Η κρίση στη μονάδα πυρηνικής ενέργειας στη Φουκουσίμα έχει αλλάξει τον κόσμο και έχει θέσει υπό αμφισβήτηση αυτό που μέχρι σήμερα θεωρείτο ασφαλές και διαχειρίσιμο, δήλωσε σήμερα ο Ευρωπαίος επίτροπος για θέματα ενέργειας, Γκίντερ Έτινγκερ. Χώρες, οι οποίες προγραμματίζουν εγκατάσταση νέων μονάδων, ανακοινώνουν επανεξέταση των παραμέτρων ασφαλείας, διεθνείς μη κυβερνητικές οργανώσεις τονίζουν ότι είναι πλέον αυταπόδεικτη η επικινδυνότητα αυτής της λύσης στο πρόβλημα της ενεργειακής ασφάλειας.
Η πίεση η οποία ασκείται πλέον στους υπεύθυνους για τη χάραξη ενεργειακής πολιτικής από την εικόνα της έκρηξης μιας πυρηνικής μονάδας στις οθόνες εκατομμυρίων τηλεθεατών σε όλο τον κόσμο είναι πρωτόγνωρη και το ερώτημα κατά πόσον η εξέλιξη αυτή θα οδηγήσει σε επιβράδυνση της καλούμενης πυρηνικής «αναγέννησης» ή θα είναι η χαριστική βολή είναι πραγματικό.
Μόλις τον προηγούμενο μήνα, η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) εκτίμησε ότι περίπου 10 χώρες έχουν αποφασίσει να εντάξουν την πυρηνική ενέργεια στο ενεργειακό μίγμα τους και έχουν ξεκινήσει προπαρασκευαστική εργασία ως προς τη υποδομή, έναντι τεσσάρων το 2008. Σύμφωνα με την World Atomic Association, 442 αντιδραστήρες παγκοσμίως καλύπτουν περίπου το 15% των ενεργειακών αναγκών του πλανήτη. Σχεδιάζεται η κατασκευή περισσότερων από 115 καινούργιων αντιδραστήρων, οι περισσότεροι από τους οποίους θα εγκατασταθούν στην Ασία, και ήδη 65 αντιδραστήρες βρίσκονται σε στάδιο κατασκευής. Στην Ιαπωνία, η οποία παίρνει το ένα τρίτο του ηλεκτρισμού της από 54 πυρηνικές μονάδες, σχεδιάζονται δώδεκα καινούργιες και κατασκευάζονται δύο. Η Κίνα τριπλασιάζει τον αριθμό των αντιδραστήρων της, προσθέτοντας 27 στους 13 που σήμερα λειτουργούν. Στις ΗΠΑ έχουν υποβληθεί αιτήσεις να προστεθούν στις 104 ήδη υπάρχουσες άλλες 21.
Το δυστύχημα στο Θρι Μάιλ Άιλαντ, στην Πενσιλβάνια, στις ΗΠΑ το 1979 οδήγησε σε ακύρωση 14 παραγγελιών και οι ομοιότητες μεταξύ αυτού του δυστυχήματος και του σημερινού στη Φουκουσίμα οδηγούν τον πυρηνικό επιστήμονα στο Natural Resources Defence Council Τομ Κόχραν να τονίσει ότι «τα επιχειρήματα που κυριάρχησαν τις ημέρες του Θρι Μάιλ Άιλαντ θα κυριαρχήσουν και σήμερα με αυτό το ατύχημα».
Περιβαλλοντιστές τόνισαν ότι το παράδειγμα της Ιαπωνίας πρέπει να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου στον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα να επανεξετάσει τις πολιτικές του. «Αποκαλύπτεται, σήμερα, ότι το αίτημα του Ομπάμα για επιπλέον δανειακές εγγυήσεις για νέα προγράμματα πυρηνικών μονάδων είναι μια αμφισβητήσιμη προσέγγιση, δεδομένων των εγγενών κινδύνων ασφάλειας των πυρηνικών αντιδραστήρων και των συνεπαγόμενων πυρηνικών αποβλήτων», υποστηρίζει ο Τομ Κλέμεντς της περιβαλλοντικής οργάνωσης «Φίλοι της Γης». Στο κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης, όπου λειτουργούν 4 πυρηνικοί σταθμοί και όπου στις 27 Μαρτίου το κόμμα της καγκελαρίου Άνγκελας Μέρκελ δίνει δύσκολη εκλογική μάχη, εξήντα χιλιάδες διαδηλωτές δημιούργησαν ανθρώπινη αλυσίδα 45 χιλιομέτρων, διαμαρτυρόμενοι για την πολιτική του κυβερνώντος συνασπισμού να παρατείνει κατά 12 χρόνια τη ζωή 17 παλαιότερων μονάδων της χώρας.
