Πριν από περίπου 120.000 χρόνια έζησε ο πιο πρόσφατος κοινός πρόγονος των σημερινών διαφορετικών ειδών λιονταριών, σύμφωνα με μια νέα γενετική ανάλυση. Από τον πρόγονο αυτόν, προέκυψαν οι δύο κύριες ομάδες λιονταριών, μία που σήμερα ζει στην ανατολική και νότια Αφρική και μία άλλη που ζει στην κεντρική και δυτική Αφρική, καθώς και στην Ινδία. Η δεύτερη ομάδα -δηλαδή το ήμισυ της γενετικής ποικιλομορφίας των λιονταριών γενικά- απειλείται με εξαφάνιση.
Σύμφωνα με άρθρο του BBC, το οποίο αναμεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ερευνητές από διάφορες χώρες, με επικεφαλής τον δρα Ρος Μπάρνετ του βρετανικού Πανεπιστημίου του Ντέραμ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό εξελικτικής βιολογίας «BMC Evolutionary Biology». Οι ερευνητές ανέλυσαν και συνέκριναν δείγματα DNA τόσο από ζωντανά αφρικανικά και ασιατικά λιοντάρια, όσο και από δείγματα μουσείων, ιδίως από ορισμένα είδη λιονταριών που έχουν πια εξαφανιστεί, όπως τα λιοντάρια της βόρειας Αφρικής (βερβερικά) και του Ιράν.
Η μελέτη αποκάλυψε πως το είδος λιονταριού (Panthera leo) που έχει επικρατήσει στην εποχή μας, εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη νοτιοανατολική Αφρική. Το «ξεδίπλωμα» της εξελικτικής ιστορίας του λιονταριού έχει μέχρι σήμερα αποδειχτεί δύσκολη υπόθεση, καθώς τα ζώα που ζουν σε τροπικές περιοχές, αφήνουν πολύ λιγότερα απολιθώματα, όταν πεθαίνουν, ενώ, από την άλλη, ολόκληροι πληθυσμοί λιονταριών έχουν εξαφανιστεί από τους ανθρώπους, δημιουργώντας έτσι σοβαρά κενά στη ιστορία των συγκεκριμένων ζώων.
Πριν από 124.000 χρόνια, κατά την Ύστερη Πλειστόκαινο εποχή, διαφορετικά είδη λιονταριών άρχισαν να εμφανίζονται και να τραβούν τις ξεχωριστές εξελικτικές και γεωγραφικές διαδρομές τους. Ήταν μία περίοδος που τα τροπικά δάση της βροχής γνώρισαν σημαντική επέκταση στην περιοχή του Ισημερινού της Αφρικής, ενώ η Σαχάρα μετατράπηκε σε σαβάνα. Έτσι, σταδιακά, τα λιοντάρια που ζούσαν στο Νότο και στην Ανατολή της Αφρικής άρχισαν να διαχωρίζονται από εκείνα που ζούσαν στη Δύση και στο Βορρά. Οι μεγάλοι ποταμοί της Αφρικής, ο Νείλος και ο Νίγηρας, βοήθησαν ώστε οι διαφορετικές ομάδες λιονταριών να μείνουν διαχωρισμένες.
Επίσης, η γενετική ανακάλυψη αποκάλυψε πως η «έξοδος» των λιονταριών από την Αφρική άρχισε μόλις πριν από περίπου 21.000 χρόνια και είχε ως αποτέλεσμα τα πιο τολμηρά να φθάσουν μέχρι την Ινδία. Πολύ πιο πρόσφατα, πριν από περίπου 5.000 χρόνια, μία άλλη ομάδα λιονταριών έφυγε από την Αφρική, διέσχισε την Μέση Ανατολή και εγκαταστάθηκε στο Ιράν. Αυτή η τελευταία ομάδα δεν υπάρχει πια, καθώς εξολοθρεύτηκε κυρίως από τους ανθρώπους.
Υπό εξαφάνιση…
Λιγότερα από 400 ασιατικά λιοντάρια (P.leo persica) ζουν ακόμη σήμερα στην Ινδία και θεωρούνται είδος απειλούμενο με εξαφάνιση. Οι πληθυσμοί λιονταριών της δυτικής και κεντρικής Αφρικής -που έχουν στενότερη συγγένεια με τα ασιατικά- έχουν επίσης μειωθεί σημαντικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες (υπολογίζεται ότι απομένουν 400 έως 800 και 900 αντίστοιχα). Συνολικά, περίπου το ένα τρίτο των αφρικανικών λιονταριών εκτιμάται ότι έχουν εξαφανιστεί κατά την τελευταία εικοσαετία.
Αβεβαιότητα υπάρχει μέχρι σήμερα για το αν έχουν απομείνει καθόλου εκπρόσωποι των εντυπωσιακών βερβερικών λιονταριών της βόρειας Αφρικής, που θεωρούνταν ανέκαθεν το πιο ξεχωριστό είδος από όλα τα λιοντάρια της Γης. Φήμες κυκλοφορούν ότι ορισμένα φυλάσσονται σε αιχμαλωσία από τη βασιλική οικογένεια του Μαρόκου – κάτι που δεν έχει επιβεβαιωθεί επίσημα.
