Η υπερσυσσώρευση των κρατουμένων είναι ένα πιεστικό πρόβλημα για τις κοινωνίες του πλανήτη.

Οι τρόφιμοι των φυλακών κοστίζουν πολλά στα κράτη και ο σωφρονισμός δεν εντάσσεται συνήθως στις ατζέντες των σωφρονιστικών συστημάτων της οικουμένης.

Κι ενώ πολλά ποινικά συστήματα δίνουν τη δυνατότητα στον τρόφιμο να μειώσει την ποινή του μέσω εργασίας, μεταμέλειας και αυτό-βελτίωσης ή ανταπόδοσης στην κοινωνία, υπάρχουν σωφρονιστικά καταστήματα στην υφήλιο που εφαρμόζουν δραστικότερες μεθόδους για τον περιορισμό του αριθμού των φυλακισμένων και της ποινής τους φυσικά.

Οι φυλακές αυτές σκέφτονται ρηξικέλευθα ανοίγοντας νέους δρόμους στη διαχείριση του γενικού πληθυσμού τους, αν και όχι πάντα χωρίς σφοδρές κριτικές.

Την ώρα λοιπόν που η γενικότερη κουβέντα για το αν οι κοινωνίες προσπαθούν να σωφρονίσουν τους κρατουμένους ή να τους τιμωρήσουν καλά κρατεί, αυτές είναι οι πρωτοποριακές τακτικές που κάνουν τον τρόφιμο να επιστρέφει στη ζωή του μια ώρα αρχύτερα…

Πλέκοντας για το μέλλον



Η Βραζιλία έχει σήμερα 200.000 περισσότερους τροφίμους απ’ όσους μπορούν να φιλοξενήσουν τα σωφρονιστικά καταστήματά της. Η υπερσυγκέντρωση αυτή κάνει την κατάσταση εκρηκτική, με κύματα βίας, φόνων και καθημερινές ταραχές. Κι ενώ κάποιοι βλέπουν την κατάσταση ως ολική αναρχία, για άλλους είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για δραστικές λύσεις. Η επαγγελματική εκπαίδευση στη φυλακή θεωρείται ας πούμε ένα από τα καλύτερα μέτρα για να μην ξαναγυρίσεις ποτέ στην μπουζού, καθώς ο τρόφιμος αποκτά νέες δεξιότητες και εμπειρία. Έτσι λοιπόν, όταν η σχεδιάστρια μόδας Raquel Guimaraes τα βρήκε σκούρα με τις μοδίστρες της, στράφηκε στην αιχμάλωτη εργασία των φυλακών για βοήθεια: για κάθε τρεις μέρες που περνάει ράβοντας και πλέκοντας, ο τρόφιμος εξοικονομεί μία μέρα ποινής! Το πρόγραμμα ονομάζεται «Flor de Lotus» («Λωτός» δηλαδή) και τα ρούχα που ράβουν οι φυλακισμένοι βρίσκουν πια τον δρόμο τους σε όλο τον κόσμο. Όσο για τους κρατουμένους, βρίσκουν την απασχόληση ανακουφιστική, την ίδια στιγμή που έχουν εξασφαλισμένη -και τίμια- εργασία στον οίκο μόδας μόλις αποφυλακιστούν!

Ελευθερία μέσω γιόγκα

Το δικαστικό σύστημα της Ινδίας βρίσκεται πια στα όρια της κατάρρευσης: περισσότερο από το 70% των τροφίμων της χώρας δεν έχουν καν καταδικαστεί ακόμα, περιμένοντας πίσω από τα κάγκελα την εκδίκαση της υπόθεσής τους. Ο τεράστιος αριθμός των υπόδικων έχει επιβαρύνει καθοριστικά ένα σωφρονιστικό σύστημα που έχει φτιαχτεί για να φιλοξενεί ένα μικρό μόνο ποσοστό του συνολικού αριθμού των φυλακισμένων: το ποσοστό υπερσυγκέντρωσης κρατουμένων ανέρχεται από 112-123%. Σε μια προσπάθεια λοιπόν να εξοικονομηθεί πολύτιμος χώρος, οι σκληροτράχηλοι κατάδικοι μαθαίνουν πώς να ελέγχουν τα νεύρα τους και να συγκρατούνται μέσω της τέχνης της γιόγκα! Οι αμετανόητοι τρόφιμοι διδάσκονται πώς να έρθουν σε ειρήνη με τον εαυτό τους μέσα από τις τεχνικές αναπνοής της γιόγκα. Για κάθε 3 μήνες που εκτελούν καθημερινά ασκήσεις γιόγκα, οι τρόφιμοι μειώνουν την ποινή τους κατά 15 μέρες. Η γιόγκα διδάσκει στους κρατουμένους αυτό-περιορισμό και εκτόνωση της οργής, άσε που τους κάνει και πολύ πιο ευέλικτους σωματικά!