Πηγές από τον κυβερνητικό συνασπισμό της Μέρκελ δήλωσαν στο Reuters ότι η Γερμανίδα καγκελάριος θα ανακοινώσει αργότερα, μέσα στη μέρα, την αναστολή της περυσινής απόφασής της να παρατείνει τη ζωή των εν λόγω μονάδων. Ίσως, πιεζόμενη και από τις σημερινές δηλώσεις στο ραδιοφωνικό σταθμό Deutschlandfunk του επιτρόπου Έτινγκερ – ο οποίος προέρχεται από τους Χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ – ότι «αν πάρουμε τα πράγματα στα σοβαρά και πούμε ότι το περιστατικό στη Φουκουσίμα άλλαξε τον κόσμο δεν μπορούμε να αποκλείσουμε τίποτα» σχετικά με την πιθανότητα να κλείσουν οι παλαιότεροι σταθμοί.
Προσεκτικός στις δηλώσεις του, στη χθεσινή εκπομπή «Face the Nation» στο CBS ήταν ο ανεξάρτητος γερουσιαστής Τζόζεφ Λίμπερμαν, επικεφαλής της Homeland Security Committee. Υπενθύμισε ότι 23 πυρηνικές μονάδες στις ΗΠΑ έχουν κατασκευαστεί στη βάση σχεδίων που είναι παρόμοια με αυτά της μονάδας Ντάι-Ίτσι, όπου συνέβη το δυστύχημα. «Δεν θέλω να σταματήσω την κατασκευή των πυρηνικών μονάδων, αλλά νομίζω πως πρέπει, ήσυχα, γρήγορα να πατήσουμε φρένο, μέχρις ότου μπορέσουμε να αφομοιώσουμε αυτό που συνέβη στην Ιαπωνία, συνεπεία του σεισμού και του τσουνάμι και να δούμε τι περισσότερο μπορούμε να ζητήσουμε από τις νέες μονάδες που θα λειτουργήσουν», είπε ο Λίμπερμαν. Τόνισε ότι, παρόλα αυτά, υποστηρίζει την πυρηνική ενέργεια γιατί «είναι εγχώρια, είναι δική μας και είναι καθαρή». Υπό προϋποθέσεις, υποστηρικτής της πυρηνικής ενέργειας είναι και ο Δημοκρατικός γερουσιαστής της Ν. Υόρκης Τσαρλς Σούμερ, υπογραμμίζοντας, χθες, στην εκπομπή «Meet the Press» του NBC ότι «σε τελευταία ανάλυση, πρέπει να απελευθερωθούμε από την εξάρτησή μας από το ξένο πετρέλαιο που έρχεται από το άλλο ημισφαίριο. Εξακολουθώ να θέλω να δω τη λύση της πυρηνικής ενέργειας. Όπως πάντα λέω, πρέπει να γίνει με ασφάλεια και προσοχή».
Η Ελβετία ανακοίνωσε σήμερα ότι αναστέλλει τα προγράμματα αντικατάστασης των πυρηνικών σταθμών της με καινούργιους, ενώ η Ινδία, η οποία σχεδιάζει τον δεκατριαπλασιασμό της παραγωγής ηλεκτρισμού από πυρηνική ενέργεια δήλωσε – δια στόματος του προέδρου της κρατικής Nuclear Power Corp. of India σε χθεσινή τηλεφωνική επικοινωνία με το Μπλούμπεργκ – ότι θα επανεξετάσει αυτή την επέκταση.
