«Αγαπήθηκε κανείς εδώ; Ή έτσι πέρασαν τα χρόνια;» Στην παράσταση «Η πύλη της Κόλασης», το νέο έργο του Γιάννη Καλαβριανού που ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου παρακολουθούμε δύο θυελλώδεις ερωτικές ιστορίες. Η πρώτη συνέβη τον 19ο αιώνα και συντάραξε το Παρίσι. Δύο από τους σημαντικότερους γλύπτες του κόσμου, ο Αύγουστος Ροντέν και η Καμίγ Κλωντέλ ερωτεύονται.

Ο Ροντέν, που διατηρούσε παράλληλα άλλη μόνιμη σύντροφο, ανακαλύπτει και εμπνέεται από την ιστορία ενός άλλου παράνομου ζευγαριού του 13ου αιώνα. Ήταν ο Πάολο και η Φραντσέσκα, που έζησαν με τη σειρά τους έναν κρυφό έρωτα για 9 χρόνια, γιατί η Φραντσέσκα ήταν παντρεμένη με τον αδερφό του, που τελικά θα τους δολοφονήσει. Ο Ροντέν θα δημιουργήσει μερικά από τα πιο εμβληματικά γλυπτά όλων των εποχών, τον «Σκεπτόμενο», την «Πύλη της Κόλασης» και το «Φιλί», που απεικονίζει τους αγκαλιασμένους Πάολο και Φραντσέσκα, λίγο πριν δολοφονηθούν. Και θα γίνει διάσημος. Αντίθετα, η πατριαρχική εποχή θα διαλύσει το ταλέντο και τον ψυχισμό της Κλωντέλ και θα την κλείσει σε ψυχιατρείο για 30 χρόνια.

Είδαμε την παράσταση «Η πύλη της Κόλασης» και αυτές είναι οι εντυπώσεις μας:

Τα συν της παράστασης

  • Είναι από τα έργα που κείμενο και σκηνοθεσία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα, ένα δημιούργημα με σαφήνεια, αρχή, μέση και τέλος. Ο έρωτας και τα μυστήριά του είναι το πλέον γοητευτικό θέμα για την τέχνη και ο Καλαβριανός καταθέτει την αγάπη του και για τα δύο, προσεγγίζοντάς τα με δέος, σεβασμό και ήσυχο πάθος.
  • Η σκηνογραφία επιλέγει (ορθώς) το ελάχιστο και δίνει (δικαίως) τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον φωτισμό που κυριαρχεί αισθητικά και λειτουργικά, νοηματικά και συμβολικά: Οι ηθοποιοί είναι κινούμενα αγάλματα. Και ως αγάλματα χρειάζονται το φως και τις σκιές που αυτό δημιουργεί για να φτιάξουν την ψευδαίσθηση της πολυδιάστατης πραγματικότητας. Ο έρωτας είναι φως. Και ως φως αναπόφευκτα συνυπάρχει με το σκοτάδι. Η τέχνη, υπό την έννοια της διαρκούς αναζήτησης της φευγαλέας για τους ανθρώπους αλήθειας, είναι ένα ταξίδι σε σκοτεινούς τόπους που περιμένουν να πέσει πάνω τους το φως για να ξεσπάσει η ομορφιά τους.
  • Άξια αναφοράς και τα κοστούμια που συνεισφέρουν στην ατμόσφαιρα και, όπως όλη η παράσταση, φροντίζουν να υπηρετούν το φως, με τα σχέδιά τους να αντιπροσωπεύουν την εποχή και τις υφές τους να αναδεικνύουν την προσωπικότητα κάθε χαρακτήρα.
  • Οι ηθοποιοί είναι, καθένας τους ξεχωριστά, εξαιρετικοί. Κι αν ξεχωρίζουν οι Χριστίνα Μαξούρη (ως Φραντσέσκα) και Λυγερή Μητροπούλου (ως Κλοντέλ / Βεατρίκη) είναι γιατί οι ρόλοι τους είναι αυτοί που σηκώνουν το βάρος του έρωτα που δεν συμβιβάζεται, αλλά προδίδεται. Και όπως η Μαξούρη συγκλονίζει στη σκηνή που σαν πεθαμένη συνειδητοποιεί ότι είναι ερωτευμένη, έτσι και η Μητροπούλου σε κρατάει γερά από το μπράτσο μην τυχόν και αποστρέψεις το βλέμμα σου από την απελπισία της, όταν συνειδητοποιεί ότι ξόδεψε το ταλέντο της στην υπηρεσία του Ροντέν. Ο Γιώργος Γλάστρας (Ροντέν / Τζιοβάνι) και ο Κωνσταντίνος Ζωγράφος (Πάολο) ενσαρκώνουν τους ήρωές τους με ειλικρίνεια – ο πρώτος με τον εγωισμό του αναγνωρισμένου καλλιτέχνη και ο δεύτερος με τη φρεσκάδα του ερωτευμένου νέου. Η κινησιολογία και των τεσσάρων, όπως αλληλεπιδρούν και μεταφέρονται από τη μία στατική πόζα στην άλλη, είναι αρμονική και ισορροπημένη.
  • Το κείμενο επιτυγχάνει αριστοτεχνικά, όχι μόνο το μπλέξιμο των δύο διαφορετικών ιστοριών που τρέχουν παράλληλα, αλλά και το ανακάτεμα της αφήγησης με τον διάλογο σε ένα διαρκές πέρα-δώθε που όμως καταλήγει κάπου: σε μια συνεκτική ιστορία που υπερβαίνει το μπανάλ των histoires d’amour.

