Βγαίνοντας από την κρίση, η Ισπανία ποντάρει σε μία καλή οικονομική ανάπτυξη το 2015, ωστόσο δεν δημιουργεί αρκετές θέσεις εργασίας για τους μετανάστες εργαζομένους της και τους νέους της οι οποίοι φεύγουν για να βρουν μια καλύτερη τύχη αλλού.

Ως αποτέλεσμα της αιμορραγίας αυτής, το ποσοστό της ανεργίας, που υποχωρεί σταθερά σε απόλυτους αριθμούς, κατέγραψε νέα αύξηση στο πρώτο τρίμηνο λόγω μιας ταυτόχρονης μείωσης του ενεργού πληθυσμού, σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές.

Στη διάρκεια της ραγδαίας οικονομικής μεγέθυνσης της Ισπανίας κατά τη δεκαετία του 2000, η χώρα είχε προσελκύσει περίπου τρία εκατομμύρια ξένους εργαζομένους, όμως η κρίση που ξέσπασε το 2008 οδήγησε πολλούς από αυτούς να καταθέσουν τα όπλα πριν από τρία χρόνια. Το 2014, σχεδόν 304.600 άνθρωποι που είχαν έρθει για να εγκατασταθούν στην Ισπανία είχαν ξαναφύγει, σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Ινστιτούτου Στατιστικής.

Οι Ισπανοί φεύγουν επίσης. Ο αριθμός των Ισπανών που ζουν στο εξωτερικό αυξήθηκε κατά 6,1% το 2014, φθάνοντας τα 2,18 εκατομμύρια. Πρόκειται για τα δύο τρίτα των προσώπων που απέκτησαν την ισπανική υπηκοότητα οι οποίοι επέστρεψαν στη χώρα προέλευσής τους.

Όμως η αιμορραγία αυτή είναι μακράν εκείνης που έχει καταγραφεί στη γειτονική Πορτογαλία, της οποίας ποσοστό μεγαλύτερο του ενός πέμπτου του πληθυσμού έχει μεταναστεύσει, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύτηκαν τον περασμένο Ιούλιο. Ωστόσο ο πληθυσμός της Ισπανίας το 2014 έχει μειωθεί για δεύτερη φορά από το 1998.

Η αναγκαστική μετανάστευση των νέων λόγω της οικονομικής κρίσης έχει γίνει ένα από τα θέματα της προεκλογικής εκστρατείας για τις περιφερειακές εκλογές της 24ης Μαΐου και τις βουλευτικές εκλογές που προβλέπεται να διεξαχθούν στα τέλη του έτους.

«Θέλουμε ένα σχέδιο διάσωσης για να ανακτήσουμε τα ταλέντα, ένα σύστημα ενισχύσεων για τις επιχειρήσεις που προσλαμβάνουν τους νέους Ισπανούς οι οποίοι έχουν μέση ή ανώτερη μόρφωση και δουλεύουν στο εξωτερικό», απαιτούσε πρόσφατα από τη συντηρητική κυβέρνηση η βουλευτής των Σοσιαλιστών Ισαμπέλ Ροδρίγκες.

Η Τερέσα Ροδρίγκες, που έχει εκλεγεί με το νέο αντιφιλελεύθερο κόμμα Podemos στην Ανδαλουσία, δηλώνει πως «η καλύτερα προετοιμασμένη γενιά της Ανδαλουσίας αναγκάστηκε να μεταναστεύσει», ακολουθώντας τα ίχνη των παππούδων της που είχαν μεταναστεύσει στη δεκαετία του 1960 αναζητώντας καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.

Το PSOE υπολογίζει σε 500.000 τον αριθμό των νέων που ζουν σήμερα στο εξωτερικό αφού δεν μπόρεσαν να βρουν δουλειά στην Ισπανία — ένας αριθμός που είναι δύσκολο να επιβεβαιωθεί, ελλείψει λεπτομερών στατιστικών.

Από την πλευρά του, το κυβερνητικό Παρατηρητήριο της Νεότητας (Injuve) εκτιμά πως 218.000 Ισπανοί κάτω των 30 ετών, ή το 9% του ενεργού πληθυσμού αυτής της ηλικίας, μετανάστευσαν από το 2007 έως το 2013.

Ο Χοσέ Ραμόν, καθηγητής στην εμπορική σχολή IESE, προβάλλει ένα νούμερο που είναι πιο κοντά στις 300.000 λόγω των 50.000 αναχωρήσεων τον χρόνο, όμως «δεν γνωρίζουμε ποιοι έφυγαν για σπουδές και ποιοι σε αναζήτηση εργασίας», εξηγεί στο Γαλλικό Πρακτορείο. Εκτιμά πως πολλοί από αυτούς θα επιστρέψουν και θα αποτελέσουν έναν επιπλέον πλούτο για τη χώρα.

Παρά την ανάκαμψη –το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,4% το 2014 και αναμένεται να φθάσει το 3% φέτος–, ο ρυθμός των αναχωρήσεων δεν έχει μειωθεί και αφορά κυρίως τους πτυχιούχους, σύμφωνα με το Injuve.

Η υπουργός Απασχόλησης Φατίμα Μπανιές δηλώνει πως από τα μέτρα που έλαβε η συντηρητική κυβέρνηση, η οποία βρίσκεται στην εξουσία από το 2011, επωφελούνται «390.000 νέοι κάτω των 30 ετών».

Η Ισπανία επενδύει με ζημία στην εκπαίδευση, υποστηρίζει ο Άλμπερτ Ριβέρα, επικεφαλής του φιλελεύθερου κόμματος Ciudadanos, το οποίο οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν να ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις, καθώς δημιουργεί «εργαζομένους για να αυξήσουν το ΑΕΠ της Γερμανίας ή για να καλύψουν τις ανάγκες των γαλλικών ή των αγγλικών επιχειρήσεων» – τρεις από τους προορισμούς που ακολουθούν περισσότερο οι Ισπανοί.

«Ο κίνδυνος είναι να βρεθούμε στο τέλος με περισσότερους συνταξιούχους απ’ ό,τι εργαζόμενους και να έχουμε χάσει φαιά ουσία», προειδοποιεί ο Χεσούς Καστίγιο, αναλυτής στη Natixis.

Αυτοί οι νέοι δεν θα επιστρέψουν παρά όταν η ισπανική οικονομία φθάσει στο σημείο να δημιουργεί αρκετές θέσεις εργασίας, σύμφωνα με το Injuve. Το ποσοστό ανεργίας βρισκόταν ακόμη στο 23,78% το πρώτο φετινό τρίμηνο και για τους νέους ηλικίας 16-25 ετών ξεπερνούσε το 50%.

Η Μαδρίτη υπολογίζει ότι ο ενεργός πληθυσμός θα έχει μειωθεί κατά 15,6% ως το 2018, όμως ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας είναι λιγότερο αισιόδοξος και υπολογίζει ότι θα έχει υποχωρήσει σε ποσοστό μεγαλύτερο του 20%, τουλάχιστον μέχρι το 2020.