Χθες στο Πεκίνο, ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εθνικής Ανάπτυξης και Μεταρρύθμισης Σιέ Ζενχουά τόνισε ότι θα εξεταστούν οι επιπτώσεις του πυρηνικού δυστυχήματος στη Φουκουσίμα, καθώς η Κίνα ολοκληρώνει τα ενεργειακά σχέδια της για την περίοδο 2011-2015. Στη Βρετανία, που σχεδιάζει μεγάλης κλίμακας πρόγραμμα αντικατάστασης των παλαιών μονάδων της με καινούργιους, ο υπουργός Ενέργειας Κρις Χιουν είπε ότι ζήτησε από τις αρχές εποπτείας του κλάδου στη χώρα να αναφέρουν για τις επιπτώσεις της κρίσης στην Ιαπωνία, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι η Βρετανία έχει διαφορετικούς αντιδραστήρες από αυτούς στην Ιαπωνία και ότι δεν είναι σεισμογενής χώρα.
Μόνοι ασυγκίνητοι προς το παρόν εμφανίζονται οι Ιταλοί. Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι θέλει να καλύπτεται, μελλοντικά, από πυρηνική ενέργεια το ένα τέταρτο των ενεργειακών αναγκών της χώρας και ο επικεφαλής του κυβερνώντος κόμματος στη κάτω βουλή δήλωσε ότι η Ιταλία δεν θα αλλάξει τα σχέδια της, λόγω της καταστροφής στην Ιαπωνία.
Πολλοί, και μεταξύ αυτών και το πρώην μέλος της Nuclear Regulatory Commission στις ΗΠΑ Πίτερ Μπράντφορντ, χαρακτηρίζουν το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα ως «σημαντική οπισθοδρόμηση για την καλούμενη πυρηνική αναγέννηση». Από την πλευρά του, ο Ουόλτ Πάτερσον στη βρετανική δεξαμενή εγκεφάλων Chatham House, επισημαίνει ότι το γεγονός ότι οι Ιάπωνες πολίτες θα σηκώσουν με το έναν ή τον άλλο τρόπο το βάρος της οικονομικής ζημιάς της καταστροφής θα «υπεισέλθει αναμφισβήτητα στο δημόσιο διάλογο στην Ευρώπη ως ένας επιπλέον παράγοντας των αμφίβολων οικονομικών αυτών των πυρηνικών μονάδων».
Προφανώς και δεν συμφωνεί με αυτές τις εκτιμήσεις ο κλάδος. Ο Τζόναθαν Κομπ, αναλυτής στην World Nuclear Association, τονίζει ότι «τα σχέδια των αντιδραστήρων που εξετάζονται σήμερα είναι τρίτης γεννάς όπου τα συστήματα ασφάλειας λειτουργούν σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα». Πηγή της γαλλικής βιομηχανίας πυρηνικής ενέργειας – οι γαλλικές Areva, Electricite de France και Gaz de France Suez θέλουν να εξάγουν πυρηνικό εξοπλισμό και τεχνογνωσία σε χώρες, όπως η Βρετανία – εκτίμησε ότι «μακροπρόθεσμα, οι κυβερνήσεις πρέπει να σκεφτούν λογικά σχετικά με την αύξηση των αναγκών για ενέργεια και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η πυρηνική ενέργεια είναι αναπόφευκτο συστατικό στοιχείο του ενεργειακού μίγματος». Άλλη πηγή του κλάδου, που θέλησε και αυτή να διατηρήσει την ανωνυμία της, είπε ότι το πυρηνικό δυστύχημα στην Ιαπωνία «βεβαίως και θα εγείρει επιπρόσθετα ερωτήματα σχετικά με την ασφάλεια, αλλά δεν νομίζω ότι θα καθυστερήσει τη διαδικασία πιστοποίησης ή τις επενδυτικές αποφάσεις».
Ιδιαίτερα αισιόδοξος για τις προοπτικές του κλάδου ήταν ο Σεργκέι Νοβίκοφ, εκπρόσωπος της κρατικής ρωσικής εταιρίας συμμετοχών Rosatom Corp., η οποία κατασκευάζει αυτή τη στιγμή 15 νέους αντιδραστήρες παγκοσμίως – εκ των οποίων πέντε εκτός ρωσικών συνόρων – τους περισσότερους από κάθε άλλη εταιρία. «Η παγκόσμια πυρηνική βιομηχανία θα επιταχύνει τη σταδιακή απόσυρση των μονάδων πρώτης γενιάς και θα αρχίσει να κατασκευάζει καινούργιες», εκτιμά ο Σεργκέι Νοβίκοφ.