Τα πλην της παράστασης

Και δύο τα πράγματα που θα προτιμούσα να εκλείπουν, αν και ομολογουμένως καταλαμβάνουν ελάχιστο χώρο στην παράσταση και είναι αυτό που λέμε «προσωπικές ιδιοτροπίες»:

Η εισαγωγή στην παράσταση που ζητά από τους θεατές να παρακολουθήσουν: «με ανοιχτά μυαλά και καθαρές καρδιές». Αυτό δεν το ζητάς, το διεκδικείς με την τέχνη σου (και το κερδίζεις ή όχι, πάμπολλες φορές και τα δύο ταυτόχρονα). Εγώ είμαι αυτός/ή που έρχομαι για να μου ανοίξεις τα μάτια, δεν είναι προϋπόθεση, είναι το παραδοτέο.

Το λογύδριο από τον Ροντέν περί του τι είναι τέχνη – ίσως να έγινε για να χτίσει το υπόβαθρο της σχέσης μεταξύ Ροντέν και Κλοντέλ, ίσως και όχι. Και πάλι όμως… μη λες, δείξε. Ούτε ο έρωτας ούτε η τέχνη θέλουν αποφάνσεις.

Ταυτότητα παράστασης

Κείμενο−Σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός
Σκηνικά: Μαρία Καραθάνου
Κοστούμια: Βάνα Γιαννούλα
Μουσική: Θοδωρής Οικονόμου
Κίνηση: Μαριάννα Καβαλλιεράτου
Σχεδιασμός φωτισμών: Εβίνα Βασιλακοπούλου
Ηχητικός σχεδιασμός: Κώστας Μπώκος
Βίντεο: Βασίλης Κουντούρης
Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
Βοηθός σκηνοθέτη: Αλεξία Μπεζίκη
Βοηθός ενδυματολόγου: Τζίνα Ηλιοπούλου
Ιστορικός σύμβουλος: Ελένη Δρίβα

Παίζουν: Γιώργος Γλάστρας, Κωνσταντίνος Ζωγράφος Χριστίνα Μαξούρη, Λυγερή Μητροπούλου
Σε βίντεο Λυδία Φωτοπούλου

Θέατρο του Νέου Κόσμου – Κεντρική Σκηνή: Αντισθένους 7 & Θαρύπου
Παραστάσεις: κάθε Τετάρτη 18.30, Παρασκευή 21.00, Σάββατο 21.15 και Κυριακή 18.30
Εισιτήρια: nkt.gr & more.com