Θα είναι ή όχι υποψήφιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου; Η νίκη του κόμματός του στις τοπικές εκλογές της 30ής Μαρτίου με ποσοστό 43,6% τον φέρνει σε πλεονεκτική θέση απέναντι στον σημερινό πρόεδρο Αμπντουλάχ Γκιουλ, ο οποίος δεν μπορεί να αμφισβητήσει την απήχησή του στο εκλογικό σώμα.

Η δυσκολία για τον Ερντογάν θα είναι να συνασπίσει γύρω από την υποψηφιότητά του τους Κούρδους και τους τούρκους εθνικιστές.

Ο τούρκος πρωθυπουργός μπορεί να επιλέξει επίσης να παραμείνει στη θέση του και μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2015. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να τροποποιήσει τον εσωτερικό κανονισμό του κόμματός του που απαγορεύει μια τέταρτη θητεία. Το βέβαιο είναι ότι δεν πρόκειται να εγκαταλείψει την εξουσία, γιατί τότε θα κινδυνεύει με διώξεις.

«Ο Ερντογάν διαπίστωσε ότι οι αυταρχικοί τόνοι φέρνουν αποτελέσματα, η εκλογική του βάση γοητεύεται από αυτή την ακραία προσωποποίηση της εξουσίας», σημειώνει ο Σαμίμ Ακγκιονίλ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου. «Η Τουρκία πρόκειται να εισέλθει σε μια φάση πολιτικής αναταραχής, με πιέσεις στις βασικές ελευθερίες».

Κανείς αναλυτής δεν προβλέπει πλέον μια δημοκρατική διέξοδο, γράφει η ανταποκρίτρια της Φιγκαρό στην Κωνσταντινούπολη Λορ Μαρσάν. Αυτές τις ημέρες, το κοινοβούλιο εξετάζει ένα νομοσχέδιο που προβλέπει την ενίσχυση των εξουσιών της ΜΙΤ, της τουρκικής αντικατασκοπείας, η οποία θα τεθεί υπό την εποπτεία του πρωθυπουργού. Τον τελευταίο καιρό, το κράτος δικαίου έχει δεχθεί πολλές επιθέσεις, με τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων, τη φίμωση των μέσων ενημέρωσης και τον ενταφιασμό των διαφόρων σκανδάλων. «Οι δημοκρατικές αρχές αμφισβητούνται ευθέως», λέει ο συγγραφέας Μουσταφά Ακιόλ. «Νομίζαμε ότι μόλις απαλλασσόμασταν από τον στρατό, θα γινόμασταν μια υπέροχη δημοκρατία. Αλλά αυτό δεν συνέβη».

Το μοναδικό όργανο που έχει διατηρήσει την ανεξαρτησία του είναι το Συνταγματικό Δικαστήριο, που την περασμένη Παρασκευή ακύρωσε ένα μέρος του νόμου που προέβλεπε την υπαγωγή του ανωτάτου συμβουλίου δικαστών και εισαγγελέων στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Αλλά αυτό δεν φτάνει. «Το μόνο που μπορεί να κάνει το Συνταγματικό Δικαστήριο είναι να μπλοκάρει μερικές παράνομες αποφάσεις», επισημαίνει ο Ακιόλ. «Μόνο οι βουλευτές όμως μπορούν να παραπέμψουν τον Ερντογάν στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Και κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο».

Και οι τρεις αντίπαλοι του Ερντογάν είναι αδύναμοι, γράφει η ανταποκρίτρια της Φιγκαρό. Οι διαδηλωτές του πάρκου Γκεζί υποχώρησαν μπροστά στην αστυνομική καταστολή. Η αντιπολίτευση ηττήθηκε στις δημοτικές εκλογές. Και η αδελφότητα του Φετουλάχ Γκιουλέν δεν μπόρεσε να πείσει το εκλογικό σώμα για την εμπλοκή κυβερνητικών στελεχών σε σκάνδαλα διαφθοράς. Την περασμένη εβδομάδα, ο Ερντογάν υποσχέθηκε να στείλει στη δικαιοσύνη τους «προδότες», δηλαδή τους οπαδούς του Γκιουλέν. «Η χώρα μάς εξουσιοδότησε να διαλύσουμε το παράλληλο Κράτος», τόνισε. «Δεν θα διστάσουμε να το κάνουμε». Πολλοί φοβούνται ένα νέο κυνήγι μαγισσών. «Οι διώξεις κατά της αδελφότητας θα είναι η σημαία που θα χαιρετίσει τη νίκη του Ερντογάν», λέει ο δημοσιογράφος Νεντίμ Σενέρ.

Οι ρυθμοί ανάπτυξης των περασμένων ετών (9% το 2010) αποτελούν πια ένα άπιαστο όνειρο. Η φετινή ανάπτυξη δεν θα ξεπεράσει το 4%. Αλλά αυτό δεν πρόκειται να προκαλέσει μείζονα κρίση. «Η αντιπολίτευση περιμένει μια τέτοια κρίση εδώ και δέκα χρόνια», σαρκάζει ο Σεϊφετίν Γκιουρσέλ, διευθυντής του ινστιτούτου αναλύσεων Betam. «Αλλά δεν τη βλέπω να έρχεται». Ο πρωθυπουργός εξετάζει τώρα το ενδεχόμενο της μείωσης των επιτοκίων για να τονώσει την ανάπτυξη. Αλλά η Κεντρική Τράπεζα αντιστέκεται.

Είναι αλήθεια ότι η Τουρκία δεν αποτελεί πλέον παράδειγμα προς μίμηση στον αραβικό κόσμο. Κάθε φορά που παραβιάζεται μια ελευθερία, οι Βρυξέλλες διαμαρτύρονται. «Αλλά το καρότο και το μαστίγιο της Ευρώπης δεν φέρνουν πλέον αποτελέσματα», λέει ο Σαμίμ Ακγκιονίλ. Ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται τις καταγγελίες κατά της χώρας του για να ενισχύσει την εικόνα του αποφασιστικού ηγέτη που καλλιεργεί. Το ρητό «ο μοναδικός φίλος του Τούρκου είναι ένας άλλος Τούρκος» παραμένει το καλύτερό του επιχείρημα.