Ο Staffan Normark ακολουθεί μια πολύ συγκεκριμένη στρατηγική, προκειμένου να καταφέρνει να προσπερνά τις γραμματείς των ανθρώπων που θέλει να βρει. «Τούς λέμε ότι είναι ένα πολύ σημαντικό τηλεφώνημα, τονίζοντας χωριστά κάθε λέξη. “Από τη Στοκχόλμη”». Μέχρι στιγμής η τακτική του έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματική.
Για τρία πρωινά κάθε χρόνο ο καθηγητής Normark, μόνιμος γραμματέας της Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών της Σουηδίας, είναι ο καλύτερος τηλεφωνητής στον κόσμο, γράφει ο ανταποκριτής του Time Tom Whipple.
Κάθε δεύτερη εβδομάδα του Οκτώβρη, αν στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής σας γραμμής είναι ο Staffan Normark, τότε κατά πάσα πιθανότητα θα… έχετε την πιο συναρπαστική συνομιλία της ζωής σας.
Αν είναι Τρίτη, θα σάς έχει καλέσει για να σάς ενημερώσει ότι έχετε κερδίσει το Νόμπελ Χημείας. Αν είναι Τετάρτη, της Φυσικής. Το Νόμπελ Οικονομίας έρχεται την επόμενη Δευτέρα.
Άλλα βραβεία ενημερώνουν τους νικητές πολλές εβδομάδες νωρίτερα. Όχι όμως και τα Νόμπελ.
Στις 9 και μισή το πρωί (ώρα Σουηδίας) εκείνης της ημέρας η Ακαδημία ψηφίζει για κάθε κατηγορία βραβείων.
Ακολουθούν τα τηλεφωνήματα γύρω στις 11 και τέταρτο. Ανεξάρτητα από την απάντηση των νικητών, ακολουθούν οι δημόσιες ανακοινώσεις. Αν, όπως στην περίπτωση του Saul Perlmutter (Νόμπελ Φυσικής 2011), ζείτε στην Καλιφόρνια ίσως αυτό που θα σάς ξυπνήσει το πρωί να είναι ο θόρυβος από τους δημοσιογράφους που θα έχουν μαζευτεί έξω από το σπίτι σας τα ξημερώματα.
Συνήθως, ένα από τα νούμερα στη λίστα που ετοιμάζει η γραμματέας του Normark, θα είναι το σωστό. Όταν εκείνος τελικά καταφέρνει να βγάλει γραμμή, ή όπως το αποκαλεί ο ίδιος και οι συνεργάτες του «το μαγικό τηλεφώνημα», η κατάσταση αρχίζει να αποκτά ενδιαφέρον. «Μετά αρχίζουν να συμβαίνουν διάφορα» λέει ο ίδιος.
Για να χρησιμοποιεί ένας πραγματιστής Σουηδός τη λέξη «μαγικό», αυτό δείχνει πόση σημασία έχει ο θεσμός των βραβείων Νόμπελ, έναν αιώνα μετά την ίδρυσή τους.
Στις μέρες μας υπάρχουν πολλοί θέσμοι και πολλά βραβεία, ορισμένα από τα οποία συνοδεύονται και από τεράστια χρηματικά ποσά. Λίγοι όμως από εμάς τα γνωρίζουν και μπορούν να τα ονοματίσουν.
Για κάποιο λόγο, τα βραβεία Νόμπελ που θέσπισε το 1901 ο σουηδός εφευρέτης του δυναμίτη, εξακολουθούν να διατηρούν μια ξεχωριστή θέση σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ο Normak θέλει να πιστεύει ότι ο λόγος που τα βραβεία Νόμπελ κατέχουν μια τόσο ξεχωριστή θέση σε παγκόσμια κλίμακα, είναι ακριβώς γιατί δίνονται στους πιο ξεχωριστούς ανθρώπους.
«Είναι δύσκολο να αντιληφθούν όλοι πόση δουλειά χρειάζεται για να βρεθούν οι πιο άξιοι για να βραβευθούν» λέει ο ίδιος.
Για τα επιστημονικά βραβεία η διαδικασία ξεκινά με μια λίστα υποψηφίων, η οποία αποστέλλεται σε 3.000 επιστήμονες και συνεργάτες της Ακαδημίας. Από αυτούς μια πενταμελής επιτροπή αποφασίζει για τα τελικά 300 περίπου ονόματα. Μετά αρχίζει η έρευνα…
«Αρχικά γνωρίζεις τους υποψηφίους μέσα από μια… πληθώρα χαρτιών. Μαθαίνεις για τα κατορθώματά τους, τούς συγκρίνεις με άλλους, ακολουθώντας μια εξαντλητικά μεθοδική διαδικασία» προσθέτει.
Κάθε φθινόπωρο η τελική λίστα υποψηφίων παρουσιάζεται στην Ακαδημία. Το ίδιο πρωί αρχίζουν και τα τηλέφωνα…
Υπάρχουν τρεις τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι δέχονται τα τηλεφωνήματα. Ο πιο ικανοποιητικός για τον Normark είναι όταν τους πιάνει εντελώς εξαπίνης. «Κάποιες φορές παραμένουν εντελώς σιωπηλοί, σε τέτοιο βαθμό που δεν ξέρω αν εξακολουθούν να είναι στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής. Ίσα που ακούγεται η αναπνοή τους».
Κάποιοι έχουν κάτι σαν προαίσθηση ότι ίσως είχε έρθει και η δική τους ώρα, κι όταν τελικά αυτή φτάνει δε μπορούν ακόμη να το πιστέψουν. Ο Serge Haroche (Νόμπελ Φυσικής 2012) ήταν έξω και περπατούσε με τη σύζυγό του, όταν είδε τον κωδικό της Σουηδίας στην οθόνη του τηλεφώνου του. «Συνειδητοποίσα ότι συνέβαινε στα αλήθεια και ήταν συναρπαστικό. Ήμουν τυχερός γιατί ήμουν στο δρόμο και υπήρχε κοντά μου ένα παγκάκι και μπόρεσα να καθίσω για να συνέλθω από το σοκ».
Ο τρίτος τρόπος με τον οποίοι οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν αυτό το τηλεφώνημα είναι η προσμονή. Ορισμένα βραβεία είναι πολύ αναμενόμενο πού θα δοθούν.
Ωστόσο, είτε το περιμένουν είτε όχι, για τον Normark η διαδικασία αυτή παραμένει το καλύτερο κομμάτι της δουλειάς του.
