Την «τελική προσφορά» του προς την ΕΕ με σκοπό «δίκαιη και λογική» συμφωνία για το Brexit θα παρουσιάσει σήμερα ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον, όπως ανακοίνωσαν χθες βράδυ οι υπηρεσίες του, προειδοποιώντας τις Βρυξέλλες πως καλούνται είτε να την αποδεχθούν είτε να την απορρίψουν και σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται να υπάρξει άλλη.

Ο επικεφαλής της βρετανικής κυβέρνησης αναμένεται να παρουσιάσει λεπτομερώς την επίσημη πρότασή του σήμερα, στην ομιλία του με την οποία θα κλείσει το συνέδριο του κόμματος των Συντηρητικών στο Μάντσεστερ.

«Εάν οι Βρυξέλλες δεν αρχίσουν διάλογο βάσει αυτής της προσφοράς, τότε η κυβέρνηση θα πάψει να διαπραγματεύεται ώσπου να αποχωρήσουμε από την ΕΕ» χωρίς συμφωνία την 31η Οκτωβρίου, ξεκαθάρισαν οι υπηρεσίες του Τζόνσον σε ανακοίνωσή τους.

«Σε καμία περίπτωση ο πρωθυπουργός δεν θα διαπραγματευθεί την αναβολή» του Brexit, προστίθεται στο κείμενο, παρότι το βρετανικό κοινοβούλιο ψήφισε νόμο με τον οποίο τον υποχρεώνει να ζητήσει νέα καθυστέρηση της αποπεράτωσης της διαδικασίας αποχώρησης του χώρας από την ΕΕ σε περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας ως τη 19η Οκτωβρίου, δηλαδή αμέσως μετά την προσεχή Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών.

Τελωνειακοί έλεγχοι

Είκοσι εννέα ημέρες πριν από την προβλεπόμενη ημερομηνία εξόδου από την ΕΕ, ο χρόνος πιέζει για την εξεύρεση συμφωνίας. Για το Παρίσι, η υπόθεση του no-deal, με οικονομικές συνέπειες δυνητικά χαοτικές, είναι «η πιο αληθοφανής».

Βρυξέλλες και Λονδίνο δεν καταφέρνουν ακόμη να συναινέσουν για τις εναλλακτικές λύσεις στον μηχανισμό ασφαλείας που έχει σκοπό την αποτροπή της επιστροφής των «σκληρών» συνόρων μεταξύ της Ιρλανδίας, μέλους της ΕΕ, και της βρετανικής επαρχίας της Βόρειας Ιρλανδίας μετά το Brexit.

Σύμφωνα με την εφημερίδα The Telegraph, την οποία επικαλείται το ΑΜΠΕ, η πρόταση του Τζόνσον προβλέπει ότι η Βόρεια Ιρλανδία θα παραμείνει στην ευρωπαϊκή ενιαία αγορά ως το 2025 αλλά θα εγκαταλείψει την τελωνειακή ένωση μαζί με το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο.

Θα χρειαστεί επομένως να διευθετηθεί το ζήτημα δύο συνόρων: Αυτό των τελωνειακών ελέγχων μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και της Ιρλανδίας και οι έλεγχοι στη θάλασσα της Ιρλανδίας, που χωρίζει τη Βρετανία από τη βορειοϊρλανδική επαρχία της. Κατόπιν, το 2025, το βορειοϊρλανδικό κοινοβούλιο θα κληθεί να πάρει αποφάσεις για το μέλλον της επαρχίας, σύμφωνα με την εφημερίδα.

Με την τρέχουσα μορφή του, το backstop, ο μηχανισμός ασφαλείας, προβλέπει την παραμονή ολόκληρου του Ηνωμένου Βασιλείου εντός τελωνειακής ένωσης και τη στενότερη ελεγκτική ευθυγράμμιση της ΕΕ με τη Βόρεια Ιρλανδία.

Αποδοχή της «πραγματικότητας»

Ερωτηθείς την Τρίτη από βρετανικά ΜΜΕ, ο Μπόρις Τζόνσον διέψευσε πως ήθελε να εγκαταστήσει κέντρα εκτελωνισμού μερικά χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Ιρλανδία, όπως μετέδωσε η ιρλανδική δημόσια τηλεόραση RTÉ. Το σενάριο αυτό σκανδάλισε το Δουβλίνο, το οποίο το χαρακτήρισε απειλή για την ειρήνη στη Βόρεια Ιρλανδία.

Στο κοινοβούλιο, ο υφυπουργός Brexit Τζέιμς Ντάντριτζ διέψευσε ότι υπάρχει οποιοδήποτε σχέδιο για «ελέγχους στα σύνορα» και διαβεβαίωσε ότι τα έγγραφα για τα οποία έγινε λόγος τις τελευταίες ώρες είναι «τεχνικής» φύσης και όχι οι «οριστικές προτάσεις» του Λονδίνου.

Ωστόσο, ο Μπόρις Τζόνσον προειδοποίησε πως θα χρειαστεί να «αποδεχθούμε την πραγματικότητα»: «Θα πρέπει να υπάρξει ένα σύστημα τελωνειακών ελέγχων», είπε, διαβεβαιώνοντας πως γι’ αυτό δεν θα απαιτηθούν «νέες υποδομές». Για αυτό «είναι βέβαιο πως η διαπραγμάτευση θα είναι δύσκολη», πρόσθεσε.

Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας Λίο Βαράντκαρ προειδοποίησε χθες ότι «καμιά βρετανική κυβέρνηση δεν πρέπει να επιδιώξει να επιβάλει τη δημιουργία τελωνείων» στα σύνορα της χώρας του με τη Βόρεια Ιρλανδία «παρά τη θέληση» των λαών τους.

Το Δουβλίνο «ανησυχεί»

Ερωτηθείς σχετικά με το δημοσίευμα της Telegraph, ο υπουργός Εξωτερικών της Ιρλανδίας Σάιμον Κόβενι είπε πως το σχέδιο στο οποίο αναφέρεται η εφημερίδα δεν αποτελεί καν βάση για συζήτηση και είναι «ανησυχητικό».

«Δεν έχουμε ακόμη δει κάτι. Αν όμως όσα διαβάζουμε στον Τύπο είναι αληθή, δεν μοιάζει να υπάρχει βάση για συμφωνία, αυτό είναι σίγουρο» είπε ο Κόβενι στο ιρλανδικό ιδιωτικό τηλεοπτικό δίκτυο Virgin Media One.

Το 1998, η υπογραφή της συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής έβαλε τέλος σε τρεις δεκαετίες πολέμου χαμηλής έντασης ανάμεσα στους εθνικιστές Ρεπουμπλικάνους (καθολικοί στην πλειονότητά τους), υποστηρικτές της επανένωσης με την Ιρλανδία, και τους πιστούς στο στέμμα ενωτικούς (προτεστάντες στην πλειονότητά τους), που θέλουν η Βόρεια Ιρλανδία να παραμείνει στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Το Δουβλίνο δεν κρύβει πως φοβάται ότι η βία ίσως αναζωπυρωθεί αν υπάρξουν ξανά σύνορα και έλεγχοι ανάμεσα στη Βόρεια Ιρλανδία και την Ιρλανδία.