Η οικονομία των ΗΠΑ αναμφίβολα δεν διανύει την καλύτερη περίοδο σε μακροοικονομικό αλλά και μικροοικονομικό επίπεδο. Η εκτόξευση του δημόσιου χρέους και το αδιέξοδο στο Κογκρέσο για την έγκριση του προϋπολογισμού επιτείνουν τις ανησυχίες και το αρνητικό κλίμα.
Το τελευταίο «χτύπημα», έστω και με τη μορφή προειδοποίησης, ήρθε από τη Moody’s, η οποία άλλαξε την προοπτική της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ από «σταθερή» σε «αρνητική».
Ο οίκος αξιολόγησης για την απόφασή του επικαλέστηκε τόσο το ταχέως διευρυνόμενο δημόσιο χρέος σε μια περίοδο υψηλών επιτοκίων, όσο και την αδυναμία που έχουν επιδείξει οι πολιτικοί στις ΗΠΑ για να αντιμετωπίσουν αυτή την εξελισσόμενη κατάσταση. Υπενθυμίζεται πως το αμερικανικό χρέος έχει εκτοξευτεί στα 31,4 τρισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή περίπου στο 120% του ΑΕΠ της χώρας. Πρόκειται για ιστορικό επίπεδο, που πριν από λίγους μήνες έφερε τις ΗΠΑ στο χείλος ακόμη και της στάσης πληρωμών.
Η απόφαση της Moody’s ασφαλώς και είναι λιγότερο σοβαρή από μια πραγματική υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας, καθώς πρόκειται για αξιολόγηση «προοπτικής». Ωστόσο αντανακλά τις σοβαρές ανησυχίες για τη δυναμική του φαινομένου της μεγάλης αύξησης του δημόσιου χρέους.
Όπως υπογραμμίζει το Reuters, ο Moody’s ήταν ο τελευταίος από τους τρεις μεγάλους οίκους αξιολόγησης που είχε διατηρήσει στο κορυφαίο επίπεδο τις ΗΠΑ. Νωρίτερα φέτος, ο Fitch υποβάθμισε τις ΗΠΑ από ΑΑΑ σε ΑΑ+ στον απόηχο της σκληρής πολιτικής διαμάχης για την αύξηση του ανώτατου ορίου δανεισμού. Η S&P Global είχε προχωρήσει στην ίδια κίνηση το 2011 κατά τη διάρκεια μιας αντίστοιχης σφοδρής αντιπαράθεσης στο Κογκρέσο για το όριο του χρέους.
«Ο βασικός παράγοντας για την αλλαγή των προοπτικών της αμερικανικής οικονομίας σε αρνητικές είναι η εκτίμηση ότι οι κίνδυνοι για τη δημοσιονομικοί ισχύ των ΗΠΑ έχουν αυξηθεί και ενδέχεται να μην αντισταθμίζονται πλέον πλήρως από τις μοναδικές πιστωτικές δυνάμεις του κράτους», τόνισαν οι αναλυτές της Moody’s.
«Στο πλαίσιο των υψηλότερων επιτοκίων, χωρίς αποτελεσματικά μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής για τη μείωση των κρατικών δαπανών ή την αύξηση των εσόδων, η Moody’s αναμένει ότι τα δημοσιονομικά ελλείμματα των ΗΠΑ θα παραμείνουν πολύ μεγάλα, αποδυναμώνοντας σημαντικά την προσιτότητα του χρέους. Η συνεχιζόμενη πολιτική πόλωση στο αμερικανικό Κογκρέσο εγείρει τον κίνδυνο οι διαδοχικές κυβερνήσεις να μην είναι σε θέση να καταλήξουν σε συναίνεση για ένα δημοσιονομικό σχέδιο για την επιβράδυνση της μείωσης του χρέους», επισήμαναν.
Ωστόσο, όπως υπογράμμισε η Moody’s, λόγω της «εξαιρετικής οικονομικής δύναμης» των ΗΠΑ, η χώρα διατηρεί προς ώρας την τρέχουσα κορυφαία αξιολόγηση.
Η μάχη στο Κογκρέσο
Εν τω μεταξύ στο Κογκρέσο, οι Δημοκρατικοί αντιπαρατίθενται με τους Ρεπουμπλικάνους για τα επίπεδα δαπανών στον προϋπολογισμό του 2024, με τους δεύτερους, ενόψει των προεδρικών εκλογών, να επιδιώκουν να αποκομίσουν και πολιτικά οφέλη από τον περιορισμό της ροής κρατικού χρήματος. Επικαλούμενοι το υψηλό χρέος και το έλλειμμα, οι πιο σκληροπυρηνικοί Ρεπουμπλικάνοι, που ελέγχουν τη Βουλή των Αντιπροσώπων και άρα μπορούν να μπλοκάρουν την έγκριση του προϋπολογισμού που απαιτεί την ψήφιση και στα δύο σώματα του Κογκρέσου, απαιτούν τη μείωση δαπανών κάτω και από τα επίπεδα που είχαν συμφωνηθεί προσωρινά το καλοκαίρι.
