Πολυετείς και λεπτομερείς παρατηρήσεις του Τιτάνα, που καλύπτουν πλέον μία ολόκληρη τροχιά του γύρω από τον ήλιο, δείχνουν ότι ο μεγάλος δορυφόρος του Κρόνου εμφανίζει σημαντικές αλλαγές εποχών, που επιδρούν πάνω του πολύ περισσότερο από όσο νόμιζαν ως τώρα οι επιστήμονες. Την ανακάλυψη έκανε η ελληνικής καταγωγής αστροφυσικός Αθηνά Κουστένη του Αστεροσκοπείου Παρισιού-Μεντόν, η οποία ανακοίνωσε τα ευρήματα στο συνέδριο Ευρωπαϊκής Πλανητικής Επιστήμης στην Μαδρίτη, όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ.

Σύμφωνα με την Κουστένη, όπως συμβαίνει και στη Γη, οι επιφανειακές συνθήκες στον Τιτάνα μεταβάλλονται ανάλογα με την εποχή του χρόνου. Οι μεταβολές αφορούν διαφορές στην θερμοκρασία της ατμόσφαιρας και στην χημική σύνθεσή της, ιδίως στις περιοχές των δύο πόλων. Μεταξύ άλλων, λίμνες υδρογονανθράκων σχηματίζονται γύρω από τον βόρειο πόλο στη διάρκεια του χειμώνα εξαιτίας των χαμηλότερων θερμοκρασιών και της διαδικασίας υγροποίησης.

Ακόμα, ένα στρώμα καταχνιάς που περιβάλλει το βόρειο πόλο του Τιτάνα, μειώνεται σημαντικά κατά τις ισημερίες, λόγω των μεταβολών στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία. «Όλα αυτά αποτελούν μεγάλη έκπληξη, επειδή δεν περιμέναμε να βρούμε τόσο γρήγορες αλλαγές, ειδικά στα βαθύτερα στρώματα της ατμόσφαιρας», ανέφερε η Ελληνίδα επιστήμων.

Η κύρια αιτία για αυτές τις εποχικές αλλαγές είναι η μεταβαλλόμενη ηλιακή ακτινοβολία. Αυτή είναι η βασική ενεργειακή πηγή στην ατμόσφαιρα του Τιτάνα, η οποία διασπά το άζωτο και το μεθάνιο, για να δημιουργήσει πιο πολύπλοκα μόρια, όπως αιθάνιο, και γενικότερα δρα ως η κινητήρια δύναμη για διάφορες χημικές αντιδράσεις και αλλαγές.

Ο δορυφόρος του Κρόνου κινείται στο διάστημα με μια κλίση του άξονά του γύρω στις 27 μοίρες, λίγο μεγαλύτερη από την κλίση του άξονα της Γης (περίπου 23 μοίρες), πράγμα που σημαίνει, κατά την Κουστένη, ότι είναι ίδια η αιτία των διαδοχικών εποχών στους δύο κόσμους, δηλαδή οφείλεται στο γεγονός ότι το φως του Ήλιου πέφτει σε διαφορετικές περιοχές τόσο της Γης όσο και του Τιτάνα με διαφορετική κλίση μέσα στο χρόνο και άρα έχει ποικίλη ένταση διαχρονικά.

Κάθε εποχή στον Τιτάνα διαρκεί περίπου 7,5 χρόνια, ενώ ο μητρικός πλανήτης Κρόνος χρειάζεται περίπου 29,5 γήινα χρόνια για να κάνει μια πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο. Όλα αυτά τα συμπεράσματα προέκυψαν από ένα συνδυασμό παρατηρήσεων, μεταξύ των οποίων οι αποστολές του «Βόγιατζερ 1» (1980), του Υπέρυθρου Διαστημικού Παρατηρητηρίου (1997) και του «Κασίνι» (2004 και μετά), καθώς και από επίγεια τηλεσκόπια.

Η Κουστένη τόνισε επίσης τη σημασία εξερεύνησης του Τιτάνα. «Ο Τιτάνας προσφέρει την καλύτερη ευκαιρία που διαθέτουμε για να μελετήσουμε συνθήκες πολύ παρόμοιες με αυτές του δικού μας πλανήτη από άποψη κλίματος, μετεωρολογίας και αστροβιολογίας και, ταυτόχρονα, αποτελεί έναν μοναδικό κόσμο, έναν παράδεισο αναζήτησης νέων γεωλογικών, ατμοσφαιρικών και εσωτερικών διαδικασιών», όπως είπε.

Η Αθηνά Κουστένη, η οποία είναι διευθύντρια ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) της Γαλλίας, με ειδίκευση στην πλανητολογία, γεννήθηκε στην Αθήνα και από το 1980 ζει στη Γαλλία. Το διδακτορικό της από το πανεπιστήμιο 6 του Παρισιού αφορούσε τον Τιτάνα, ένα δορυφόρο που συνεχίζει να μελετά ενδελεχώς (θεωρείται πια κορυφαία ειδήμων στην Ευρώπη πάνω στο δορυφόρο του Κρόνου), όπως και άλλα ουράνια σώματα στο ηλιακό μας σύστημα. Επίσης ασχολείται με την ανίχνευση ατμόσφαιρας στους εξωπλανήτες.