Οι φιλοσοφικές και λογοτεχνικές αναζητήσεις σε απελευθερώνουν (κυριολεκτικά!)

Πίσω στη Βραζιλία, άλλο ένα καινοτόμο πρόγραμμα έχει να κάνει με τη λογοτεχνική κριτική. Οι κρατούμενοι επιλέγουν μια σειρά βιβλίων με ποικίλη θεματολογία, από κλασική λογοτεχνία μέχρι φιλοσοφία και επιστήμη, τα διαβάζουν και γράφουν εκθέσεις ιδεών σε διάφορα θέματα. Για κάθε 12 τέτοιες εκθέσεις, μειώνεις την ποινή σου κατά 48 μέρες! Η τελική αξιολόγηση βέβαια πρέπει να είναι χωρίς ορθογραφικά ή συντακτικά λάθη, καθαρογραμμένη και καλοσυνταγμένη…

Καθαρίζοντας τον δρόμο σου μέχρι την πόρτα της εξόδου

Η Αμερική οδηγεί την κούρσα της υπερσυγκέντρωσης κρατουμένων. Διαθέτει τον μεγαλύτερο πληθυσμό φυλακισμένων του κόσμου, με περισσότερα από 2,2 εκατ. ανθρώπους πίσω από τα κάγκελα! Σε σχέση μάλιστα με το Νο 2, την Κίνα, που διαθέτει πληθυσμό τροφίμων που φτάνει το 1,5 εκατ., το πληθυσμιακό ποσοστό φυλακισμένων των ΗΠΑ είναι πραγματικά τεράστιο. Και στην πραγματικότητα η Αμερική έχει το μεγαλύτερο ποσοστό φυλακισμένων ανά κάτοικο, κάπου 737 ανθρώπους ανά 100.000 πληθυσμού. Το Νο 2 εδώ είναι η Ρωσία, με 615 τροφίμους ανά 100.000. Δεν είναι λοιπόν να απορείς που στην Αμερική ψάχνουν συνεχώς για τρόπους να μειώσουν τον αριθμό των καταδικασμένων. Όπως κάνουν πλέον οι πολιτειακές φυλακές του Μιλγουόκι, που έχουν εμπιστευτεί τον καθαρισμό των χώρων τους αποκλειστικά σε κρατουμένους, εξοικονομώντας ταυτοχρόνως τεράστια ποσά από τις πανάκριβες εξωτερικές συνεργασίες με συνεργεία καθαρισμού. Και κάτι ακόμα: όταν οι κατάδικοι ματώνουν, αφοδεύουν, ουρούν ή φτύνουν εκεί που δεν θα έπρεπε, ο τρόφιμος-καθαριστής μπορεί να γλιτώσει μία ώρα ποινής καθαρίζοντάς το! Με τις ώρες αυτές, οι κρατούμενοι εξοικονομούν τελικά μπόλικες μέρες από τη «θητεία» τους στη φυλακή, πέρα φυσικά από την κυρίως ανταπόδοση των καθαριστικών υπηρεσιών του στην ψειρού…

