Η επαρχία Ντέιρ αλ Ζορ όπου φέτος ξέσπασε πολιομυελίτιδα, ενώ μεγάλο μέρος της τελεί υπό τον έλεγχο των ανταρτών, είχε εξαιρεθεί από την εκστρατεία εμβολιασμού του 2012 με εντολή της συριακής κυβέρνησης.

Το επιχείρημα που είχαν επικαλεστεί οι αρχές, ήταν ότι οι περισσότεροι κάτοικοι την έχουν εγκαταλείψει και αυτό, παρότι εκατοντάδες χιλιάδες παραμένουν στα σπίτια τους, σύμφωνα με έρευνα του πρακτορείου ειδήσεων Ρόιτερς.

Ερευνητές δημόσιας υγείας δηλώνουν ότι ο αποκλεισμός της συριακής επαρχίας αυτής συνέτεινε στην επανεμφάνιση εκεί της πολιομυελίτιδας, μιας άκρως μολυσματικής νόσου, αθεράπευτης, που μπορεί να προκαλέσει την παράλυση ενός παιδιού μέσα σε ώρες, παρότι έχει εξαλειφθεί από πολλά σημεία του πλανήτη.

Τον Νοέμβριο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε ότι εντοπίστηκαν στην επαρχία αυτή 13 κρούσματα. Έκτοτε δύο ακόμη καταγράφηκαν εκεί ενώ κρούσματα έχουν καταγραφεί και στην πόλη του Χαλεπίου, όπως επίσης και κοντά στη Δαμασκό.

Η επιδημία ξέσπασε για πρώτη φορά το 1999 στη Συρία, όπου μαίνεται εμφύλιος πόλεμος μετά την καταστολή των αντικυβερνητικών διαμαρτυριών το 2011.

Στις 6 Δεκεμβρίου του 2012 ο ΠΟΥ ανακοίνωσε ότι, σε συνεργασία με το συριακό υπουργείο Υγείας και τη UNICEF, είχε ξεκινήσει εκστρατεία εμβολιασμού «όλων των παιδιών κάτω των πέντε ετών κατά της πολιομυελίτιδας».

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η εκστρατεία στην οποία μετείχαν εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και εθελοντές θα κάλυπτε χονδρικά 2,5 εκατομμύρια παιδιά σε 13 από τις 14 διοικητικές περιφέρειες της χώρας, εκτός της Ντέιρ αλ Ζορ, καθώς «η πλειοψηφία των κατοίκων της έχει μετεγκατασταθεί σε άλλες περιοχές της χώρας».

Το Ρόιτερς δεν μπόρεσε να επικοινωνήσει με τη συριακή κυβέρνηση για να σχολιάσει την απόφασή της να εξαιρέσει από τον εμβολιασμό την Ντέιρ αλ Ζορ, μια περιοχή 1,2 εκατομμυρίου κατοίκων, στην οποία ζούσαν το 2012 τουλάχιστον 600.000 παιδιά μικρότερα των 15 ετών, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΟΥ.

Από τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, αντάρτες κατέλαβαν έδαφός της, όπως και εδάφη άλλων επαρχιών.

Παρότι διεθνείς οργανισμοί στηρίζουν τέτοιου είδους εκστρατείες εμβολιασμού, προκειμένου να καλυφθούν ελλείψεις όταν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης αναστέλλουν τον τακτικό εμβολιασμό, η κυβέρνηση της χώρας είναι αυτή που αποφασίζει πότε και πού πρέπει να γίνει ο εμβολιασμός.

Όταν ζητήθηκε από τον Κρις Μάχερ, τον συντονιστή της εκστρατείας του ΠΟΥ κατά της πολιομυελίτιδας στην περιοχή, να σχολιάσει τις εκτιμήσεις ερευνητών ότι οργανώσεις αρωγής όφειλαν να είχαν κρούσει τον κώδωνα κινδύνου νωρίτερα και να είχαν προετοιμαστεί καλύτερα, δήλωσε ότι είχε ειδοποιήσει για τη μείωση των επιπέδων εμβολιασμού.

Οι εκστρατείες του Δεκεμβρίου του 2012 και του Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2013 σχεδιάστηκαν και οργανώθηκαν για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, τόνισε ο Μάχερ.

«Σε ένα περίπλοκο περιβάλλον έκτακτης ανάγκης, είναι δύσκολο να συνεχιστούν οι τακτικές εκστρατείες εμβολιασμού», υπογράμμισε προσθέτοντας ότι 67.000 παιδιά μικρότερα των πέντε ετών εμβολιάστηκαν στην Ντέιρ αλ Ζορ τον Ιανουάριο του 2013.

Ερευνητές για θέματα δημόσιας υγείας δήλωσαν ότι το ποσοστό κάλυψης γύρω στο 50% βάσει στοιχείων απογραφής δεν αρκεί για να αποτραπεί η εξάπλωση της πολιομυελίτιδας. Σήμερα είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ο πληθυσμός στην επαρχία αυτή.

Για να σταματήσει η μετάδοση του ιού και να αποτραπεί η επιδημία είναι απαραίτητοι οι επαναλαμβανόμενοι εμβολιασμοί και τα υψηλά ποσοστά κάλυψης.

