Ως ευκαιρία να θησαυρίσουν φαίνεται πως είδαν την περίοδο της πανδημίας οι απατεώνες. Το 2020 στην ΕΕ κατασχέθηκαν εκατομμύρια παραποιημένα ή κακής ποιότητας προϊόντα τα οποία σχετίζονται με την προστασία από την Covid-19 (μάσκες προσώπου, απολυμαντικά χεριών και διαγνωστικά τεστ) αναφέρει στην ετήσια έκθεσή της η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (Olaf).
«Οι νέες δυνατότητες απάτης που ανέκυψαν με την εμφάνιση του ιού -ειδικότερα η πολύ επικερδής εμπορία παραποιημένων ή κακής ποιότητας προϊόντων, όπως οι μάσκες προσώπου ή τα απολυμαντικά χεριών- δημιούργησαν νέες προκλήσεις για την OLAF το 2020», επεσήμανε ο γενικός διευθυντής της OLAF Βίλε Ίταλα σύμφωνα με όσα μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
«Πριν ακόμα αρχίσει η χορήγηση των πρώτων εμβολίων, η OLAF βοήθησε στο συντονισμό με τις εθνικές αρχές και τη φαρμακευτική βιομηχανία για την ευαισθητοποίηση του κινδύνου έναντι των πλαστών εμβολίων – όταν απατεώνες προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν τους φόβους για τις καθυστερήσεις των προμηθειών εμβολίων, με ψεύτικες προσφορές προμήθειας» υπογράμμισε.
Συγκεκριμένα, οι έρευνες της OLAF στην ΕΕ το 2020 εντόπισαν περισσότερους από 1.000 ύποπτους και βοήθησαν στην κατάσχεση 2,4 εκατομμυρίων κακής ποιότητας προστατευτικών μασκών προσώπου, 31.500 πλαστών τεστ και 140.000 λίτρων απολυμαντικού χεριών.
Επίσης, μετά από προειδοποίηση που έστειλαν οι αρχές της Δανίας, κατασχέθηκαν σε διάφορες χώρες της ΕΕ, περίπου 140.000 λίτρα πλαστού απολυμαντικού χεριών από την Τουρκία που περιείχε επικίνδυνη ποσότητα μεθανόλης – τοξική ουσία για την ανθρώπινη υγεία.
Εξάλλου, όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, μία από τις κύριες τάσεις που εντόπισε η OLAF κατά το 2020 ήταν η χειραγώγηση των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων και υποβολής προσφορών με σκοπό την υφαρπαγή κονδυλίων της ΕΕ. Οι μηχανισμοί απάτης συχνά εκτείνονται σε περισσότερα από ένα κράτη μέλη της ΕΕ και περιλαμβάνουν περίπλοκους μηχανισμούς νομιμοποίησης των παράνομων κερδών. Σε μία υπόθεση που αφορούσε τη Ρουμανία, την Ιταλία, το Βέλγιο και την Ισπανία, η OLAF συνέστησε την ανάκτηση 25 εκατ. ευρώ. Κονδύλια που προορίζονταν για οδικές υποδομές νομιμοποιήθηκαν μέσα από διασυνδεδεμένες εταιρείες και πληρωμές για εικονικές υπηρεσίες. Όπως διαπίστωσε η OLAF, η κατακύρωση έγινε κατά κύριο λόγο χάρη σε ύποπτες διασυνδέσεις εντός των εθνικών αρχών.
Ένας ακόμα τομέας που παρέμεινε στο στόχαστρο της OLAF ήταν το περιβάλλον. Η OLAF συμμετείχε σε κατασχέσεις παράνομων φυτοφαρμάκων και συνέβαλε στο να αποτραπεί η εισαγωγή αρκετών τόνων παράνομων ψυκτικών αερίων (υδροφθορανθράκων, HFC) στην ΕΕ. Ένα φορτίο 14 τόνων HFC, το οποίο κατασχέθηκε χάρη στην OLAF το 2020, θα είχε σοβαρές περιβαλλοντικές συνέπειες.
Μεγάλο μέρος των λαθραίων ή παραποιημένων προϊόντων που βρίσκονται στο στόχαστρο της OLAF κάθε χρόνο αφορά προϊόντα καπνού. Το 2020, η OLAF και οι εταίροι της κατέσχεσαν συνολικά σχεδόν 370 εκατ. τσιγάρα που προέρχονταν από τρίτες χώρες και προορίζονταν για παράνομη πώληση στην ΕΕ. Ταυτόχρονα, μια τριετής επιχείρηση με τη συμμετοχή 10 χωρών οδήγησε στην κατάσχεση 95 εκατ. παράνομων τσιγάρων και 300 τόνων καπνού και σε περισσότερες από 200 συλλήψεις, ενώ αποσόβησε οικονομικές ζημίες που υπολογίζονται σε 80 εκατ. ευρώ.
Το 2020, η Olaf ολοκλήρωσε 230 έρευνες για περιπτώσεις απάτης, εξέδωσε 375 συστάσεις σε εθνικές και ευρωπαϊκές αρχές και συνέστησε ανακτήσεις συνολικού ύψους 293,4 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Το γραφείο θα συνεργαστεί τώρα με τη νεοσύστατη ευρωπαϊκή εισαγγελία (EPPO), η οποία ανέλαβε καθήκοντα την 1η Ιουνίου και είναι επίσης αρμόδια για θέματα απάτης, με τη διαφορά ότι έχει και τη δύναμη να προβεί σε διώξεις.
