Ένα πολύ σημαντικό παράγοντα ρύπανσης στις ελαιοκομικές περιοχές, αλλά και ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα προς επίλυση για τη γεωργική βιομηχανία αποτελούν τα απόβλητα των ελαιοτριβείων. Πρόβλημα εν μέρει που απασχολεί και το νομό Ρεθύμνου και για το λόγο αυτό επιλέχθηκε μία περιοχή του νομού ως πιλοτική για το Ευρωπαϊκό Έργο Life Prosodol.
Μία από τις σημαντικές δράσεις του έργου Life Prosodol (στρατηγικές για τη βελτίωση και προστασία των εδαφών από τη διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων στη Μεσόγειο με ακρωνύμιο Prosodol) είναι η μελέτη του κινδύνου που απειλεί τα εδάφη, αλλά και τα υδατικά συστήματα στις περιοχές διάθεσης αποβλήτων ελαιοτριβείων. Στοχεύει μάλιστα στην ανάπτυξη και εφαρμογή κατάλληλης τεχνολογίας για την προστασία και τη βελτίωσή τους.
Στην περιοχή που επιλέχθηκε στο Ρέθυμνο, υπάρχουν ενεργά και ανενεργά ελαιοτριβεία και πραγματοποιήθηκαν σε αυτήν έξι δειγματοληψίες εδαφών και δειγματοληψίες υδάτων. Συλλέχθηκαν περισσότερα από 500 εδαφικά δείγματα και εκτελέστηκαν περισσότερες από 16.000 χημικές αναλύσεις.
Τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι υπάρχουν σημαντικές αλλαγές στις φυσικοχημικές ιδιότητες των εδαφών, κάποιες εκ των οποίων φαίνεται ότι είναι μη αντιστρεπτές, καθώς επιβάρυνση του εδάφους καταγράφηκε και στις ανενεργές περιοχές διάθεσης, η λειτουργία των οποίων έχει διακοπεί για αρκετά χρόνια.
Για το λόγο αυτό, αλλά και για να παρουσιάσει τα έως σήμερα αποτελέσματα των ερευνών του, το Ευρωπαϊκό Έργο Life διοργανώνει ημερίδα στο Ρέθυμνο την Τετάρτη, 18 Μαΐου, στις 6:00 το απόγευμα στο Σπίτι του Πολιτισμού. Η ημερίδα διοργανώνεται σε συνεργασία και με τη συνεισφορά και υποστήριξη του Δήμου Ρεθύμνου και της ΕΑΣ Ρεθύμνου.
Σύμφωνα με την επιστημονική υπεύθυνη του Έργου στο Ινστιτούτο Εδαφολογίας Αθηνών (ΕΘΙΑΓΕΟ), Δρα Μαρία Ντούλα, οι κυριότεροι λόγοι που οξύνουν το πρόβλημα από τη ρύπανση των αποβλήτων των ελαιοτριβείων, είναι:
α) η μεγάλη παραγωγή αποβλήτων μέσα σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα,
β) τα φυσικό – χημικά χαρακτηριστικά των αποβλήτων, κάποια από το οποία μπορούν να προκαλέσουν σημαντική επιβάρυνση στους αποδέκτες που διατίθενται,
γ) το ιδιαίτερα υψηλό οργανικό φορτίο τους και
δ) η μεγάλη συγκέντρωση πολυφαινολικών ενώσεων που περιέχουν.
Παράλληλα, όμως, τα απόβλητα των ελαιοτριβείων περιέχουν πολλά ανόργανα συστατικά, όπως ενώσεις του αζώτου και του φωσφόρου, νάτριο, κάλιο, σίδηρο, κ.α. Αν και τα ανόργανα αυτά συστατικά δεν είναι τοξικά, εν τούτοις η μεγάλη συγκέντρωσή τους και η συνεχόμενη επί μακρόν διάθεσή τους μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στο περιβάλλον.
«Στην περιοχή μελέτης του έργου στο Ρέθυμνο και σε ακτίνα περίπου 10 χιλ. από τις εξατμισοδεξαμενές, συλλέγονται συνεχώς δείγματα νερών από πηγές, ρυάκια, ρέματα, σωλήνες άρδευσης, καθώς και πηγάδια, που δεν χρησιμοποιούνται πλέον για άντληση πόσιμου νερού ή άρδευση. Οι δειγματοληψίες πραγματοποιούνται από τον Μάιο του 2009 και μέχρι σήμερα. Τα αποτελέσματα στα δείγματα των νερών χαρακτηρίζονται γενικά από αρκετά καλή ποιότητα και αποδεικνύουν ότι ο κίνδυνος ρύπανσης των υπόγειων υδάτων της περιοχής μελέτης είναι μικρός λόγω κυρίως του τύπου του εδάφους, της παρουσίας ασβεστολίθων σε μικρό βάθος και του σχετικά μεγάλου βάθους του υδροφόρου ορίζοντα. Επίσης, ο κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία θεωρείται εξαιρετικά χαμηλός» ανέφερε η ίδια.
Το ευρωπαϊκό έργο Prosodol προχώρησε επίσης στην εφαρμογή μεθόδων αποκατάστασης της ποιότητας εδάφους, την ανάπτυξη χαμηλού κόστους μεθόδων προ-επεξεργασίας των αποβλήτων, καθώς και στην ανάπτυξη ενός λογισμικού παρακολούθησης της ποιότητας του εδάφους, το οποίο μπορεί εύκολα να χρησιμοποιηθεί τόσο από τους ιδιοκτήτες των περιοχών διάθεσης αποβλήτων, όσο και από τις τοπικές αρχές.
