Αν βλέπετε κακό κινηματογράφο σας ενδιαφέρει αυτό το θέμα

Την επόμενη φορά που θα κριτικάρει κάποιος τα ομολογουμένως περίεργα κινηματογραφικά σας γούστα, την αγάπη σας για ταινίες-σκουπίδια και τη φανατική εμμονή στον Ρότζερ Κόρμαν, δείξτε του αυτή την έρευνα και ξενοιάστε. «Τόσο κακό που γίνεται καλό», λένε απολογούμενοι συνήθως οι λάτρεις του trash cinema για τα αγαπημένα τους φιλμ, κάτι που προσυπογράφουν βέβαια συχνά και όλοι οι άλλοι, το mainstream κοινό, απολαμβάνοντας στα κλεφτά μια ταινία για γέλια και για κλάματα. Για πρώτη λοιπόν φορά η ακαδημαϊκή κοινότητα ασχολήθηκε με το φαινόμενο, δημοσιεύοντας τη σχετική μελέτη («Enjoying trash films: Underlying features, viewing stances, and experiential response dimensions») στην επιθεώρηση «Poetics». «Σε μια πρώτη ματιά φαίνεται παράδοξο το γεγονός ότι κάποιος παρακολουθεί εσκεμμένα κακοφτιαγμένες, ντροπιαστικές και κάποιες φορές ενοχλητικές ταινίες και τις απολαμβάνει κιόλας», μας λέει ο μεταδιδακτορικός συνεργάτης του Max Planck Institute for Empirical Aesthetics, Keyvan Sarkhosh. Η ομάδα του ξεκίνησε τη μελέτη προσπαθώντας να διακρίνει αρχικά τι είναι αυτό που κατατάσσει μια ταινία στην κατηγορία «τρασιά». Το πιο κοινό χαρακτηριστικό που παρέθεσαν οι κινηματογραφόφιλοι του είδους, όπως μας λένε, είναι η «φτήνια». Τα χαμηλού προϋπολογισμού φιλμ τρόμου είναι το καλύτερο παράδειγμα, καθώς όλα τα στοιχεία του τρας είναι εδώ παρόντα και με το παραπάνω. Οι αναλυτές κατέληξαν ότι πρόκειται ουσιαστικά για «ειρωνική παρακολούθηση», καθώς είναι το πλέον «εγγράμματο» κινηματογραφικά κοινό αυτό που καταναλώνει μετά μανίας τις τρασιές. Οι άνθρωποι που ξέρουν δηλαδή καντάρια σινεμά ώστε να μπορούν να αναλύσουν τη σεναριακή δομή, τα τρικ του σκηνοθέτη και τα χαρακτηριστικά της παραγωγής. «Σε αυτούς τους θεατές, οι τρας ταινίες εμφανίζονται ως μια ενδιαφέρουσα και καλοδεχούμενη απόκλιση από τον mainstream κινηματογράφο», μας λέει ο Sarkhosh: «εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα κοινό με πάνω από τη συνήθη μόρφωση, που θα μπορούσε να περιγράψει κάποιος ως ‘‘πολιτιστικά παμφάγα’’. Αυτό το κοινό ενδιαφέρεται για ένα ευρύ φάσμα της τέχνης και των Μέσων πέρα από τα παραδοσιακά όρια της υψηλής και λαϊκής κουλτούρας». Είναι λοιπόν η αυξημένη νοημοσύνη που χρειάζεται για την ανάλυση των δομικών συστατικών μιας ταινίας και η μεγάλη αγάπη για τον κινηματογράφο ως τέχνη αυτά που ωθούν μερίδα του κοινού στα τρας φιλμ. Κι έτσι ξαφνικά το «Καταραμένο σκιάχτρο» εξομοιώνεται κινηματογραφικά με ένα τετράωρο ουγγρικό έπος για έναν άνθρωπο που έχασε το καπέλο του…