Αποστηθίζοντας το Κοράνι

Οι θρησκείες σε κάθε γωνιά του πλανήτη διδάσκουν ότι οι πιστοί μπορούν να βρουν πραγματική σωτηρία αν μελετήσουν τα ιερά τους βιβλία. Πουθενά δεν είναι πιο αληθές αυτό από τη Λωρίδα της Γάζας! Η Χαμάς, η κυβερνητική αρχή της Γάζας, έχει κάνει ένα βήμα παραπάνω, καθώς η πλειονότητα των παλαιστινιακών φυλακών είναι γεμάτη με κρατουμένους που ήταν εκεί πριν αναλάβει η οργάνωση της ηνία της Γάζας: οι 350 κρατούμενοι φυλακίστηκαν για κακουργήματα όπως φόνος, διαφθορά κ.λπ. Αντικατοπτρίζοντας λοιπόν τις ισλαμικές ρίζες της Χαμάς, οι τρόφιμοι των φυλακών της Γάζας μπορούν να γλιτώσουν μέχρι και έναν χρόνο ποινής αποστηθίζοντας πέντε κεφάλαια από το ιερό βιβλίο του μουσουλμανικού κόσμου!

Τα γηρατειά είναι το κλειδί

Όσο μεγαλώνουμε, το κόστος για την ιατροφαρμακευτική μας περίθαλψη γίνεται ολοένα και πιο υψηλό. Και βέβαια πουθενά δεν είναι πιο αληθές αυτό από τον κόσμο των φυλακών. Χιλιάδες ηλικιωμένοι τρόφιμοι στη μήκη και τα πλάτη της Γης αποτελούν σοβαρό οικονομικό πρόβλημα για τις κυβερνήσεις, αφήνοντας έξω τα ηθικά διλήμματα που προκύπτουν. Κάποιοι μάλιστα έχουν περάσει δεκαετίες ολόκληρες στη φυλακή και πλέον ίσα που μπορούν να βαδίσουν, μην αποτελώντας φυσικά κίνδυνο για την κοινωνία. Έτσι, το 2013 ο γενικός εισαγγελέας των ΗΠΑ Eric Holder ανακοίνωσε ότι κάθε τρόφιμος 65 ετών ή και μεγαλύτερος που έχει εκτίσει 10 χρόνια ή το 75% της ποινής του μπορεί να κάνει αίτηση για πρόωρη αποφυλάκιση…

Φτιάχνοντας τους σιδηροδρόμους του τσάρου κόβεις μέρες ποινής

Οι Σοβιετικοί είχαν μια μακρά παράδοση με το σύστημα των σιβεριανών γκουλάγκ, αν και δεν το εφηύραν οι ίδιοι. Η Ρωσία διαθέτει μακρά ιστορία στην πρακτική του να στέλνει στους πολιτικούς αντιφρονούντες και τους ποινικούς κρατουμένους στις παγωμένες εκτάσεις της Βορειοανατολικής Ασίας. Την ίδια στιγμή, ο τσάρος, για να εκμεταλλευτεί όλες τις δυνατότητες της αχανούς Ρωσικής Αυτοκρατορίας, άρχισε να κατασκευάζει ένα εκτεταμένο δίκτυο σιδηροδρόμων, από τη Μόσχα μέχρι την ανατολική ακτή: οι εργασίες ξεκίνησαν το 1890 και συνεχίστηκαν για δύο σχεδόν δεκαετίες. Το περιβάλλον ήταν όμως τόσο αφιλόξενο για τους εργάτες που σύντομα έμεινε χωρίς εργατικά χέρια! Ως αντιστάθμισμα για τη χαμένη εργατική δύναμη, ο τσάρος άρχισε να χρησιμοποιεί σταδιακά τροφίμους φυλακών, με ένα σύστημα ανταμοιβής μάλιστα ιδιαιτέρως ανταγωνιστικό: οι φυλακισμένοι που κρατούνταν για μικρότερα αδικήματα μπορούσαν να κόψουν δύο μέρες από την ποινή τους για κάθε (εξαντλητικότατη) μέρα εργασίας στους σιδηροδρόμους, καταμεσής στα ατέλειωτα δάση της Σιβηρίας…

