Οι άνθρωποι του σινεμά χαρακτηρίζουν το Ideal ως η «Ακρόπολη του κινηματογράφου» στην Αθήνα. Υπερβολικό; Όχι. Αρκεί να ρίξεις μια ματιά στην ιστορία του που μέχρι την Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 2023 μετρούσε 102 χρόνια ζωής.
Και λέμε «μετρούσε», γιατί το Ideal από χθες παύει να είναι με τη μορφή που το γνωρίσαμε, μεγαλώσαμε μαζί του και αγαπήσαμε το σινεμά. Το βράδυ της Παρασκευής έπεσαν οι τίτλοι τέλους για τον ιστορικό κινηματογράφο σε ένα κλίμα έντονα φορτισμένο συναισθηματικά και με τον κόσμο να «πλημμυρίζει» την αίθουσα από νωρίς για την τελευταία ιστορική προβολή με το Pulp Fiction του Κουέντιν Ταραντίνο. Την ταινία που είχε κάνει πρεμιέρα στο Ideal, κι εκεί στη σκοτεινή του αίθουσα το σινεφίλ κοινό μυήθηκε στην «ένοχη απόλαυση» του Ταραντίνο.
Μόνο που αυτή τη φορά, ο κόσμος που βρέθηκε στην τελευταία προβολή, αναρωτιόταν αν υπάρχουν γενικότερα ενοχές για το τέλος εποχής ενός ιστορικού τοπόσημου της Αθήνας. Το κλείσιμο του Ideal πονάει, όχι μόνο το σινεφίλ κοινό, αλλά και τους κατοίκους της πόλης και απλούς περαστικούς, αφού ο κινηματογράφος ήταν ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά σημεία του κέντρου. Η Πανεπιστημίου 46 δεν θα είναι πια ίδια. Για τα επόμενα δύο με τρία χρόνια, στον χώρο θα γίνεται η ανακατασκευή του και πλέον όλοι αγωνιούν για το μετά… Για την επόμενη φάση που θα περάσει.
Τι θα γίνει με το Ideal;
Οι διαχειριστές του κινηματογράφου, τα αδέλφια Σπέντζου, παραδίδουν τα κλειδιά του στον ξενοδοχειακό όμιλο Μήτση στον οποίο εκμισθώθηκε από τον e-ΕΦΚΑ ολόκληρο το κτίριο του Τσίλλερ, των 8.000 τ.μ., που στεγάζει και τα 830 τ.μ. του κινηματογράφου. Όταν έγινε γνωστή η εκμίσθωση και οι προθέσεις του Ομίλου να φτιάξουν στο ιστορικό κτίριο ένα πολυτελέστατο ξενοδοχείο, είχαν προκληθεί αντιδράσεις.
Όχι μόνο από τον απλό κόσμο, αλλά και σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο, με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Αικατερίνη Σακελλαροπούλου να αναφέρεται τότε με ανακοίνωσή της στα social media στα «ιστορικά τοπόσημα που χάνονται το ένα μετά το άλλο, παρασύροντας στη λήθη τη συλλογική μνήμη αυτής της πόλης», εκφράζοντας την αντίθεσή της σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Άλλωστε, μαζί με το Ideal κινδύνευαν και το Άστορ (διασώθηκε κι επίσημα) με την Ίριδα..
Ο Όμιλος με ανακοίνωσή του είχε εξηγήσει πως «θα επεκταθεί η χρήση του κινηματογράφου, με αυτές του θεάτρου και του συνεδριακού κέντρου, κάτι που θα αναδείξει τον χώρο, θα αναβαθμίσει τη χρήση του και θα αυξήσει την επισκεψιμότητά του. Η ανάθεση της εκμετάλλευσης του κινηματογράφου σε εταιρεία διεθνούς εμβέλειας στο χώρο του θεάματος θα αυξήσει τόσο την αισθητική και τις υποδομές του όσο και την προβολή του». Που σημαίνει – αν έχουμε καταλάβει καλά – ότι πρόκειται να γίνει ένας πολυχώρος θεάματος και δεν θα είναι αμιγώς κινηματογράφος, όπως ήταν εδώ και 102 χρόνια.
