Είναι ψηλά, μεγάλα, μυώδη, δυνατά, μεγαλοπρεπή όπως κι αν το δεις, είναι όμως και πολλά περισσότερα από αυτά.
Όταν μιλάμε για Αγίου Βερνάρδου, το μυαλό μας πηγαίνει κατευθείαν στα θηριώδη σκυλιά των Ελβετικών Άλπεων που τα έχουμε συνδέσει με το κονιάκ που μεταφέρουν στους ξεστρατισμένους πεζοπόρους και τους εξαφανισμένους σκιέρ των βουνών.
Κι ενώ είναι πράγματι ικανότατοι διασώστες, οι σωστικές τους προσπάθειες σπανίως περιλαμβάνουν οινοπνευματώδη. Ποτέ δηλαδή!
Ώρα να μάθουμε λοιπόν πώς ξεκίνησε αυτός ο μύθος, αλλά και πολλά άλλα για το χνουδωτό μεγαλόσωμο σκυλί των ορέων…
Ο πρόγονός του ήταν πιθανότατα μολοσσός
Όπως και τα άλλα είδη που ανατράφηκαν στις Άλπεις, η καταγωγή του είναι σχετικά μυστηριώδης. Η δημοφιλέστερη εκδοχή μάς λέει πάντως πως κατάγονται από μολοσσούς, μαστίφ που μεταφέρθηκαν στις Άλπεις από τους ίδιους τους Ρωμαίους πριν από 2.000 χρόνια. Εκεί αναμείχθηκαν με τις ντόπιες βουνίσιες ράτσες και φτιάχτηκε κάποια στιγμή το Αγίου Βερνάρδου, που πήρε το όνομά του από το επικίνδυνο πέρασμα του Αγίου Βερνάρδου στις Άλπεις, μεταξύ Ιταλίας και Ελβετίας…
Οι μοναχοί τα έβαλαν να σώζουν ανθρώπους
Πολύ πριν τα αεροπλάνα, ο μόνος τρόπος να πας από την Κοιλάδα του Εντρεμόν στην Ιταλία ήταν μέσω ενός μονίμως χιονισμένου περάσματος που έκρυβε κινδύνους σε κάθε βήμα. Και δεν ήταν μόνο ο πάγος και οι απόκρημνοι γκρεμοί, αλλά και οι ληστές που καραδοκούσαν.
Γύρω στο 1050 μ.Χ. λοιπόν, ένας μοναχός ονόματι Bernard De Menthon άρχισε να καθαρίζει το πέρασμα, έδιωξε τους εγκληματίες και έστησε ένα καταφύγιο για τους ταξιδιώτες. Το 1124, ο Bernard έγινε άγιος της καθολικής εκκλησίας και το πέρασμά του έμεινε γνωστό ως Αγίου Βερνάρδου.
Τα σκυλιά δεν είναι σαφές πότε ακριβώς άρχισαν να ψάχνουν για χαμένους ανθρώπους στο πέρασμα, πρέπει πάντως να ήταν κάποια στιγμή στα μέσα του 17ου αιώνα (1660-1670). Κι ενώ οι μοναχοί τα είχαν για συντροφιά και προστασία, αλλά και για αγροτικές δουλειές, σύντομα είδαν πως είχαν μία ακόμα, σωτήρια, ικανότητα…
Ήταν εκεί για να βοηθήσουν όπως κανείς
Οι μοναχοί που λειτουργούσαν το καταφύγιο ανακάλυψαν πως τα Αγίου Βερνάρδου είχαν όλες τις αρετές του καλού διασώστη: ήταν εξαιρετικά στο να καθαρίζουν το πέρασμα, μπορούσαν να προβλέψουν τις χιονοστιβάδες και χάρη στην εκπληκτική τους όσφρηση, εντόπιζαν ένα σώμα ακόμα και μπόλικα μέτρα κάτω από το χιόνι.
Στους 3 αιώνες που χρησιμοποιήσαν οι μοναχοί τα Αγίου Βερνάρδου σε κείνο το καταραμένο πέρασμα των Άλπεων, υπολογίζεται πως έσωσαν περισσότερους από 2.000 ανθρώπους. Σήμερα τα αεροπλάνα και τα τρένα έχουν περιορίσει την ανάγκη τους, οι μοναχοί συνεχίζουν ωστόσο να τα εκτρέφουν, σεβόμενοι την παράδοση πια…
Ο μύθος με τα βαρέλια φτιάχτηκε από έναν… έφηβο
Σε κινούμενα σχέδια αλλά και έργα τέχνης, τα Αγίου Βερνάρδου παρουσιάζονται μονίμως με ένα βαρέλι αλκοόλ δεμένο στον λαιμό τους, με σκοπό να βοηθήσουν τον εγκλωβισμένο στους πάγους να ζεσταθεί με το μπράντι. Κι όμως, αυτά τα βαρέλια-μινιατούρες δεν φορέθηκαν ποτέ από τα Αγίου Βερνάρδου, καθώς στον λαιμό τους είχαν προσαρμοσμένα πράγματα σαφώς καλύτερα για επιβίωση, όπως τροφή και νερό.
