Εκεί που ο κινηματογράφος φαινόταν να έχει τελειώσει εδώ και καιρό με την υπόθεση «ιστορικές πολεμικές υπερπαραγωγές», το 1995 συνέβη κάτι μαγικό. Βγήκε στις σκοτεινές αίθουσες το «Braveheart», μια ταινία που είδε τον μεγάλο και γνωστό πρωταγωνιστή της να κάθεται στην καρέκλα του σκηνοθέτη για να διηγηθεί τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του εθνικού ήρωα της Σκοτίας, του σκληροτράχηλου πολεμιστή Γουίλιαμ Γουάλας. Το έπος, που πατούσε πάνω στις δοκιμασμένες συνταγές ενός είδους που γνώριζε άλλοτε καλά το Χόλιγουντ, μάζεψε περισσότερα από 210 εκατ. δολάρια σε εισπράξεις, όντας πέρα από εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία, καθώς προτάθηκε για 10 Όσκαρ και έφυγε από την τελετή με τα πέντε παραμάσχαλα, μεταξύ των οποίων Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Καλύτερης Φωτογραφίας! Παρά το γεγονός ότι ήταν μια αιματοβαμμένη ταινία που το κοινό δεν χόρταινε να βλέπει, οι κριτικοί κινηματογράφου άρχισαν να συζητούν πολύ σοβαρά πώς θυμήθηκε στα καλά καθούμενα το Χόλιγουντ το ξοφλημένο έπος; Και γιατί είχε τέτοια απήχηση στον κόσμο ένα φιλμ με ομολογουμένως πολλές ιστορικές ανακρίβειες και σεναριακά αγκίστρια που αψηφούσαν την ίδια την Ιστορία; braccahharriisrshher4 Αν πρέπει να το πούμε, γιατί το «Braveheart» δεν το αγαπάς για την ιστορική του πιστότητα, αλλά για το πόσο εξαιρετικά χειρίζεται αυτά τα μεγάλα και τρανά της ζωής, πράγματα δηλαδή όπως ο πατριωτισμός, η αγάπη και η προδοσία. Ήταν πράγματι μια φιλόδοξη ταινία που απέφυγε μαεστρικά να είναι απλώς μια πραγματική ιστορία, ένα ιλουστρασιόν μάθημα για τον αγώνα ενός λαού σε εποχές πολύ μακρινές δηλαδή. Ήταν αντιθέτως ένα φιλμ για το εδώ και τώρα, μιας και με όσα καταπιάνεται είναι αναγκαστικά διαχρονικά. Όλα ξεκίνησαν από τον σεναριογράφο Ράνταλ Γουάλας (καμία σχέση με τον τρανό Γουίλιαμ), ο οποίος βρέθηκε κάποια στιγμή στο Εδιμβούργο και είδε το άγαλμα του σκοτσέζου επαναστάτη στο τοπικό κάστρο. Έκατσε και έγραψε μια δυνατή ιστορία, πατώντας όπως είπε σε μεσαιωνικό επικό ποίημα και αφήνοντας την ιστορική έρευνα για μετά, ώστε να μη νοθευτεί το σενάριό του με την πραγματικότητα. Κι έτσι κατάφερε να απαντήσει πειστικά στην πολεμική κριτική της ιστορικής κοινότητας για τις ανακρίβειες της ταινίας, ισχυριζόμενος πως το σενάριο ήταν απλώς η δική του «δραματουργική μετάφραση» όσων έλαβαν χώρα εκεί στα τέλη του 13ου αιώνα. Μετά ήταν ο Μελ Γκίμπσον και η δική του περιπέτεια να κάνει ταινία το σενάριο του Γουάλας για τον άλλο Γουάλας. Με μόλις μία ταινία στο βιογραφικό του ως σκηνοθέτης («The Man Without a Face» του 1993), δεν μπορούσε να πείσει τα μεγάλα στούντιο για την ικανότητά του, ούτε και να τη χρηματοδοτήσει μόνος του, μιας και η δική του εταιρία παραγωγής (Icon Productions) δεν είχε τα μερικές δεκάδες εκατομμύρια που χρειαζόταν ο προϋπολογισμός. Η Warner Bros δέχτηκε κάποια στιγμή, του έβαλε ωστόσο όρο να γυρίσει άλλο ένα «Φονικό όπλο», το τέταρτο της σειράς! Ο Γκίμπσον δεν δέχτηκε (αν και θα το έκανε τελικά το 1998) και πήρε έτσι τη μόνη εναλλακτική προσφορά που είχε στο τραπέζι. Αυτή της Paramount Pictures, η οποία συμφωνούσε να το σκηνοθετήσει μόνο αν πρωταγωνιστούσε κιόλας. Όπως και έγινε δηλαδή, όταν στο κόλπο μπήκε και η 20th Century Fox στέλνοντας το budget στα 70 εκατ. δολάρια. braccahharriisrshher5 Και αυτό που έπλασαν όλοι αυτοί δεν ήταν άλλο ένα ιστορικό έπος, αλλά μια ταινία για έναν