Καταταχθείτε για να γλιτώσετε τη φυλακή

Μέχρι τη δεκαετία του ’70, οι Αμερικανοί που είχαν συναπαντήματα με τον νόμο είχαν συχνά την επιλογή να διαλέξουν μεταξύ φυλάκισης ή στράτευσης. Ένα τρανταχτό όνομα εδώ ήταν ο Τζίμι Χέντριξ, ο οποίος απέφυγε της φυλακής τα σίδερα για να ντυθεί στα χακί. Ωστόσο, η πρακτική έχει εκλείψει σήμερα ολοσχερώς, καθώς τόσο το Πεζικό και οι Πεζοναύτες όσο η Αεροπορία και η Ακτοφυλακή απαγορεύουν την προσχώρηση στις τάξεις τους με το δίλημμα της φυλακής. Το Ναυτικό βέβαια δεν έχει τέτοιες απαγορεύσεις ούτε ενδοιασμούς. Κι έτσι το 2006, όταν ο δικαστής έδωσε το δικαίωμα στον Michael Guerra να καταταχθεί στον Στρατό για να γλιτώσει τη φυλακή, οι επιτελάρχες του Πεζικού αρνήθηκαν να τον δεχτούν. Όχι όμως και του Ναυτικού…

«Καρφώνοντας» για να βγεις μια ώρα αρχύτερα

Το «κάρφωμα» στη φυλακή έχει γίνει τόσο παραδοσιακό που αποτελεί πια εμπορεύσιμο αγαθό. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, από το 2007-2012 περισσότεροι από 48.895 ομοσπονδιακοί κατάδικοι κατάφεραν να μειώσουν σημαντικά τις ποινές τους καταδίδοντας άλλους τροφίμους ή κακοποιούς του ελεύθερου κόσμου. Και βέβαια στην παγκόσμια πρωτεύουσα του καπιταλισμού δεν θα μπορούσαν να μη γίνουν τέτοιου είδους πληροφορίες ανταλλάξιμα προϊόντα. Στο ποινικό σύστημα της Ατλάντα, για παράδειγμα, υπάρχει ειδική υπηρεσία καρφώματος επί πληρωμή! Όταν ο τρόφιμος έχει μια καλή πληροφορία να μοιραστεί, την εμπιστεύεται στη συγκεκριμένη υπηρεσία, η οποία την προωθεί στην ενδιαφερόμενη αρχή, που και θα εκταμιεύσει ένα κονδύλι για να πληρωθεί ο πληροφοριοδότης. Σε μια πολύκροτη μάλιστα υπόθεση, στο «καρφί» προσφέρθηκαν 250.000 δολάρια για να ανοίξει το στόμα του! Κι έτσι όχι μόνο βγαίνεις γρηγορότερα, αλλά και επιστρέφεις στην κανονικότητα πλούσιος…

Οι μπουνιές της ελευθερίας

Τόσο ο κινηματογράφος όσο και οι ιστορίες των κρατουμένων της Ταϊλάνδης έχουν περιβάλλει το σωφρονιστικό της σύστημα με φήμη ζηλευτή για τη βαρβαρότητά του! Και βέβαια πουθενά στη χώρα δεν είναι πιο αληθές αυτό από τις διαβόητες φυλακές Μπανγκόκ Χίλτον, το σωφρονιστικό κατάστημα της πρωτεύουσας. Οι ντόπιοι την αποκαλούν «Μεγάλη Τίγρη» γιατί τόσοι και τόσοι τρόφιμοι έχουν χάσει τη ζωή τους εκεί μέσα, την ίδια στιγμή που οι υπεύθυνοι δοκιμάζουν πλέον τα πάντα για να αποσυμφορήσουν την κατάσταση. Στην Ταϊλάνδη οι πολεμικές τέχνες, και ειδικά το Muay Thai, είναι μέρος της καθημερινότητας, γιατί όχι και στη φυλακή λοιπόν; Σε ένα ειδικό πρόγραμμα που εγκαινίασε το υπουργείο Δικαιοσύνης, οι ταϊλανδοί τρόφιμοι μαθαίνουν πώς να παλεύουν και όταν νιώσουν έτοιμοι μπορούν να συμμετάσχουν στο πρωτάθλημα των τροφίμων! Ο ταϊλανδός κρατούμενος μάχεται με πολίτη παλαιστή από άλλη χώρα, στα κιλά του πάντα, και αν νικήσει, κερδίζει την επίσκεψή του στον διευθυντή των φυλακών για να συζητηθεί η ενδεχόμενη μείωση της ποινής του, γεγονός που είναι κοινός τόπος για μια καλή νίκη!