Οι καλύτερες κινηματογραφικές ενσαρκώσεις του Χριστού

Οι κινηματογραφικές μεταφορές του Ιησού εγκυμονούν πάντα κινδύνους, την ώρα που καλούνται να ανταποκριθούν στις προσδοκίες του κοινού για τη μορφή του Θεανθρώπου.

Κι ενώ η δυτική ανασυγκρότηση της εικόνας του Ιησού τον θέλει ξανθό, γαλανομάτη και οστεώδη, ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για πρόσωπο που έζησε στη Μέση Ανατολή.

Η επιστημονική μάλιστα απόπειρα αποκάλυψης του προσώπου του είχε καταλήξει σε αυτό:

Με αυτά υπόψη, η καλύτερη μεταφορά του Χριστού στη μεγάλη οθόνη σηκώνει μεγάλη συζήτηση: θα κινηθούν οι δημιουργοί σε μονοπάτια πιστότητας με το πραγματικό ιστορικό πρόσωπο ή θα δώσουν άλλη μια δυτικότροπη παραλλαγή στη μορφή του;

Ιδού οι αξιομνημόνευτες λοιπόν απεικονίσεις του Ιησού στο κινηματογραφικό πανί…

Ο Lothaire Bluteau στον «Ιησού του Μόντρεαλ» (1989)

Η μοντέρνα παραβολή του Ντενίς Αρκάν είναι από τις πλέον ενδιαφέρουσες πασχαλινές ιστορίες, αν και απολύτως κοσμική: ένα μπουλούκι ηθοποιών προσπαθούν να δώσουν νέα ζωή στα Ευαγγέλια, με την εκκλησία να αντιτίθεται φυσικά στην απόπειρα. Ο Bluteau είναι μαγευτικός ως άνθρωπος που αρχίζει να αποκτά επαφή με το οικουμενικό μήνυμα του Χριστού και προσπαθεί να το κηρύξει γύρω του, γινόμενος ένας σύγχρονος «Μεσσίας». Ένα πραγματικό κινηματογραφικό αριστούργημα…

Ο Ted Neeley στο «Jesus Christ Superstar» (1973)

Το περίφημο μιούζικαλ των Tim Rice και Andrew Lloyd Webber μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη και τσακίζει κόκαλα! Ο σκηνοθέτης Norman Jewison είχε τον Neeley στο στόχαστρο για τον ρόλο του Ιησού, όταν πήγε ωστόσο να τον δει στην παράσταση που έπαιζε απογοητεύτηκε από την ερμηνεία του. Τι έκανε ο Neeley για να πείσει τον σκηνοθέτη ότι ήταν ιδανικός για τον ρόλο; Ντύθηκε σαν τον Ιησού και κυνηγούσε τον Jewison σε όλο το Παλμ Σπρινγκς! Τα υπόλοιπα είναι κινηματογραφική ιστορία…

Ο Jeffrey Hunter στον «Βασιλιά των Βασιλιάδων» (1961)

Ο κορυφαίος σκηνοθέτης Νίκολας Ρέι επιλέγει έναν ιδιαίτερα φωτογενή Χριστό, καλοκουρεμένο και προσεγμένο μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια. Μέχρι και αποτρίχωση υπέστη στο στήθος ο Hunter, όταν σε δοκιμαστική προβολή το κοινό διαμαρτυρήθηκε για το τριχωτό στέρνο του Μεσσία (στη σκηνή της σταύρωσης)!

Ο Robert Powell στον «Ιησού από τη Ναζαρέτ» (1977)

Εδώ μιλάμε για το ερμηνευτικό αρχέτυπο του Χριστού: για μια ολόκληρη γενιά, ο Powell ήταν ο Ιησούς! Ο Φράνκο Τζεφιρέλι αμφιταλαντευόταν για τον ρόλο του Θεανθρώπου ανάμεσα στον Αλ Πατσίνο και τον Ντάστιν Χόφμαν, με τον Powell να έχει επιλεχθεί αρχικά ως πιθανός Ιούδας. Τα γαλανά του μάτια ωστόσο θα εξαφάνιζαν τον ανταγωνισμό και θα γινόταν το πλέον αναγνωρίσιμο ίσως πρόσωπο του Χριστού στα χρονικά. Ο Τζεφιρέλι του πρότεινε μάλιστα να μην ανοιγοκλείνει τα μάτια του καθ’ όλη τη διάρκεια της μίνι τηλεοπτικής σειράς, για να μεταφέρει έναν αέρα μεσσιανικής πνευματικότητας. Το αποτέλεσμα ήταν ένας Ιησούς περισσότερο θείος παρά ανθρώπινος…

Ο Enrique Irazoqui στο «Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο» (1964)

Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, που είχε εξοργίσει ουκ ολίγες φορές την εκκλησία, κέρδισε την προσωρινή -αλίμονο!- λύτρωσή του με τη συνεπή και μετριοπαθή κινηματογραφική μεταφορά του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου. Έχοντας μάλιστα σκεφτεί για τον ρόλο του Χριστού από τον Τζακ Κέρουακ μέχρι και τον Άλεν Γκίνσμπεργκ(!), ο κορυφαίος σκηνοθέτης επέλεξε τελικά για το μαρξιστικό του διαμάντι τον άγνωστο ισπανό φοιτητή Irazoqui να ενσαρκώσει «τον μεγαλύτερο επαναστάτη όλων των εποχών»…

Ο Jim Caviezel στα «Πάθη του Χριστού» (2004)

Η αιματοβαμμένη αισθητική της ταινίας του Μελ Γκίμπσον χρωστά πολλά στον ηθοποιό Jim Caviezel, με τη βασανισμένη, γδαρμένη και αιματοκυλισμένη ερμηνεία του, την ώρα που υπομένει τις πράξεις φρίκης με αμείωτη στωικότητα. Η πρόζα στα αραμαϊκά προσθέτει σαφώς στην «αυθεντικότητα» του εγχειρήματος, ενώ τα 15 λεπτά που έκοψε τελικά ο Γκίμπσον από τη σοκαριστική σπλατεριά έκαναν την προσπάθεια πιο «εύπεπτη»…

Ο Leon Robinson στο βιντεοκλίπ της Μαντόνα «Like A Prayer» (1989)

Παρά το γεγονός ότι ο Robinson υποδύεται απλώς έναν άγιο (πιθανότατα τον απόστολο Θωμά), η εμφάνισή του στο βιντεοκλίπ ως ιερό άγαλμα που έρχεται στη ζωή και φιλά παθιασμένα τη Μαντόνα είχε σηκώσει θύελλα αντιδράσεων, με τις κριτικές να κάνουν λόγο για «Μαύρο Ιησού»! Λίγα χρόνια αργότερα, ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Blair Underwood υποδύθηκε χωρίς περιστροφές τον έγχρωμο Χριστό στη μικρού μήκους ταινία του «The Second Coming»…

Γεγονός που αυτή τη φορά θα άνοιγε τη συζήτηση για το πραγματικό χρώμα του προσώπου του Θεανθρώπου…

Ο Kenneth Colley στη «Ζωή του Μπράιαν» των Monty Python (1979)

Η αδιαμφισβήτητη απόδειξη ότι ο κακομοίρης ο Μπράιαν δεν είναι ο Μεσσίας έρχεται από την παρουσία του «αληθινού» Κριτή, ενσαρκωμένου με μετριοπάθεια και αυτοσυγκράτηση από τον Kenneth Colley. Οι Monty Python χειρίστηκαν μάλιστα το θέμα με μεγάλη προσοχή (παρά το γεγονός ότι δεν το συνήθιζαν!) προσέχοντας ιδιαίτερα να μη διακωμωδηθεί ο Χριστός παρά μόνο αυτοί που παρερμηνεύουν τα λόγια του…

Ο Max Von Sydow στο «Greatest Story Ever Told» (1965)

Όταν ερμήνευσε τον ηλικιωμένο ιερέα Father Merrin στον περίφημο «Εξορκιστή», ο Φον Σίντοφ διαμαρτυρόταν στον σκηνοθέτη William Friedkin ότι δεν πίστευε στον Διάολο και τα δαιμόνια. «Μα Μαξ», του είπε εκείνος, «έχεις παίξει τον Χριστό!». «Φυσικά», αντιγύρισε ο κορυφαίος ηθοποιός, «αλλά τον έπαιξα ως άνθρωπο». Και πράγματι το έκανε, ενσαρκώνοντας τον πλέον «γήινο» και ευάλωτο Ιησού του κινηματογράφου…

Ο Oliver Reed στο «The Devils» (1971)

Μια απλή υπενθύμιση του πώς η κινηματογραφική εικόνα του Ιησού μπορεί να προκαλέσει μαζική κατακραυγή! Στις διεστραμμένες λοιπόν φαντασιώσεις της, η καλόγρια του 17ου αιώνα Sister Jeanne (Vanessa Redgrave) ονειρεύεται τον σταυρωμένο Oliver Reed να κατεβαίνει από τον σταυρό του μαρτυρίου και να γίνεται αντικείμενο σεξουαλικής λατρείας, την ίδια ώρα που άλλες καλόγριες κομματιάζουν ένα γιγαντιαίο ομοίωμα του Χριστού και επιδίδονται σε ακολασίες. Παρά τη θερμή υποδοχή της ταινίας από την κριτική του κινηματογράφου, η κατακραυγή του αιρετικού φιλμ του Ken Russell θα ανάγκαζε την τρομαγμένη Warner Brothers να το θάψει στα ντουλάπια της, όπου και παραμένει μέχρι σήμερα. «Η ταινία απεικονίζει τη βλασφημία χωρίς να είναι η ίδια βλάσφημη», θα παραδεχτεί ο διαπρεπής ακαδημαϊκός θεολόγος, πατέρας Gene Phillips, χωρίς ωστόσο να συγκινήσει το χολιγουντιανό στούντιο…