ήρωα. Έναν ήρωα που τυχαίνει να είναι πολεμιστής και να διαπνέεται από τον ιδιαίτερο αυτό πόνο που μια σκλαβωμένη πατρίδα προκαλεί στους πατριώτες της. Ο πραγματικός Γουίλιαμ Γουάλας, ο σκοτσέζος ευπατρίδης που θα γινόταν σύμβολο της προσπάθειας ενός έθνους για αυτοδιάθεση, ήταν εξάλλου προϊόν ιστορικής μαρτυρίας και θρύλων, κάτι που εκμεταλλεύτηκε ο Μελ Γκίμπσον με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ο δικός του Γουίλιαμ Γουάλας εμφανίζεται ήδη από τα κινηματογραφικά του γεννοφάσκια ως ήρωας που ξεχειλίζει την οθόνη, σημάδι κολοσσιαίο ανδρείας και αρετής, ενσαρκώνοντας την ανδρειωμένη ψυχή που εξεγείρεται με αιτία και μάλιστα πολύ καλή. Ο αγώνας του είναι αγώνας διαχρονικός και τραγικά επίκαιρος σε κάθε λαό και κάθε ιστορική στιγμή, εμπνέοντας σεβασμό και αποσπώντας τον θαυμασμό του θεατή ως κράμα οργής, εκδίκησης αλλά και πόθου για μια αδούλωτη πατρίδα. Ταυτοχρόνως όμως, ο Γουάλας του Γκίμπσον δεν είναι θεός, ένα απροσπέλαστο σύμβολο που θα θυσιαστεί σε μια μάχη άνιση. Αλλά ένας άνθρωπος απλός και καθημερινός, που υποκινείται από τα πάθη, ακόμα και τον φόβο του, και αυτή η κατάφωρα ανθρώπινη υπόστασή του θα τον συντροφεύσει ως το τέλος του και την περίφημη κραυγή ελευθερίας του φινάλε που δονεί ακόμα την έβδομη τέχνη. Προσθέστε σε αυτό τις εντυπωσιακές σκηνές μάχης με τους εκατοντάδες κομπάρσους (που δεν ήταν παρά οι εφεδρείες του ιρλανδικού στρατού που απέκτησαν μούσια και ντύθηκαν μεσαιωνικά!), τη δυναμική κινηματογράφηση (που δανείστηκε ο Μελ από τα «Mad Max» του Τζορτζ Μίλερ) και την εκπληκτική μουσική του Τζέιμς Χόρνερ και έχετε όλα τα υλικά της σαγήνης του «Braveheart». braccahharriisrshher3 Αλλά και κάτι από τα παλιά και μεγάλα έπη της έβδομης τέχνης, ταινίες σαν τον «Σπάρτακο» (1960) και τον «Ελ Σιντ» (1961) δηλαδή, από τους οποίους άντλησε κατά δήλωσή του έμπνευση ο άπειρος σκηνοθέτης μαθαίνοντας προφανώς από τους καλύτερους. Τι έμαθε; Πως τη φωτιά στο σινεμά δεν την παλεύεις με νερό, αλλά με μεγαλύτερη φωτιά! Σήμερα ξέρουμε πως το «Braveheart» είναι λιγότερο μια ταινία για τις αλυτρωτικές περιπέτειες της Σκοτίας και περισσότερο για τον ήρωά της, αυτόν τον μεσαιωνικό ιππότη που το Χόλιγουντ γέμισε με χρώματα στο πρόσωπο (κάτι που δεν γινόταν στην εποχή του!) και τον έβαλε να ματώνει για τα ιερά χώματα της πατρίδας του. Μόνο που αυτός ο κινηματογραφικός ήρωας έμελλε να γίνει ήρωας πραγματικός για όλους, συμπυκνώνοντας όλα αυτά για τα οποία αξίζει να παλέψει κανείς. Μέσα και έξω από το σινεμά… Γιατί να το δεις: Για την επική δράση, τη ρεαλιστική αναπαράσταση, τις μεγαλειώδεις μάχες, την άφθονη αιματοχυσία και τη σκοτσέζικη προφορά βεβαίως! Αλλά και για τις ιαχές της ελευθερίας που θα σε σημαδέψουν. Και για τον εξόχως ανθρώπινο ήρωά του φυσικά, που απομακρύνεται από τον άφθαρτο χολιγουντιανό υπερήρωα για να παλέψει για τη συλλογική ελευθερία με όχημα τα μικρά και τρωτά που ελλοχεύουν στον ανθρώπινο ψυχισμό. Όταν η περηφάνεια ορθώσει λοιπόν ανάστημα, όταν αυτή η μικρή φλόγα της ελευθερίας θεριέψει, τότε η φωτιά, το σίδερο και το αίμα αναλαμβάνουν τον πρώτο λόγο. Και ο άνθρωπος της στιγμής θα γίνει άνθρωπος της Ιστορίας και θα δοξαστεί από φίλους και εχθρούς. Κυρίως όμως και πρωτίστως, θα πεθάνει ελεύθερος… braccahharriisrshher6

«Braveheart»

Παραγωγή: Αμερική Σκηνοθεσία: Μελ Γκίμπσον Πρωταγωνιστούν: Μελ Γκίμπσον, Σοφί Μαρσό, Άνγκους ΜακΦάντιεν, Κατρίν ΜακΚόρμακ, Πάτρικ ΜακΓκούαν