Αντίστροφη μέτρηση για τις κρίσιμες εκλογές στη Βρετανία

Η προεκλογική εκστρατεία άρχισε σήμερα επισήμως στη Βρετανία, όπου οι Συντηρητικοί και οι Εργατικοί, οι οποίοι έρχονται στήθος με στήθος στις δημοσκοπήσεις, έχουν πέντε εβδομάδες για να πάρουν τους ψηφοφόρους με το μέρος τους σ’ ένα πολιτικό τοπίο που είναι τόσο κατετεμαχισμένο ώστε να εξετάζονται πολλαπλά σενάρια: συνασπισμοί, συμμαχίες… ή επιστροφή στις κάλπες.

Αφού παρουσιάσει σήμερα το μεσημέρι την παραίτηση της κυβέρνησής του στη βασίλισσα και μόλις διαλυθεί το κοινοβούλιο, ο συντηρητικός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον, όπως εξάλλου και οι ανταγωνιστές του, θα επιβιβασθεί στο λεωφορείο της προεκλογικής εκστρατείας του.

Χιλιάδες εθελοντές έχουν κινητοποιηθεί στα διάφορα στρατόπεδα με την ελπίδα ότι θα κάνουν τη ζυγαριά να γείρει προς αυτούς που υποστηρίζουν. Όμως μια εμβληματική τηλεμαχία θα υπογραμμίσει, στις 2 Απριλίου, την εξατομίκευση του πολιτικού τοπίου. Συμμετέχουν σ’ αυτή οι ηγέτες επτά σχηματισμών: των Συντηρητικών, των Εργατικών, των Φιλελεύθερων Δημοκράτες, του λαϊκιστικου και ξενοφοβικού UKIP, των Πρασίνων, καθώς και των σκωτσέζων (SNP) και των ουαλών εθνικιστών.

Η κρίση του δημόσιου συστήματος υγείας (NHS), η οικονομία, η μετανάστευση και η Ευρώπη υπόσχονται να κυριαρχίσουν στη συζήτηση, η οποία διευρύνεται περισσότερο παρά ποτέ στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης και στην οποία οι περισσότεροι από τους αρχηγούς των κομμάτων παίζουν την πολιτική επιβίωσή τους.

«Θα πίστευε κανείς ότι βρίσκεται στο καζίνο», σχολιάζει ο Στίβεν Φίλντινγκ, καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ.

Μία από τις σπάνιες βεβαιότητες είναι πως μετά την ψηφοφορία της 7ης Μαΐου, το αξίωμα του πρωθυπουργού είτε θα το αναλάβει για μια δεύτερη θητεία ο Ντέιβιντ Κάμερον είτε θα γίνει πρωθυπουργός ο αρχηγός της αντιπολίτευσης των Εργατικών Εντ Μίλιμπαντ.

Τα προγνωστικά είναι εξαιρετικά αβέβαια. Το βρετανικό εκλογικό σύστημα σε ένα γύρο εισάγει σημαντικές στρεβλώσεις ανάμεσα στα ποσοστά των κομμάτων και τη μετάφρασή τους σε έδρες στη Βουλή των Κοινοτήτων.

Στα τέλη Μαρτίου, ο μέσος όρος των δημοσκοπήσεων, σύμφωνα με το BBC, έφερε τους Συντηρητικούς και τους Εργατικούς να έχουν από 34% της πρόθεσης ψήφου, μια τέλεια ισοπαλία στην οποία παραμένουν εδώ και 6 μήνες.

Το UKIP, το οποίο θριάμβευσε πέρυσι στις ευρωεκλογές, έρχεται στην τρίτη θέση με 13%, οι Φιελελεύθεροι Δημοκράτες υποχωρούν στο 8%, οι Πράσινοι συγκεντρώνουν 5% και το σύνολο των άλλων κομμάτων (του SNP περιλαμβανομένου) αντιπροσωπεύουν ένα 6%.

Ωστόσο σε αριθμό εδρών, το εθνικιστικό σκωτσέζικο κόμμα SNP είναι αυτό που αναμένεται ότι θα αποτελέσει την τρίτη κοινοβουλευτική ομάδα, εκλέγοντας μέχρι και διπλάσιους βουλευτές από τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες.

