Αυστραλοί και Ινδονήσιοι επιστήμονες ανακάλυψαν σε ασβεστολιθικό σπήλαιο στη νήσο Σουλαβέζι της Ινδονησίας βραχογραφίες που απεικονίζουν οκτώ μικρές ανθρώπινες μορφές -μερικές από τις οποίες έχουν και χαρακτηριστικά ζώου- να κυνηγούν με δόρατα ή μακριά σκοινιά δύο αγριόχοιρους και τέσσερις μικρούς βούβαλους. Πρόκειται για την αρχαιότερη στον κόσμο σκηνή κυνηγιού, ηλικίας τουλάχιστον 43.900 ετών.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή αρχαιολογίας Μαξίμ Όμπερτ του Πανεπιστημίου Γκρίφιθ στο Μπρισμπέιν της Αυστραλίας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», ανακοίνωσαν ότι η σκηνή του κυνηγιού στο σπήλαιο Λεάνγκ Μπουλού Σιπόνγκ 4, που είχε ανακαλυφθεί το 2017, έχει μήκος περίπου 4,5 μέτρων και είναι μονόχρωμη σε απόχρωση βαθυκόκκινη.
Οι ανθρώπινες μορφές και τα ζώα έχουν ζωγραφιστεί ταυτόχρονα με το ίδιο στιλ και την ίδια τεχνική, ενώ τα πρόσωπα των ανθρώπων εμφανίζουν χαρακτηριστικά ζώων (ζωάνθρωποι ή θηριάνθρωποι). Το σώμα είναι ανθρώπινο, αλλά το κεφάλι ή άλλα μέρη του σώματος ανήκουν σε ζώα (πουλιά, ερπετά κ.ά.). Πιθανώς η απεικόνιση αυτή παραπέμπει σε πρωτόγονες θρησκευτικές αντιλήψεις σχετικά με τη σχέση ανθρώπων και ζώων. Ίσως, κατά τους ερευνητές, πρόκειται για την αρχαιότερη ένδειξη της ικανότητας των προγόνων μας να φαντάζονται την ύπαρξη υπερφυσικών όντων, ένα θεμέλιο για την κατοπινή ανάπτυξη της θρησκείας.
Η καθιερωμένη άποψη είναι ότι οι πρώτες βραχογραφίες εμφανίστηκαν στην Ευρώπη και αρχικά περιείχαν αφηρημένα σύμβολα. Πριν περίπου 35.000 χρόνια αυτή η απλή μορφή τέχνης είχε εξελιχτεί σε πιο πολύπλοκες μορφές. Πριν 21.000 έως 14.000 χρόνια, η τέχνη των σπηλαίων στην Ευρώπη κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική Περίοδο περιλάμβανε πια τις αρχαιότερες έως τώρα γνωστές απεικονίσεις ανθρώπων και ζώων μαζί σε αναγνωρίσιμες σκηνές κυνηγιού. Επίσης περιλάμβανε απεικονίσεις αφηρημένων όντων που συνδυάζουν χαρακτηριστικά ζώων και ανθρώπων, ίσως στο πλαίσιο της διήγησης κάποιας ιστορίας.
Όμως, κατά τον Όμπερτ, «η σπηλαιογραφία στο Λεάνγκ Μπουλού Σιπόνγκ 4 δείχνει ότι δεν υπήρξε βαθμιαία εξέλιξη της Παλαιολιθικής τέχνης από τις πιο απλές στις πιο πολύπλοκες μορφές πριν περίπου 35.000 χρόνια, τουλάχιστον όχι στη Νοτιοανατολική Ασία. Όλα τα βασικά συστατικά μιας άκρως εξελιγμένης καλλιτεχνικής κουλτούρας ήσαν παρόντα στο Σουλαβέζι πριν 44.000 χρόνια, συμπεριλαμβάνοντας αναπαραστατική τέχνη, σκηνές και θηριάνθρωπους».
Οι ερευνητές ανέφεραν ότι, αν ληφθεί υπόψη και η ανακάλυψη μιας ανάλογης βραχογραφίας ηλικίας τουλάχιστον 40.000 ετών στη νήσο Βόρνεο (η ανακοίνωση είχε γίνει το 2018), τότε η Ινδονησία προβάλλει ως ένα σημαντικότερα μέρη στη Γη για την κατανόηση των απαρχών της τέχνης των σπηλαίων και της εξέλιξης του ανθρώπινου νου.
«Οι απεικονίσεις των θηριανθρώπων στο Λεάνγκ Μπουλού Σιπόνγκ 4 μπορεί να αντιπροσωπεύουν τις πιο πρώιμες ενδείξεις της ικανότητας μας να συλλαμβάνουμε νοητικά πράγματα που δεν υπάρχουν στο φυσικό κόσμο, μια θεμελιώδης έννοια για τη σύγχρονη θρησκεία», δήλωσε ο αναπληρωτής καθηγητής ‘Ανταμ Μπραμ του Πανεπιστημίου Γκρίφιθ.
«Οι οντότητες που είναι εν μέρει άνθρωποι και εν μέρει ζώα», προσέθεσε, «συναντώνται στις λαϊκές παραδόσεις και διηγήσεις σχεδόν κάθε σύγχρονης κοινωνίας και σε πολλές θρησκείες παγκοσμίως θεωρούνται θεοί, πνεύματα ή προγονικά πλάσματα. Το Σουλαβέζι είναι πλέον η κοιτίδα της αρχαιότερης εικόνας αυτού του είδους, πιο πρώιμη από τον άνθρωπο με κεφάλι λιονταριού της Γερμανίας, που είναι ηλικίας 40.000 ετών και ήταν έως τώρα η αρχαιότερη απεικόνιση θηριανθρώπου».
Οι Αυστραλοί ερευνητές έχουν ανακαλύψει στο νότιο Σουλαβέζι, στην περιοχή Μάρος-Πανγκέπ, πολλά νέα σπήλαια με εντυπωσιακές βραχογραφίες, που ακόμη δεν έχουν χρονολογηθεί. Μάλιστα εξέφρασαν την ανησυχία τους, επειδή σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις τα έργα τέχνης υφίστανται αυξανόμενη φθορά, καθώς διαβρώνεται η επιφάνεια των βράχων όπου έχουν γίνει οι ζωγραφιές.
