Οι καταστροφικές πλημμύρες στη Σερβία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχουν ήδη καταφέρει πλήγμα στις οικονομίες των δύο χωρών και θα πλήξουν, επίσης, την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό στο μέλλον, υπογραμμίζεται -μεταξύ άλλων- σε αξιολόγηση των οικονομικών επιπτώσεων από τις πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες στα Βαλκάνια, του οικονομικού αναλυτή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) Γιάκοφ Μιλάτοβιτς (Jakov Milatovic).
Η Σερβία και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη «έζησαν» τις χειρότερες πλημμύρες, με περίπου 60 άτομα να χάνουν τη ζωή τους απ’ αυτές και πάνω από ένα εκατομμύριο πληθυσμού να επηρεάζεται από τις ζημιές που προκλήθηκαν σε σπίτια, σχολεία, νοσοκομεία, καλλιεργήσιμη γη και δημόσιες υποδομές.
Δεν υπάρχουν, προς το παρόν, επίσημες εκτιμήσεις για το κόστος αυτής της φυσικής καταστροφής στις δύο χώρες. Ωστόσο, βάσει ορισμένων προκαταρκτικών εκτιμήσεων, το κόστος των ζημιών κυμαίνεται από 1,5 μέχρι 2 δισ. ευρώ στη Σερβία και περίπου 1,3 δισ. ευρώ στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Για παράδειγμα, ο αγροτικός τομέας που αντιστοιχεί περίπου στο 10% του ΑΕΠ στη Σερβία και στο 6% του ΑΕΠ στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, επλήγη σημαντικά από τις πλημμύρες. Οι περισσότερες εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης στις πλημμυρισμένες περιοχές καταστράφηκαν και η ζημιά και στις δύο χώρες μπορεί να ανέρχεται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.
Η παραγωγή ενέργειας και των ορυχείων έχει διαταραχθεί σε μεγάλο βαθμό, κυρίως στη Σερβία, όπου η ζημία για την κρατική επιχείρηση ηλεκτρισμού EPS είναι πιθανό να είναι εξαιρετικά δαπανηρή.
Το μεγαλύτερο συγκρότημα εξόρυξης στη Σερβία έχει πλημμυρίσει. Πρόκειται για το Kolubara, που είναι ζωτικής σημασίας για το ενεργειακό σύστημα της χώρας καθώς παρέχει άνθρακα στους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς που παράγουν περισσότερο από το 50% της ενέργειας που χρειάζεται η Σερβία.
Δρόμοι και σιδηρόδρομοι, υποδομές μεταφοράς και διανομής ενέργειας και υδάτινων πόρων έχουν πληγεί σημαντικά, εξέλιξη που θα προκαλέσει τεράστια προβλήματα στην ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων και ανθρώπων και θα επηρεάσει τις επιχειρήσεις σε όλη την περιοχή.
Τα πράγματα γίνονται χειρότερα, αφού οι πληγείσες περιοχές στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη κινδυνεύουν, επίσης, από τις νάρκες «κληρονομιά» του πολέμου στη δεκαετία του ’90, που αποσπώνται από τις πλημμύρες και τις κατολισθήσεις, ενώ η δημόσια υγεία απειλείται από τη μόλυνση των αποθεμάτων των υδάτινων πόρων.
Οι πλημμύρες θα μπορούσαν, επίσης, να έχουν σημαντικές μακροοικονομικές επιπτώσεις στη Σερβία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, επηρεάζοντας τη βραχυπρόθεσμη ανάπτυξη και τον πληθωρισμό, καθώς επίσης και τις προτεραιότητες της πολιτικής των χωρών και τον προϋπολογισμό για το τρέχον έτος.
Σύμφωνα με τις (τρέχουσες) προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, το 2014 ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη θα διαμορφωθεί στο 1,8% και στο 1,0% στη Σερβία. Ωστόσο, αυτές οι προβλέψεις μπορεί κάλλιστα να χρειαστεί να αναθεωρηθούν περαιτέρω προς τα κάτω.
Από την άλλη πλευρά, παράγοντες μετριασμού της πτωτικής τάσης, θα αποτελέσουν -μεταξύ άλλων- η βοήθεια για την ανακούφιση των πληγέντων και την υλοποίηση των προγραμμάτων ανοικοδόμησης, τα οποία εκτιμάται ότι θα δώσουν ώθηση στις κατασκευαστικές και τις σχετικές με τον κλάδο βιομηχανίες.
Ο πληθωρισμός βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα και στις δύο χώρες, όμως θα μπορούσε να “κινηθεί” ανοδικά, σε περίπτωση που παρατηρηθεί έλλειψη σε τρόφιμα. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με το Εμπορικό Επιμελητήριο της Σερβίας, η προμήθεια αγροτικών προϊόντων και τροφίμων στην εγχώρια αγορά θα παραμείνει σταθερή την ερχόμενη περίοδο, όμως, δεν αποκλείεται να καταγραφεί μείωση των εξαγωγών.
Η διεθνής κοινότητα έστειλε επιχειρησιακές ομάδες μαζί με εξοπλισμό (αντλίες νερού υψηλής χωρητικότητας, λέμβους διάσωσης και ελικόπτερα για τη στήριξη της εκκένωσης πλημμυρισμένων περιοχών και τη μεταφορά των κατοίκων, του πόσιμου νερού και των φαρμάκων) στις δύο χώρες.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διέθεσε -μέσα στην εβδομάδα που διανύουμε- επιπλέον ποσό 65 εκατομμυρίων ευρώ για την αντιμετώπιση των ζημιών. Η διεθνής κοινότητα επανέλαβε την αποφασιστικότητά της να διοργανώσει ένα συνέδριο δωρητών για να βοηθήσει στην επιτάχυνση της «ανάρρωσης» των δύο χωρών.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης θα δώσει προτεραιότητα στην αποκατάσταση των ζημιών σε κατεστραμμένους δρόμους, σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, δίκτυα μεταφοράς και διανομής ενέργειας και υδάτων.
Για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει το πώς θα μπορούσαν «εργαλεία» προενταξιακής βοήθειας να συμβάλλουν στην αποκατάσταση των ζημιών. Και η Παγκόσμια Τράπεζα δανείζει ποσό 24 εκατομμυρίων δολαρίων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, με στόχο να τη βοηθήσει στην αντιμετώπιση της καταστροφής. Επίσης, συζητά ένα δάνειο έκτακτης ανάγκης, ποσού άνω των 50 εκατομμυρίων δολαρίων, που θα χρηματοδοτεί έργα ανοικοδόμησης, την προμήθεια αγαθών και υπηρεσιών και την εκπόνηση των τεχνικών μελετών.
Επίσης, η Παγκόσμια Τράπεζα ανακοίνωσε ότι θα μπορούσε να αλλάξει τον σκοπό μέρους ενός ήδη εγκεκριμένου, όμως μη εκταμιευμένου μέχρι στιγμής, δανείου στήριξης του προϋπολογισμού 500 εκατομμυρίων δολαρίων για τη Σερβία, διοχετεύοντας έτσι τα κεφάλαια για «ανάρρωση» από τις πλημμύρες.