Όσο για το UKIP – ο αρχηγός του οποίου Νάιτζελ Φάρατζ φιλοδοξεί να παίξει «την αλεπού μέσα στο κοτέτσι του Ουέστμινστερ» – , θα πρέπει να αρκεσθεί σε μια φούχτα βουλευτές.

Όλα δείχνουν πως, αν δεν υπάρξει απόλυτη πλειοψηφία (326 έδρες σε σύνολο 650), μετά την ψηφοφορία θα διεξαχθούν εντατικές διαβουλεύσεις.

Ελλείψει νικητή, η απερχόμενη κυβέρνηση θα έχει προτεραιότητα στην προσπάθεια σχηματισμού μιας βιώσιμης κυβέρνησης. Οι συντηρητικοί θα μπορούσαν τότε να επαναλάβουν τον συνασπισμό τον οποίο υποχρεώθηκαν να συστήσουν το 2010. Όμως οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες σύμμαχοί τους θα μπορούσαν να επιλέξουν να κυβερνήσουν αυτή τη φορά με τους Εργατικούς.

Αντίθετα τα διάφορα σενάρια συνασπισμού που περιλαμβάνουν το UKIP στα δεξιά ή το SNP στα αριστερά, ακόμη και σχηματισμούς «ουράνιου τόξου’, έχουν αποκλεισθεί εκ των προτέρων από τους ενδιαφερόμενους σχηματισμούς.

Μένει το σενάριο των λεγόμενων κυβερνήσεων «μειοψηφίας», στη βάση ευκαιριακών συμμαχιών που θα διαμορφώνονται σε κάθε κοινοβουλευτική ψηφοφορία.

Σε μια τέτοια περίπτωση, τα δευτερεύοντα κόμματα ονειρεύονται να γίνουν ρυθμιστές: οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες θέλουν να μετριάσουν τη λιτότητα και να φρενάρουν την πορεία προς ένα Brexit (έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ)• ο Νίκολα Στάρτζον, επικεφαλής του SNP, λέει πως προτεραιότητά του είναι «να διώξει τον Ντέιβιντ Κάμερον», να επιτύχει την υιοθέτηση κοινωνικών μέτρων και να σημειώσει πρόοδο προς την ανεξαρτησία της Σκωτίας• το UKIP ελπίζει να διατηρήσει αρκετή επιρροή για να ριζοσπαστικοποιήσει τον πολιτικό λόγο όσον αφορά τον ευρωσκεπτικισμό και τη μετανάστευση.

Τόσο ο Κάμερον όσο και ο Μίλιμπαντ βρίσκονται υπό αμφισβήτηση στα αντίστοιχα στρατόπεδά τους.

Ο Κάμερον, ο οποίος ανακοίνωσε στο BBC πως δεν θα διεκδικήσει τρίτη θητεία, θεωρείται πολύ απών από τη διεθνή σκηνή και θα έβγαινε εξασθενημένος αν αποτύγχανε για δεύτερη οφρά να συγκεντρώσει απόλυτη πλειοψηφία.

Ο Μίλιμπαντ, από την πλευρά του, μπορεί να δηλώνει με κάθε ευκαιρία πως είναι “ένας σκληρός”, ωστόσο οι Βρετανοί δύσκολα τον φαντάζονται στην πρωθυπουργική κατοικία του αριθμού 10 της Ντάουνινγκ Στριτ.

Παραδόξως ο Κάμερον, ο οποίος υπόσχεται «να τελειώσει τη δουλειά», δεν επωφελείται παρά εν μέρει από την υποδειγματική στην Ευρώπη βρετανική ανάπτυξη του 2,5% και από τη χαμηλή ανεργία, που βρίσκεται κάτω από το 6%.

Αντιθέτως ο Εντ Μίλιμπαντ, οπαδός «μιας αναδιανομής του πλούτου», επωφελείται από τις παράπλευρες ζημιές της λιτότητας, την οικονομική εξασθένηση των μεσαίων τάξεων παρά την ανάκαμψη και τη διεύρυνση των ανισοτήτων σ’ ένα όλο και λιγότερο ενωμένο βασίλειο.