπραγματευτεί» με τις ΗΠΑ, προσφέροντας αμοιβαία μείωση των δασμών στα βιομηχανικά αγαθά στο μηδέν – μια πρόταση που ο Τραμπ εξήρε κατά τη διάρκεια δηλώσεων στο Οβάλ Γραφείο, λέγοντας ωστόσο ότι εξακολουθεί «να μην είναι αρκετή».
Δεν υπήρξαν τέτοιες χειρονομίες από την Κίνα. Ο κορυφαίος οικονομικός ανταγωνιστής της Αμερικής ανακοίνωσε ότι απαντά στην αύξηση των δασμών του Τραμπ κατά 34% με επιπλέον 34% δικούς του δασμούς.
Αυτό ώθησε τον Τραμπ να απειλήσει με άλλο ένα 50% στην Κίνα, εάν δεν υποχωρήσει μέχρι την Τρίτη. «Η Κίνα επέλεξε να απομονωθεί, ανταποδίδοντας και διπλασιάζοντας την προηγούμενη αρνητική συμπεριφορά της», ανέφερε ο Μπέσεντ στο Χ. «Πάνω από 50 χώρες ανταποκρίθηκαν ανοιχτά και θετικά στην ιστορική ενέργεια του Ντόναλντ Τραμπ να δημιουργήσει ένα δικαιότερο σύστημα παγκόσμιου εμπορίου».
Η αντίδραση της Κίνας στην τελευταία κίνηση του Τραμπ ήταν εξίσου έντονη. «Έχουμε τονίσει περισσότερες από μία φορές ότι η άσκηση πίεσης ή η απειλή προς την Κίνα δεν είναι ο σωστός τρόπος συνεργασίας μαζί μας», δήλωσε ο εκπρόσωπος της κινεζικής πρεσβείας Liu Pengyu, στο CBS News. «Η Κίνα θα διαφυλάξει σταθερά τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντά της».
Χρηματιστηριακό χάος – Ποιος είναι ο στόχος του Τραμπ
Μια τέτοια σειρά αντιδράσεων και αντιποίνων από την Κίνα και τις ΗΠΑ φάνηκε να είναι ακριβώς αυτό που φοβόντουσαν οι επενδυτές την περασμένη εβδομάδα, καθώς οι αμερικανικοί χρηματιστηριακοί δείκτες έπεσαν με διψήφια ποσοστά.
Το άρθρο του BBC διερωτάται: Ποιος είναι, όμως, ο επιθυμητός τελικός στόχος που αξίζει να προκαλέσει δυνητική καταστροφή της παγκόσμιας οικονομίας;
Μια θεωρία είναι ότι ο Τραμπ έχει ένα σχέδιο με αρκετούς από τους κορυφαίους συμβούλους του -η «συμφωνία Mar-a-Lago», όπως ονομάζεται- με απώτερο στόχο να υποχρεώσει τους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής να αποδυναμώσουν το δολάριο ΗΠΑ στο διεθνές χρηματιστήριο νομισμάτων. Μια τέτοια κίνηση θα έκανε τις αμερικανικές εξαγωγές πιο προσιτές στις ξένες αγορές και θα μείωνε την αξία των μεγάλων αποθεμάτων αμερικανικού νομίσματος της Κίνας.
Πρόκειται για ένα σχέδιο που προωθεί ο οικονομικός σύμβουλος του Τραμπ, Στίβεν Μίραν, αν και έχει αρνηθεί ότι αποτελεί την τρέχουσα πολιτική της κυβέρνησης.
Αυτή είναι μόνο μία από τις πιθανές εξηγήσεις για το σημερινό χρηματιστηριακό χάος που έχει σκόπιμα υποκινήσει ο Τραμπ – μια εξήγηση που πολλοί άλλοι διακεκριμένοι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι είναι επικίνδυνη. Δεν είναι η μόνη.
Από τότε που ο Τραμπ σόκαρε τον κόσμο με το σαρωτικό σχέδιο δασμών του, οι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου έχουν ξεχυθεί σε όλα τα μέσα ενημέρωσης για να κηρύξουν υπομονή και να προσφέρουν μια επιλογή από μερικές φορές αντιφατικές εξηγήσεις όσον αφορά τη στρατηγική πίσω από τον παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο του Τραμπ. «Το κάνει για να αυξήσει τα έσοδα και να προστατεύσει την αμερικανική βιομηχανία ή ως διαπραγματευτικό εργαλείο», «Οι δασμοί είναι μόνιμοι ή είναι προσωρινοί», «Θα ωθήσουν σε μεμονωμένες συμφωνίες με άλλα έθνη ή θα αναγκάσουν σε κάποια μεγάλη πολυμερή συμφωνία», είναι κάποιες από τις εξηγήσεις που ακούγονται.
Καθώς ο Τραμπ πιέζει προς τον δασμολογικό γκρεμό της Τετάρτης χωρίς σημάδια υποχώρησης, φαίνεται πρόθυμος να αφήσει τον κόσμο να μαντεύει..
