Η Ιρίνα Φίλκινα ήταν 52 ετών όταν σκοτώθηκε τις πρώτες ημέρες του πολέμου στην Ουκρανία. Σχεδόν τέσσερις εβδομάδες μετά τον θάνατό της, που εκτιμάται ότι ήταν στις 5 Μαρτίου, δημοσιογράφοι κατάφεραν να έχουν πρόσβαση στην πόλη Μπούτσα, κοντά στο Κίεβο, μετά την αποχώρηση των Ρώσων εισβολέων. Η Φίλκινα ήταν μεταξύ των νεκρών που κείτονταν δίπλα στον δρόμο και οι φωτογραφίες από το λασπωμένο της χέρι, με έντονα κόκκινα νύχια, κυκλοφόρησαν σε όλο τον κόσμο και έγιναν ισχυρό σύμβολο των δεινών των αμάχων.
Ένα χρόνο μετά την εισβολή, η οικογένεια και οι φίλοι της έχουν πάρει διαφορετικούς δρόμους, με τις ζωές τους να έχουν ανατραπεί από τη σύγκρουση. Ωστόσο συνεχίζει να τους ενώνει η θλίψη για μια γυναίκα, της οποίας ο θάνατος ακόμα και σήμερα τους φαίνεται τόσο ανούσιος. «Για μένα, ο κόσμος τελείωσε στις 5 Μαρτίου», δήλωσε η μεγαλύτερη αδελφή της Φίλκινα, η Σβετλάνα Σαφόνοβα, κλαίγοντας δίπλα στον τάφο της σε νεκροταφείο στα προάστια της Μπούτσα.
«Άλλο είναι να πεθαίνει κάποιος μετά από μακρά ασθένεια και να θάβεται, και άλλο όταν κάποιος σκοτώνεται αιφνιδιαστικά και χωρίς λόγο», δήλωσε η 60χρονη γυναίκα, αφήνοντας 12 ροζ τριαντάφυλλα στον τάφο της αδελφής της, μια κρύα ημέρα στις αρχές του Φεβρουαρίου. «Και όταν κάποιος δεν ξέρει ούτε καν πώς να την αναζητήσει για να τη θάψει, προκειμένου να έχει ένα σημείο ταφής, ένα μέρος για να ερχόμαστε και να επισκεπτόμαστε», πρόσθεσε, αναφερόμενη στην τυχαία ανακάλυψη του πτώματος της Φίλκινα και της ταυτοποίησής της.
Η Μπούτσα βρισκόταν στον δρόμο των Ρώσων προς την κατάκτηση της πόλης-τρόπαιο, του Κιέβου. Ενώ, τελικά, απωθήθηκαν, το επίπεδο καταστροφής και απώλειας ζωής σημαίνουν ότι τώρα είναι συνώνυμο της αγριότητας των δυνάμεων εισβολής. Ο δήμαρχος της Μπούτσα έχει πει ότι πάνω από 400 άμαχοι σκοτώθηκαν εκεί από τις ρωσικές δυνάμεις, με κάποιους εξ αυτών να έχουν δεχθεί θανάσιμα πυρά με τα χέρια δεμένα πίσω από την πλάτη.
Η Ουκρανία και η Δύση κατηγορούν τη Ρωσία για εγκλήματα πολέμου στη Μπούτσα, κάτι που αρνείται το Κρεμλίνο. Σύμφωνα με τη Ρωσία, οι εικόνες με πτώματα στους δρόμους της Μπούτσα είναι ψεύτικες και, παράλληλα, χαρακτηρίζει τον πόλεμο ειδική επιχείρηση για την αποστρατιωτικοποίηση και «αποναζιστικοποίηση» της Ουκρανίας.
