Και κάπως έτσι ξαφνικά και με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία οι βόμβες μολότοφ πέρασαν στην καθημερινή σφαίρα συζήτησης και ενασχόλησης των ΜΜΕ και των social media. Οι ουκρανικές αρχές από τις πρώτες ώρες της ρωσικής εισβολής απευθυνόμενες στους πολίτες τους προέτρεψαν να κατασκευάσουν μολότοφ για να αναχαιτίσουν την ρωσική επέλαση.
Μάλιστα έβαλαν και οδηγίες κατασκευής και χρήσης στον λογαριασμό τους στο Twitter.
Τα βίντεο που έχουν κυκλοφορήσει επίσης δεν είναι λίγα και τα οποία δείχνουν όντως Ουκρανούς να χρησιμοποιούν βόμβες μολότοφ απέναντι σε στρατιωτικά ρωσικά οχήματα.
Ας θυμηθούμε λοιπόν κάποια ιστορικά στοιχεία για το πιο αποτελεσματικό (και φθηνό) όπλο στα χέρια πολιτών, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί πάμπολες φορές σε εξεγέρσεις και επαναστάσεις ανά τον πλανήτη.
Τα συστατικά μιας μολότοφ
Ας ξεκινήσουμε, όμως, από τα βασικά: το «κοκτέιλ μολότοφ» είναι εμπρηστικός μηχανισμός. Η ορολογία που συχνά χρησιμοποιείται και την περιγράφει ως βόμβα είναι καταχρηστική, από τη στιγμή κατά την οποία δεν πρόκειται για εκρηκτικό μηχανισμό. Αλλά, πια, όλοι την αποκαλούν «βόμβα μολότοφ».
Το να φτιάξει πλέον κάποιος μία μολότοφ είναι τόσο εύκολο όσο το να φτιάχνει μία συνταγή μαγειρικής. Δεν προτρέπουμε τον κόσμο να το δοκιμάσει στο σπίτι αλλά στην εποχή του ίντερνετ τα πάντα είναι προσβάσιμα για όλους.
Μία βόμβα μολότοφ λοιπόν αποτελείται από γυάλινη φιάλη -γεμάτη με δύο τρίτα πετρελαίου και ένα τρίτο λαδιού- το στόμιο της οποίας κλείνεται με ένα φιτίλι από κουρέλι μουσκεμένο σε βενζίνη, το οποίο τοποθετείται στο στόμιο της φιάλης. Όταν μπει φωτιά στο φιτίλι η φιάλη εκτοξεύεται και, όταν σπάσει με την πρόσκρουσή της, ξεσπά σε φλόγες.
Το κοκτέιλ μολότοφ, λόγω της απλής κατασκευής του, ονομάστηκε άτυπα ως «βόμβα των φτωχών» ή όπλο των φτωχών», λόγω του μηδαμινού κόστους, της ευκολίας κατασκευής και της αποτελεσματικότητάς του.
Πού χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά και από που πήρε το όνομά της
Για πρώτη φορά οι χρήσεις των κοκτέιλ μολότοφ, ανιχνεύονται ιστορικά κατά τη διάρκεια της Κομμούνας των Παρισιού το 1871, όταν γυναίκες των επαναστατημένων τάξεων πυρπολούσαν σπίτια πλουσίων και δημόσια κτίρια με μπουκάλια που περιείχαν πετρέλαιο ή παραφίνη. Ήταν η εποχή που το πετρέλαιο μόλις είχε ανακαλυφθεί. Στη συνέχεια τις συναντάμε στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο (1936-1939), όταν τις χρησιμοποιούσαν ευρέως και οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές των αναρχικών αντιφασιστών και μελών των δημοκρατικών δυνάμεων κατά των φασιστών του Φράνκο.
Την ιδέα πήραν οι Φινλανδοί και την εφάρμοσαν τον Νοέμβριο του 1939, όταν δέχθηκαν την επίθεση του Κόκκινου Στρατού, ως επακόλουθο του συμφώνου Ρίμπεντροπ – Μολότοφ. Όταν ο σοβιετικός Κομισάριος για τις Εξωτερικές Υποθέσεις (Υπουργός Εξωτερικών) Βιατσεσλάβ Μόλοτοφ σε ραδιοφωνικό μήνυμα υποστήριξε ότι η Σοβιετική Ένωση δεν έριχνε βόμβες, αλλά τρόφιμα στους δοκιμαζόμενους Φιλανδούς (σσ. Πανέρια του Μολότοφ ονόμαζαν περιπαικτικά οι Φινλανδοί τις σοβιετικές βόμβες), αυτοί απάντησαν με τα «Κοκτέιλ Μολότοφ», για να αντιμετωπίσουν την ανωτερότητα του Κόκκινου Στρατού και να αναχαιτίσουν τα χιλιάδες σοβιετικά τεθωρακισμένα.
Σύμφωνα με τον ιστορικό Ουίλιαμ Τρότερ οι μολοτοφ που πέταξαν οι Φινλανδοί ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικές κατά των εισβολέων, επειδή τα πρώιμα σοβιετικά τανκς τροφοδοτούνταν από βενζίνη -η οποία εύκολα πιάνει φωτιά- και όχι, όπως τα περισσότερα σύγχρονα τανκ, από ντίζελ, που δεν είναι τόσο εύφλεκτο.
Οι Φινλανδοί μάλιστα βιομηχανοποίησαν την παραγωγή, καθώς κατασκεύασαν τουλάχιστον 450.000 μολότοφ, κατά τη διάρκεια της σοβιετικής κατοχής, στο εργοστάσιο του κρατικού μονοπωλίου οινοπνεύματος ALKO.
Τις βόμβες Μολότοφ χρησιμοποίησαν και οι ίδιοι οι Σοβιετικοί, όταν δέχθηκαν την επίθεση του Χίτλερ το καλοκαίρι του 1941 και οι Εβραίοι κατά των Γερμανών στη μεγάλη εξέγερση του Γκέτο της Βαρσοβίας το 1944. Αργότερα οι βόμβες χρησιμοποιήθηκαν από τους Ούγγρους κατά των σοβιετικών το 1956 και των Τσέχων κατά των Σοβιετικών εισβολέων το 1968. Οι Καθολικοί της Βορείου Ιρλανδίας τις χρησιμοποίησαν κατά των αγγλικών στρατευμάτων όπως και οι Παλαιστίνοι των κατεχόμενων εδαφών κατά των ισραηλινών αρμάτων. Βόμβες μολότοφ χρησιμοποίησαν και οι μαύροι της Νοτίου Αφρικής κατά του στρατού και της αστυνομίας την περίοδο του Απαρτχάιντ. Πλέον οι μολότοφ χρησιμοποιούνται κατά κόρον από αντιεξουσιαστές (και όχι μόνο) σε εξεγερσιακά γεγονότα ανά την υφήλιο.