Όλα ξεκίνησαν από έναν 17χρονο ζωγράφο στην Αγγλία του 1820, κάποιον Edwin Landseer, που ζωγράφισε έναν πίνακα («Μαστίφ των Άλπεων που αναζωογονούν έναν περιπλανώμενο ταξιδιώτη») που έδειχνε Αγίου Βερνάρδου με βαρελάκια αλκοόλ στον λαιμό να ποτίζουν τον ξεστρατισμένο με κονιάκ. Ένας μύθος είχε έρθει για να μείνει, οι μοναχοί ήξεραν ωστόσο πως ενώ το αλκοόλ μας κάνει να νιώθουμε ζεστά στην αρχή, στην πραγματικότητα περιορίζει τη ροή του αίματος και ρίχνει τη θερμοκρασία του σώματος. Ό,τι χειρότερο δηλαδή για τα θύματα των χιονοστιβάδων…
Οι μοναχοί προσπάθησαν να το διασταυρώσουν
Έπειτα από έναν ιδιαιτέρως βαρύ χειμώνα, οι μοναχοί των Άλπεων προσπάθησαν να διασταυρώσουν το Αγίου Βερνάρδου με το μακρύτριχο Νέας Γης, ώστε να αποκτήσουν οι χνουδωτοί διασώστες ακόμα πιο χοντρή γούνα. Μόνο που τελικά αποδείχτηκε πως το μακρύτερο τρίχωμα έπιανε περισσότερο χιόνι και πάγο, κάνοντας δυσκολότερη την κίνησή τους. Τα αποτελέσματα αυτής της διασταύρωσης είναι ακόμα και σήμερα ορατά, καθώς άλλα Αγίου Βερνάρδου έχουν μακριές τρίχες και άλλα πολύ πιο κοντές…
Είναι ιδιαιτέρως καλά με τα παιδιά
Το Αγίου Βερνάρδου είναι αγαθός γίγαντας, έτσι ήρεμος και υπομονετικός καθώς είναι, αλλά και με τη δίψα του να μας χαρίζει ικανοποίηση. Αυτό το καλό του ταμπεραμέντο τον κάνει ιδανικό για οικογένειες, καθώς είναι πανέξυπνος και εκπαιδεύεται εύκολα. Το μυστικό είναι να αρχίσει η εκπαίδευσή του από μικρό, που είναι και πιο εύκολο να τον κάνεις καλά. Κι αυτό γιατί τα Αγίου Βερνάρδου δεν συνειδητοποιούν συχνά το τεράστιο μέγεθός τους και άτσαλα καθώς είναι μπορεί να προκαλέσουν άθελά τους ατυχήματα…
Μεγαλώνουν πολύ γρήγορα
Τα κουτάβια Αγίου Βερνάρδου είναι κι αυτά μικροσκοπικά, εκεί που ενήλικα αγγίζουν τα 80 κιλά. Τα μικρά έχουν λοιπόν πολύ μεγάλωμα να κάνουν και το κάνουν συνήθως στον πρώτο χρόνο της ζωής τους (αν και δεν είναι ασυνήθιστο να μεγαλώνουν μέχρι και τα τρία τους)!
Στο πρώτο τρίμηνο, το κουτάβι θα ζυγίζει 20 κιλά, παίρνοντας από κει και μετά 1,5-2 κιλά τη βδομάδα. Πόσο δύσκολο είναι αυτό το ξέρει καλά το συνεργείο της δεύτερης ταινίας του «Μπετόβεν»: την ώρα που στην οικογενειακή ταινία παίζουν μόλις 4 κουταβάκια Αγίου Βερνάρδου, χρειάστηκαν περισσότερα από 100 για να τα ενσαρκώσουν στη οθόνη, καθώς μεγάλωναν διαβολεμένα γρήγορα!
Αλλά και τα σάλια τους δεν παίζονται
Χάρη στο ασυνήθιστο σχήμα του κεφαλιού και των σιαγόνων του, τα χείλη του Αγίου Βερνάρδου μένουν χαλαρά. Κάτι που σημαίνει πως πρέπει να περιμένετε πολύ περισσότερα σάλια από τις άλλες ράτσες. Το πράγμα γίνεται μάλιστα ακόμα χειρότερο όταν πεινάνε, ζεσταίνονται ή χαίρονται, όλη μέρα δηλαδή!
Γι’ αυτό και οι κτηνιατρικοί σύλλογοι συμβουλεύουν να τα κρατάμε σε δροσερό μέρος και να ετοιμάζουμε το φαγητό τους χωρίς να μας βλέπουν. Και να μην τα παίρνουμε φυσικά αν ζούμε σε μέρη που ο υδράργυρος σκαρφαλώνει ψηλά…