«Η ημέρα που πέθανε ο Θεός»
Σύμφωνα με συγγενείς της Φίλκινα, η γυναίκα δέχθηκε πυρά από Ρώσους στρατιώτες ενώ περνούσε από τους δρόμους της Μπούτσα με το ποδήλατό της για να φθάσει στο σπίτι της. Σύμφωνα με πληροφορίες από το ΑΠΕ, το Reuters μεταδίδει πως δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει ανεξάρτητα τις αναφορές αυτές. Η Φίλκινα σκοτώθηκε στην οδό Γιαμπλούνσκα, έναν μακρύ, γνωστό πλέον δρόμο στο νότιο τμήμα της Μπούτσα, όπου επικεντρώθηκε μεγάλο μέρος της έρευνας για στοιχεία περί εγκλημάτων πολέμου.
Στις αρχές Απριλίου άρχισαν να κυκλοφορούν στις ιστοσελίδες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εικόνες από την ίδια και άλλους νεκρούς αμάχους και τότε ήταν που η αισθητικός που είχε περιποιηθεί τα νύχια της Φίλκινα την αναγνώρισε. «Ήταν ένα συνηθισμένο βράδυ», θυμάται η Αναστάζια Σουμπάτσεβα, πρώην κάτοικος της Μπούτσα που διέφυγε στο Βίλνιους όπου έχει βρει ένα νέο σπιτικό και εργάζεται σε κέντρο αισθητικής.
«Κοίταγα τη ροή στο Instagram και είδα μια ανάρτηση με φωτογραφίες της Ιρίνα και τη φωτογραφία του χεριού. Μου κόπηκε η ανάσα», δήλωσε στο Reuters από τη πρωτεύουσα της Λιθουανίας νωρίτερα αυτό τον μήνα.
Κάποιος είχε κάνει τη σύνδεση μεταξύ της φωτογραφίας του πτώματος και μιας φωτογραφίας που η Σουμπάτσεβα είχε αναρτήσει νωρίτερα στην οποία η Φίλκινα επιδείκνυε χαμογελώντας τα φρεσκοβαμμένα της νύχια. Τα τέσσερα ήταν κόκκινα και το πέμπτο είχε μια μικρή μωβ καρδιά.
«Κοίταξα τα μηνύματά μας και συνέκρινα τις φωτογραφίες που της είχα τραβήξει με εκείνη τη φωτογραφία. Και ήταν εκείνη. Άρχισα να ουρλιάζω…έκλαψα στον ώμο της μητέρας μου, ένιωσα κενή και πληγωμένη», αναφέρει η Αναστάζια Σουμπάτσεβα.
Η Σαφόνοβα, αδερφή του θύματος, ανακάλυψε τι είχε συμβεί από τις ανιψιές της, τις κόρες της Φίλκινα: οι φωτογραφίες που είχαν κυκλοφορήσει βοήθησαν την οικογένεια να την εντοπίσει. Οι κόρες της σύστησαν ένα ανθρωπιστικό ταμείο με την ονομασία «Μαμά Ίρα» για τη συγκέντρωση χρημάτων για τα παιδιά που έχουν πληγεί από τη βία στην Μπούτσα.
Η Σουμπάτσεβα θυμάται πως η Φίλκινα, μέλος του τεχνικού προσωπικού σε γνωστό εμπορικό κέντρο του Κιέβου την εποχή που πέθανε, εκπαιδευόταν για να γίνει μακιγιέζ και έκανε πολλά μαθήματα μαζί της τον Φεβρουάριο. Οι δύο τους ανέπτυξαν στενές σχέσεις και η Σουμπάτσεβα δήλωσε ότι η μεγαλύτερη σε ηλικία φίλη της την ενέπνευσε να ζει τη ζωή στο έπακρο. «Όταν τη σκέφτομαι, θέλω να χαμογελάω», είπε.
Ερωτηθείσα για το τι σημαίνει για εκείνη η 24η Φεβρουαρίου, η πρώτη ημέρα της ρωσικής εισβολής, ενώ πλησιάζει η πρώτη επέτειός της, η Σουμπάτσεβα σκέπτεται καλά την απάντησή της. «Είναι η ημέρα που πέθανε ο Θεός…Ήταν η ημέρα που μου έκλεψαν τη ζωή μου. Η 24η Φεβρουαρίου είναι η ημέρα που έκλεψαν τη ζωή από όλους τους Ουκρανούς. Αλλά προσπαθούμε να την πάρουμε πίσω».
