Ο Δημήτρης Ινδαρές του «Τσαλαπετεινού του Wyoming» και της «Γαμήλιας Νάρκης» επιστρέφει με το ντοκιμαντέρ «Λενάκι, δυο φωτιές και δυο κατάρες», στο οποίο οι ιστορικές μνήμες συναντούν τη λαϊκή παράδοση.
Η υπόθεση εμπρησμού ενός πύργου στο Λειβάρτζι Καλαβρύτων έρχεται στο φως μέσω κάποιων χειρογράφων. Ο έρωτας της Ελένης και του τούρκου Λιμάζαγα λίγο πριν από την Επανάσταση του 1821 και μια γονική κατάρα, στοιχειώνουν την ιστορία του χωριού.
Το δημοτικό τραγούδι της Ελένης οδηγεί στην αναψηλάφηση ενός παρελθόντος, που μοιάζει με παραμύθι. Ένα εκκλησιαστικό επιτίμιο βρίσκεται τυχαία ανάμεσα σε κάποια οικογενειακά κειμήλια. Η πνευματική καταδίκη αφορά τους άγνωστους δράστες και τους απρόθυμους να καταθέσουν ως μάρτυρες του εμπρησμού ενός πύργου, στο Λειβάρτζι των Καλαβρύτων το 1895.
Εκεί, λίγο πριν το 1821, πλέχτηκε το ειδύλλιο δυο αλλοθρήσκων: της Ελένης, κόρης του άρχοντα του χωριού Κυρ-Χριστόδουλου Παπαδόπουλου, και του Ελμάζ-αγά της Μοστενίτσας. Η Ελένη υπερασπίστηκε το αίσθημά της ενώπιον του Οθωμανού δικαστή, όπου ο άρχοντας προσέφυγε για την αρπαγή της κόρης του, ξεστομίζοντας το αδιανόητο για την εποχή «Άντρα χρώσταγα, άντρα πήρα». Η δήλωσή της προκάλεσε την αποχώρηση του πατέρα από το αξίωμα του προεστού αλλά και τη φοβερή κατάρα της μάνας της.
Στις 16 Μαρτίου του 1821, ο ξάδελφος της αρχοντοπούλας, οπλαρχηγός Δημητράκης Ινταρές, κατακαίει και λαφυραγωγεί τον πύργο του αγά στη Μοστενίτσα, στέλνοντας από εκεί πολεμοφόδια στην πολιορκία των Καλαβρύτων. Κάποιος μίτος φαίνεται να συνδέει τα γεγονότα. Κατάρα και επιτίμιο μοιάζουν να καθρεφτίζονται το ένα στο άλλο, όπως επίσης και οι φωτιές που κατέστρεψαν τους πύργους: Του αγά, στην αρχή (Μοστενίτσα, 1821), και της οικογένειας του οπλαρχηγού (Λειβάρτζι, 1895) στο τέλος του αιώνα.
Κλειδί της έρευνας αποδεικνύεται το σχετικό δημοτικό τραγούδι του Λιμάζη (Ελμάζ), τραγούδι «γάμου» ξεχασμένο στο χωριό, ευρέως όμως διαδεδομένο ως και στον μακρινό Πόντο. Το περιεχόμενο και ο συμβολισμός του λειτούργησαν επί χρόνια σε περιοχές που ήθελαν να θυμούνται την αναγεννητική δύναμη που κρύβει η συνάντηση αλλότριων κόσμων. Στο χωριό όμως το τραγούδι απωθήθηκε από πολύ νωρίς στη λήθη.
Σκόρπιες πληροφορίες σε αφηγήσεις και αρχεία, επιτρέπουν τη σύνδεση των στοιχείων στη ροή ενός πειστικού αφηγήματος. Αρχαίες προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες, που έχουν περάσει στη λαϊκή και θρησκευτική παράδοση, ζωντανεύουν στο οργιώδες φυσικό περιβάλλον, εμπλουτίζοντας την αφήγηση με ευφάνταστες παρεκτροπές.
Πρόκειται για ένα στοχαστικό ταξίδι με οδηγό την ακαταμάχητη ανάγκη εξερεύνησης των ριζών, σε μια ορεινή κοινότητα της Πελοποννήσου. Ένα προσωπικό ταξίδι του ίδιου του δημιουργού, Δημήτρη Ινδαρέ στον χρόνο, αφιερωμένο στη γη και την ιστορία των Καλαβρύτων.
Σενάριο- Σκηνοθεσία: Δημήτρης Ινδαρές
Ταινία ντοκιμαντέρ, 2024, 72’
Συμμετέχουν: Λεωνίδας Εμπειρίκος, ιστορικός, Στέλιος Μουζάκης, ερευνητής πολιτισμών, Πέτρος Πιζάνιας, ιστορικός, ομ. καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Ηλίας Τουτούνης, συγγραφέας-ερευνητής, Παναγιώτης Φράγκος, συγγραφέας, πρόεδρος Συλλόγου Λειβαρτζινών Αθήνας και Ελένη Ψυχογιού, λαογράφος, ερευνήτρια του ΚΕΕΛ της Ακαδημίας Αθηνών.
Συμμετέχουν επίσης κάτοικοι των κοινοτήτων Λειβαρτζίου (Αχαΐας), Μοστενίτσας (Ορεινής Ηλείας) και Τριποτάμων (Αχαΐας).
Εμφανίζονται οι μουσικοί: Γιάννης Παναγιωτόπουλος, Γωγώ Χρυσανθοπούλου, Πολύβιος Γκολφίνος με τη ζυγιά του, Γιώργος και Σταυρούλα Δαλιάνη με το συγκρότημά τους, Αννέτα Γεωργουλοπούλου, Βασίλης Ραβαζούλας, Νίκος Σοφός και Ζωγράφος Μπεθάνης.
Εμφανίζονται επίσης μάγισσες, νεράιδες και ξωτικά. Βοήθησαν γι’ αυτό η Κιμώνα Βενιέρη-Βασιλάκη και η χορογράφος Τατιάνα Λοβέρδου. Και βέβαια η εικαστικός Λυδία Βενιέρη, με τις ζωγραφιές και τις παρεμβάσεις της.
Πρόγραμμα προβολών και συζητήσεων στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας
Σάββατο 8/2, 17.00 (ΑΙΘΟΥΣΑ Β)
Θα ακολουθήσει συζήτηση με την Αγνή Στρουμπούλη
(Αφηγήτρια παραμυθιών)
Κυριακή 9/2, 17.00 (ΑΙΘΟΥΣΑ Β)
Θα ακολουθήσει συζήτηση με τον Παντελή Μπουκάλα
(Ποιητής, αρθρογράφος, συγγραφέας, μεταφραστής και δημοσιογράφος)
Σάββατο 15/2, 17.00 (ΑΙΘΟΥΣΑ Β)
Θα ακολουθήσει συζήτηση με τον Λάμπρο Μπαλτσιώτη
(Επίκ. Καθηγητής Ιστορίας Μειονοτήτων στα Βαλκάνια, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο)
Κυριακή 16/2, 17.00 (ΑΙΘΟΥΣΑ Β)
Θα ακολουθήσει συζήτηση με την Μαρία Κολιονίκα
(Κοινωνική Λειτουργός-Θεραπεύτρια, Κέντρο Απεξάρτησης Τοξικομανών Κρατουμένων Ελεώνα Θηβών)
Ταινιοθήκη της Ελλάδας
Ιερά Οδός 48 & Μεγ. Αλεξάνδρου 134-136, (ΜΕΤΡΟ Κεραμεικός)