«Δεν υπάρχει κατάλληλη εκστρατεία εμβολιασμού για τα παιδιά σε όλη τη χώρα τα τελευταία δύο χρόνια», δήλωσε ο δρ. Ανταμ Κουτς, ερευνητής δημόσιας υγείας, με έδρα τον Λίβανο, που εξετάζει τη δράση των ανθρωπιστικών οργανώσεων στη Συρία.

«Η κατάρρευση του συστήματος υγείας, των συνθηκών υγιεινής και σίτισης, ο αποκλεισμός της Ντέιρ αλ Ζορ από την εκστρατεία εμβολιασμού παρέχουν τις ιδανικές προϋποθέσεις για την εκδήλωση επιδημίας».

Δεν είναι σαφές γιατί η απομακρυσμένη επαρχία κοντά στα συριακά σύνορα με το Ιράκ αποκλείστηκε. Η πόλη Ντέιρ αλ Ζορ ελέγχεται μερικώς από τις κυβερνητικές δυνάμεις, ενώ η ύπαιθρος περιφερειακά της πόλης ελέγχεται από τους αντάρτες που πολεμούν το καθεστώς Ασαντ.

Ο Μάχερ δεν είπε αν πραγματοποιήθηκαν άλλες εκστρατείες εμβολιασμού στην Ντέιρ αλ Ζορ το 2012 αλλά επιβεβαίωσε ότι διεξήχθη μια φέτος τον Οκτώβριο, σχεδόν ταυτόχρονα με την καταγραφή των κρουσμάτων πολιομυελίτιδας στην επαρχία.

Όταν ρωτήθηκε αν πιστεύει πως κενά από την εκστρατεία εμβολιασμού του 2012 επέτρεψαν την εμφάνιση της πολιομυελίτιδας στη Ντέιρ ελ Ζορ, ο Μάχερ απάντησε: «υπάρχουν παιδιά που δεν έχουν εμβολιαστεί σε όλη τη χώρα. Δεν έχω πληροφορίες ότι στη συγκεκριμένη περιοχή υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη, δεδομένης της γενικής επιδείνωσης των ποσοστών εμβολιασμού στη διάρκεια της σύγκρουσης. Η κάλυψη του ποσοστού εμβολιασμού μειώθηκε σε όλη τη χώρα από τουλάχιστον 90% το 2010 κάτω από 70% το 2012».

Υπηρεσίες αρωγής του ΟΗΕ εργάζονται στη Συρία με την άδεια της συριακής κυβέρνησης, η οποία έχει μπλοκάρει αυτοκινητοπομπές που μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια σε ορισμένες περιοχές της χώρας.

Η ένοπλη αντιπολίτευση και ανταλλαγές πυρών επίσης παρεμποδίζουν την πρόσβαση στο προσωπικό των ανθρωπιστικών οργανώσεων.

Παρά τη μεγάλη πρόοδο σε πολλά μέρη του κόσμου χάρη στην 25ετή εκστρατεία για την εξάλειψη της νόσου, η πολιομυελίτιδα παραμένει ενδημική στο Πακιστάν, το Αφγανιστάν και τη Νιγηρία.

Η πρόληψη της ανίατης νόσου επιτυγχάνεται μόνο με τον εμβολιασμό, που συνήθως γίνεται σε τρεις δόσεις. Η μακροχρόνια και επαναλαμβανόμενη προειδοποίηση του ΠΟΥ είναι ότι όσο παραμένει έστω κι ένα παιδί προσβεβλημένο από τη νόσο, τα παιδιά παντού διατρέχουν κίνδυνο.

«Εξακολουθούν να υπάρχουν ερωτήματα, όπως γιατί ο ΠΟΥ δεν είχε προετοιμαστεί καλύτερα για αυτό, δεδομένου ότι εμείς αναγνωρίζουμε τον κίνδυνο επιδημίας», δήλωσε ο Κουτς.

Ο ΠΟΥ τονίζει ότι είναι σε εξέλιξη η μεγαλύτερη εκστρατεία εμβολιασμού που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ στη Μέση Ανατολή, με στόχο τον εμβολιασμό τουλάχιστον 23 εκατομμυρίων παιδιών στη Συρία και τις γειτονικές χώρες.

«Εντός της Συρίας η εκστρατεία προβλέπει τον εμβολιασμό 2,2 εκατομμυρίων παιδιών, μεταξύ τους αυτά που ζουν σε εμπόλεμες περιοχές και αυτά που δεν είχαν εμβολιαστεί σε προγενέστερη εκστρατεία. Πολλά παιδιά στη Συρία, όπως αυτά που ζουν σε αποκλεισμένες περιοχές ή σε μέρη όπου μαίνεται πόλεμος, δεν έχουν πρόσβαση στον εμβολιασμό. Σχεδόν δύο εκατομμύρια παιδιά έχουν ήδη εμβολιαστεί, μεταξύ 600.000 που ζουν σε εμπόλεμες περιοχές, με την πρώτη δόση του εμβολίου».

Σύμφωνα με τον Κουτς, επαγγελματίες της δημόσιας υγείας στην περιοχή εκφράζουν ανησυχίες ότι η δράση αυτή «είναι πολύ λίγη και πολύ καθυστερημένη και αναδεικνύει μια βαθύτερη αποτυχία των περιφερειακών υπηρεσιών υγείας και του συστήματος υγείας να αντιμετωπίσουν μια πολύ προβλέψιμη υγειονομική κρίση».