«Η Ακρόπολη του κινηματογράφου»
Πρόκειται για τον παλαιότερο εν λειτουργία κινηματογράφο της Αθήνας, με το όνομά του Ideal («Ιδεώδες») να ανταποκρίνεται ανέκαθεν στη μεγαλοπρέπειά του. Ξεκίνησε το 1921 ως «Σαλόν Ιντεάλ» και μέσα στα χρόνια του ευτύχησε όχι μόνο να φιλοξενήσει μεγάλες ταινίες, αλλά και σπουδαίες παραστάσεις.
Με μεγαλοπρεπή αίθουσα που προκαλεί ακόμα και στις ημέρες μας δέος, το Ideal είχε αρχικά 2.000 θέσεις, μοιρασμένες στην πλατεία και τον μεγάλο του εξώστη. Πρωτοπόρο στις τεχνολογικές εξελίξεις, ήταν ο δεύτερος αθηναϊκός κινηματογράφος που έγινε πλήρως ομιλών με υπέρ-σύγχρονα για την εποχή τους συστήματα ήχου της RCA, αλλά και ο πρώτος που σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής εγκατέστησε στερεοφωνικό ήχο.
Με την εκ βάθρων ανακαίνιση του 1991, το Ideal απογειώνεται σε μία από τις πολυτελέστερες αίθουσες της Ευρώπης. Όσο οι εξωτερικοί χώροι ακολουθούν και αναδεικνύουν το νεοκλασικό ύφος του κτιρίου που το φιλοξενεί, ο κινηματογράφος τηρεί τα πρότυπα των σύγχρονων premium cinemas του κόσμου. Χωρίς να αλλάξει καθόλου το μέγεθος της αίθουσας, οι θέσεις μειώνονται σε 750, καθώς τοποθετούνται οι νέες, αναπαυτικές και τεράστιες πολυθρόνες της γαλλικής εταιρείας Quinette, που έχει εξοπλίσει εμβληματικές αίθουσες κινηματογράφων και όπερας στη Γαλλία και σε ολόκληρο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων το Palais des Festivals στις Κάννες. Οι πλαϊνές επιφάνειες που έπρεπε να είναι σκούρες για να μην αποσπούν το βλέμμα από την οθόνη, διακοσμούνται με τις γκρι τοιχογραφίες του ζωγράφου και καθηγητή Άγγελου Αντωνόπουλου, και γίνονται παντοτινό σημείο αναφοράς.
Οι τεχνικές του προδιαγραφές
Το Ideal μάς μαθαίνει τον όρο «γιγαντοθόνη» καθώς η νέα του wall-to-wall οθόνη καταλαμβάνει επιφάνεια 150 τ.μ. και εξακολουθεί να είναι η μεγαλύτερη σε μεμονωμένη αίθουσα σήμερα στην Ελλάδα. Πρώτο το «Ιντεάλ» εγκαθιστά σύστημα ήχου Dolby SR, με πιστοποίηση κατά THX του Τζωρτζ Λούκας, ενώ λίγα χρόνια αργότερα τον αναβαθμίζει σε ψηφιακό πεντακάναλο.
Μέχρι και το οριστικό του κλείσιμο, είχε περάσει στην πλήρως ψηφιακή εποχή και ήταν εξοπλισμένο με πανίσχυρο ψηφιακό προβολέα, για 2D και 3D ταινίες, ενώ υπήρξε από τα πρώτα -και ακόμα μετρημένα στα δάχτυλα- σινεμά που εγκατέστησαν το οκτακάναλο ψηφιακό σύστημα ήχου Dolby Surround 7.1. Στην καμπίνα του, η μηχανή προβολής για φιλμ λειτουργεί ακόμα, δίνοντάς του τη δυνατότητα να προβάλει ταινίες σε φεστιβάλ και αφιερωματικές διοργανώσεις.