Υπενθυμίζεται πως η διαμάχη κόστισε πριν από λίγο καιρό και τη θέση στην προεδρία της Βουλής των Αντιπροσώπων στον επίσης ρεπουμπλικάνο Κέβιν Μακάρθι, ο οποίος κατηγορήθηκε από την πιο ακραία πτέρυγα του κόμματος για υπόγειες συμβιβαστικές συμφωνίες με την κυβέρνηση Μπάιντεν. Ο Μακάρθι ανατράπηκε ύστερα από μια πρωτοφανή διαδικασία αποπομπής που ενεργοποιήθηκε από τους βουλευτές του ίδιου του κόμματός του. Τη θέση του πήρε ο Μάικ Τζόνσον, ένας ακραιφνής συντηρητικός και ένθερμος υποστηρικτής του Ντόναλντ Τραμπ, που πρωτοστάτησε στην ανατροπή του Μακάρθι.
Τη Δευτέρα, ο Ράσελ Βόουτ, ο οποίος ηγήθηκε του γραφείου διαχείρισης και προϋπολογισμού τα τελευταία δύο χρόνια της διακυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ, αξιοποίησε επικοινωνιακά την κίνηση της Moody’s για να κατακεραυνώσει την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν και το νέο σχέδιο προϋπολογισμού που έχε κατατεθεί προς ψήφιση.
Στον αντίποδα, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρίν Ζαν Πιέρ, χρησιμοποίησε αντίστροφα την απόφαση της Moody’s για να κατηγορήσει τους Ρεπουμπλικάνους. «Είναι μια ακόμη συνέπεια του εξτρεμισμού και της δυσλειτουργίας του ρεπουμπλικανικού κογκρέσου», τόνισε. Από την πλευρά του, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Γουόλι Αντεγιέμο, αντέκρουσε την απόφαση της Moody’s υποστηρίζοντας πως «η οικονομά παραμένει ισχυρή και οι τίτλοι των ΗΠΑ είναι το κατεξοχήν ασφαλές περιουσιακό στοιχείο στον κόσμο».
«Κρίσιμο ζήτημα το χρέος»
Σε κάθε περίπτωση, οι αναλυτές εκτιμούν πως το χρέος θα αποτελέσει ένα κρίσιμο ζήτημα στο άμεσο μέλλον. «Τα επιτόκια έχουν μετατοπιστεί σημαντικά και διαρθρωτικά υψηλότερα», δήλωσε στο Bloomberg ο Γουίλιαμ Φόστερ, ανώτερος υπάλληλος πιστώσεων στη Moody’s.
«Έχει διαμορφωθεί ένα νέο περιβάλλον και η προσδοκία μας είναι πως τα υψηλότερα επιτόκια και τα ελλείμματα γύρω στο 6% – ενδεχομένως και υψηλότερα – που αναμένονται για τα επόμενα αρκετά χρόνια, σημαίνουν πως η διαχείριση του χρέους θα συνεχίσει να είναι ένα ζήτημα που θα πιέζει τις ΗΠΑ», πρόσθεσε, τονίζοντας πως «οι νομοθέτες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα άμεσα». «Πρέπει να υπάρξουν αποδείξεις πως η κυβέρνηση θα μειώσει τα ελλείμματα είτε μέσω της μείωσης δαπανών, είτε μέσω άλλων μέτρων, είτε με την αύξηση των εσόδων», τόνισε, δίνοντας νέο «πάτημα» στους Ρεπουμπλικάνους.
Η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν, αμφισβήτησε ευθέως την αξιολόγηση της Moody’s. «Είναι μια απόφαση με την οποία διαφωνώ», είπε σε συνέντευξη Τύπου στο κλείσιμο της Συνόδου των Υπουργών Οικονομικών της APEC στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνια.
Υποστηρίζοντας δε την αύξηση των επιτοκίων, ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται από τις κεντρικές τράπεζες σε όλες τις χώρες της Δύσης για τη μείωση του πληθωρισμού, η Γέλεν υπογράμμισε πως αυτή η τακτική είναι επικίνδυνη μόνο εάν διαρκέσει σε βάθος χρόνου και τόνισε ότι κυβέρνηση Μπάιντεν είναι «απολύτως δεσμευμένη σε μια αξιόπιστη και βιώσιμη δημοσιονομική πορεία». Κάλεσε επίσης τους Ρεπουμπλικάνους της Βουλής των Αντιπροσώπων να εργαστούν για να αποφευχθεί ένα αδιέξοδο που θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στις κρατικές πληρωμές, σε μια περίοδο, που όπως ισχυρίστηκε, «η οικονομία των ΗΠΑ βελτιώνεται και κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση».
