Οι παραδοσιακοί πελάτες της χώρας σε ό,τι αφορά τη «βαριά βιομηχανία της Ελλάδας», τον τουρισμό, ήταν πάντα οι Γερμανοί και οι Άγγλοι και σε μικρή απόσταση οι Γάλλοι και οι Ιταλοί, ενώ τα τελευταία χρόνια προστέθηκαν και οι Αμερικάνοι. Η πανδημία, ωστόσο, μάλλον δείχνει να αλλάζει τα δεδομένα και να φέρνει στο προσκήνιο και τουρίστες από άλλες χώρες, οι οποίοι μάλιστα εμφανίζουν ιδιαίτερη δυναμική, αυξάνοντας τις προσδοκίες για το τελικό αποτέλεσμα.
Με βάση τα στοιχεία, θετική πορεία παρουσίασαν και αγορές, όπως Ελβετία, Ολλανδία, Βέλγιο, Τουρκία, Ρουμανία, οι οποίες πριν από την πανδημία δεν θεωρούνταν ως κύριες – παραδοσιακές. Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που διεξήγαγαν το 2023 η Ένωση Ξενοδόχων Αθηνών Αττικής και Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ) και η GBR Consulting στα ξενοδοχεία της Αθήνας, σε συνεργασία με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ), υπερπόντιοι προορισμοί – αγορές, όπως η Αυστραλία και η Κίνα, που ήταν κλειστές το 2022 λόγω των περιορισμών της πανδημίας ανέκαμψαν με ταχείς ρυθμούς.
Ένα άλλο κρίσιμο στοιχείο είναι ότι στη διάρκεια της περσινής τουριστικής περιόδου παρατηρήθηκε αυξημένη επισκεψιμότητα και κατά τους μήνες εκτός αιχμής.
Ένα, επίσης, σημαντικό συμπέρασμα είναι ότι με βάση την εξέλιξη της επιβατικής κίνησης το 2023, η Αθήνα κατατάσσεται στις κορυφαίες θέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε σχέση με το 2019, εμφανίζοντας αναπτυξιακή πορεία τη στιγμή που ο κλάδος των ευρωπαϊκών αεροδρομίων βρίσκεται ακόμα σε στάδιο ανάκαμψης. Οι διεθνείς αφίξεις στο Ελευθέριος Βενιζέλος το 2023 ήταν πάνω από 7 εκατ. ταξιδιώτες, κατά 10% περισσότεροι σε σχέση με το 2019 που ήταν 6,4 εκατ.
Η αύξηση της τουριστικής κίνησης στην Αθήνα δεν έχει επηρεάσει αρνητικά τη συνολική εμπειρία των τουριστών. Αντίθετα, η ικανοποίηση των τουριστών έχει αυξηθεί τα τελευταία 10 χρόνια από τη χαμηλότερη βαθμολογία 7,7 το 2017 σε 8,4 το 2022 και το 2023. Οι αρχαιολογικοί χώροι της Αθήνας με κύριο αξιοθέατο την Ακρόπολη -με επίπεδα ρεκόρ επισκεπτών το 2023- και ο πολιτισμός της, την καθιστούν έναν προορισμό που όλοι «πρέπει» να επισκεφθούν.
Αθήνα, μια ελκυστική πόλη για κάθε τύπο ταξιδιώτη
Η Αθήνα τα έχει όλα και έχει γίνει μια ελκυστική πόλη για κάθε τύπο ταξιδιώτη: αρχαιόφιλους, φιλότεχνους, δραστήριους, διερχόμενους, νυχτόβιους, αγοραστές, καλοφαγάδες, θαλασσινούς, ανθρωποκεντρικούς, επαγγελματίες, αλλά και αυτούς που δεν κατατάσσονται σε κάποιο από τα συγκεκριμένα προφίλ, αλλά επιθυμούν να την επισκεφθούν.
Τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, τα μπαρ και οι εμπορικές εγκαταστάσεις έχουν υψηλή βαθμολογία, ενώ η εμπειρία εμπλουτίζεται περαιτέρω με τη συμμετοχή σε δραστηριότητες όπως διάφορες μορφές οργανωμένων περιηγήσεων στα αξιοθέατα, τη νυχτερινή ζωή, τις επισκέψεις στα μουσεία, στις διάφορες γειτονιές, στις παραλίες, αλλά και στα νησιά του Σαρωνικού, που τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί σημαντικά όσον αφορά την αναγνώριση και την επισκεψιμότητα.
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας ο αριθμός των ξενοδοχείων και των δωματίων ξενοδοχείων στην Αττική αυξήθηκε κατά 5% και 9% αντίστοιχα, ενώ, με βάση τα στοιχεία της ΞΕΕ/ΙΤΕΠ έως τον Οκτώβριο 2023, σημαντική ανάπτυξη σημείωσε ο Κεντρικός Τομέας Αθηνών με 26% και 21% αντίστοιχα. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφηκαν στις κατηγορίες 4 και 5 αστέρων, ενώ το ξενοδοχειακό δυναμικό των 3 αστέρων αυξήθηκε σε μονάδες, αλλά παρέμεινε σχετικά σταθερό σε αριθμό δωματίων. Το μερίδιο των ξενοδοχείων κατηγορίας 1 & 2 αστέρων μειώθηκε.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι ξενοδόχοι της Αθήνας επενδύουν και αναβαθμίζουν τις μονάδες τους, νέα concepts εισέρχονται στην αγορά, τοπικές και εθνικές αλυσίδες επεκτείνονται και διεθνείς επενδυτές μπαίνουν στον κλάδο, συχνά σε συνδυασμό με διεθνή ξενοδοχειακά brands. Παράλληλα, η αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης έχει αυξηθεί την τελευταία δεκαετία σε 14.000 ενεργές μονάδες το 2023 -μόνο στο κέντρο- σε σύγκριση με τα 18.000 δωμάτια ξενοδοχείων στην ίδια περιοχή.
Ως αποτέλεσμα, η πληρότητα το 2023 δεν έχει ανακάμψει πλήρως στα επίπεδα του 2019 καθώς σημειώθηκε μείωση 1,5% στο συγκριτικό διάστημα 2023/19. Οι τιμές δωματίων (ADR) βελτιώθηκαν σημαντικά κατά 29% και έτσι το Έσοδο ανά διαθέσιμο Δωμάτιο /RevPAR βελτιώθηκε κατά 27,1% το 2023 σε σύγκριση με το 2019. Παρόμοια αποτελέσματα παρατηρήθηκαν και στις ανταγωνιστικές μεσογειακές πόλεις: Μαδρίτη, Βαρκελώνη, Ρώμη και Κωνσταντινούπολη με μείωση πληρότητας και σημαντικές αυξήσεις στο ADR. Όσον αφορά τη μέση τιμή, η απόδοση της Ρώμης σημείωσε το 2023/19 αύξηση 59% κυρίως λόγω της εισόδου νέων πολυτελών ξενοδοχειακών brands.
Το παράδειγμα της Βαρκελώνης και η «απειλή»
Η Αθήνα έχει γίνει ένας δημοφιλής και ελκυστικός προορισμός και έχει πολλές δυνατότητες να αναπτυχθεί περαιτέρω, γνωρίζοντας ότι η ελληνική πρωτεύουσα δεν έχει φτάσει τα επίπεδα επισκεψιμότητας του ανταγωνισμού, όπως η Ρώμη και η Βαρκελώνη. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η Βαρκελώνη αντιμετωπίζει μορφές υπερτουρισμού όπου οι κάτοικοι δηλώνουν όλο και περισσότερο ότι ο τουριστικός τομέας βλάπτει την πόλη.
Με βάση το συμπέρασμα της έρευνας, η Αθήνα σίγουρα δεν έχει φτάσει σε αυτό το επίπεδο, αλλά για να αποτραπεί μια τέτοια εξέλιξη χρειάζεται σχεδιασμός και στρατηγική και σίγουρα όχι ανεξέλεγκτη ανάπτυξη.