Οι δύο φωτιές που απείλησαν το Ideal
Ο ιστορικός κινηματογράφος ήταν σαν τον Φοίνικα που αναγεννιόταν από τις στάχτες του. Ήταν 16 Ιουνίου του 1990, όταν στις 6 το πρωί ο καυστήρας αρπάζει φωτιά. Η πυροσβεστική κινητοποιείται άμεσα και μέσα σε λίγη ώρα καταφέρνουν να ελέγξουν τη φωτιά πριν αυτή επεκταθεί.
Ωστόσο, δύο ώρες αργότερα ξεσπούσε κατά περίεργο τρόπο μια δεύτερη μεγαλύτερη φωτιά στη σκηνή. Λόγω των εύφλεκτων υλικών, εξαπλώθηκε γρήγορα στην αίθουσα και τους υπόλοιπους χώρους. Η πυροσβεστική δεν μπορούσε να κάνει τίποτα πλέον. Ο κινηματογράφος είχε μετατραπεί σε αποκαΐδια, μαζί με τον υπερσύγχρονο εξοπλισμό που είχε αγοραστεί ένα χρόνο νωρίτερα για την ανακαίνισή του.
Αυτή, όμως, δεν ήταν η πρώτη φορά που το Ideal απειλήθηκε από φωτιά. Τον Ιούνιο του 1933 συνέβη το ίδιο. Μάλιστα, τότε κατοικούσαν στους χώρους του οι τεχνικοί του σινεμά με τις οικογένειες τους που κινδύνεψαν να καούν ζωντανοί.
Το «δεύτερο σπίτι» των δημοσιογράφων
Για 20 χρόνια, η ιστορική αίθουσα υπήρξε το δεύτερο σπίτι των δημοσιογράφων που καλύπτουν τον κινηματογράφο. Κάθε πρωί, έπαιρναν τον καφέ τους από τα διπλανά μαγαζιά της Πανεπιστημίου και χώνονταν στις αναπαυτικές καρέκλες για να παρακολουθήσουν τις δύο δημοσιογραφικές προβολές της ημέρας.
20 χρόνια και όλοι είχαν γίνει μια παρέα, σχολιάζοντας και ανταλλάσσοντας γνώμες για τις νέες ταινίες που πρόκειται να κάνουν πρεμιέρα. Κι εκεί στις 15 Δεκεμβρίου όλοι μαζί μετά το τέλος της προβολής της ταινίας Καπετάν Μιχάλης, έβγαλαν μια τελευταία αναμνηστική φωτογραφία στον φακό του κινηματογραφιστή, Μελέτη Μοίρα.
Ο γνωστός σκηνοθέτης, Λευτέρης Χαρίτος θέλησε με μια ανάρτησή του στο Facebook να στείλει το δικό του συγκινητικό «αντίο» για το τέλος του Ideal.
«Τι κρίμα…
Πόσο δύσκολο δηλαδή θα ήταν μετά από 102 χρόνια ζωής να τιμήσεις την ιστορία του τόπου σου, τα παραμύθια που όλοι είδαμε μέσα εκεί, με άλλα 102 χρόνια; Πόσα φεστιβάλ, χειμώνες, ερωτικά ραντεβού, καλλιτεχνικοί τσακωμοί, στις υπέροχες καρέκλες που κανένας δεν είχε ονειρευτεί ποτέ όταν ήρθαν στην αίθουσα αυτή.
Δεν θα πω για την τεράστια οθόνη που νόμιζες πως οι ήρωες θα βγουν έξω να καθίσουν δίπλα σου σαν από το Πορφυρό Ρόδο του Καΐρου του αγαπημένου Γούντι Άλλεν. Πόσες μαγικές στιγμές δεν έχουμε ζήσει όλοι, μικροί και μεγάλοι στον κινηματογράφο αυτό.
Είναι ή δεν είναι το Ιντέαλ η Ακρόπολη τις 7ης τέχνης στην πόλη μας; Είναι φυσικά. Αλλά ποιος ενδιαφέρεται να τιμήσει την 7η των τεχνών και τις σκοτεινές της αίθουσες;
Ο κινηματογράφος πάντα θα φροντίζει να μας βάζει στο κρεβάτι ασφαλείς. Εμείς όμως δεν φροντίζουμε να του το ανταποδώσουμε.
Τι κρίμα…»
Πραγματικά, τι κρίμα!
