Το περίφημο βραβείο Πούλιτζερ Φωτογραφίας θεσπίστηκε το 1942 και έχει έκτοτε απονεμηθεί σε μια σειρά σπαρακτικών ντοκουμέντων και ξακουστών στιγμιοτύπων της σύγχρονης Ιστορίας.

Κι ενώ η ίδια η φωτογραφία μιλά κάποιες φορές δυνατότερα από όλες τις γλώσσες της οικουμένης, υπάρχουν φορές που η ιστορία του ενσταντανέ φωτίζει κι άλλες πλευρές που χάνονται στην οπτική μετάφραση του γεγονότος σε εικόνα.

Ας δούμε λοιπόν μια σειρά από περίφημες φωτογραφίες που έχουν βραβευτεί με Πούλιτζερ δίνοντας έμφαση στις ιστορίες που τις γέννησαν…

Αμερικανοί στρατιώτες σέρνουν Βιετκόνγκ
Kyoichi Sawada – 19 Αυγούστου 1966

Η φωτογραφία τραβήχτηκε στο Νότιο Βιετνάμ έπειτα από ολονύχτια επίθεση των Βιετκόνγκ στις αυστραλιανές δυνάμεις. Η απώθηση των βιετναμέζων ανταρτών συνοδεύτηκε από πολυάριθμες απώλειες, μία εκ των οποίων εμφανίζεται στη φωτογραφία. Η αδιαφορία μπροστά στη βαρβαρότητα και τη φρίκη έγινε χαρακτηριστικό γνώρισμα όσων πέρασαν πολύ καιρό στις μάχες, με τη δημοσιοποίηση του ντοκουμέντου να δίνει ένα εμφατικό χτύπημα στο δυτικό συναίσθημα και ηθικό…

Σοβαρά βήματα
Paul Vathis – 1962

Ο αμερικανός πρόεδρος Κένεντι και ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Αϊζενχάουερ παίρνουν τη βόλτα τους στο Camp David κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ο Κένεντι έχει μόλις ρωτήσει τον Αϊζενχάουερ τη γνώμη του για την αποτυχημένη εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων, με τον φωτογράφο Vathis να ισχυρίζεται ότι αποτύπωσε τη φωτογραφία κατά τη στιγμή αμηχανίας που ακολούθησε την ερώτηση του Κένεντι…

Το αντιαθλητικό χτύπημα στον Johnny Bright
Don Ultang και John Robinson – 20 Οκτωβρίου 1951

Ο Αφρο-Αμερικανός Johnny Bright, κολεγιακός παίκτης του αμερικανικού ποδοσφαίρου, δέχεται ηθελημένη -και απρόκλητη- επίθεση μέσα στον αγωνιστικό χώρο από αντίπαλο. Κι ενώ ο διαιτητής αποφάσισε να δει τα βίαια χτυπήματα (που θα κατέληγαν σε σπασμένο σαγόνι) ως μέρος του παιχνιδιού, το ντοκουμέντο αποδεικνύει ότι έκανε λάθος(;). Η σεκάνς των 6 φωτογραφιών καταγράφουν καρέ-καρέ την απρόκλητη επίθεση στον παίκτη, με το κίνητρο να είναι οφθαλμοφανές και απεχθές ταυτόχρονα. Το πιο φριχτό ωστόσο κομμάτι του περιστατικού ήταν η έλλειψη αντίδρασης από το πανεπιστήμιο του δράστη, το οποίο δεν τον τιμώρησε ποτέ για την απαράδεκτη πράξη του, παρά τη δημοσιότητα που πήρε το φωτογραφικό στιγμιότυπο…

Θανάσιμο χολιγουντιανό δράμα
Anthony Roberts – 1973

Ο Roberts περπατούσε το απόγευμα σε πάρκινγκ του Χόλιγουντ όταν άκουσε τις κραυγές μιας γυναίκας. Όταν έφτασε στον τόπο, βρήκε έναν άντρα από πάνω της να προσπαθεί να την καθηλώσει στο έδαφος. Το μόνο όπλο που είχε ο Roberts ήταν η κάμερά του, γι’ αυτό και απείλησε τον άντρα ότι μόλις τον είχε φωτογραφίσει. Ο άντρας τού αντιγύρισε ότι δεν νοιάζεται και συνέχισε να γρονθοκοπά την αβοήθητη γυναίκα, με τον Roberts να παρατηρεί εμβρόντητος. Οι φωνές απελπισίας της ωστόσο θα κινητοποιούσαν έναν σεκιουριτά, ο οποίος στην προσπάθειά του να τη σώσει σήκωσε το πιστόλι του και σκότωσε τον δράστη. Η φωτογραφία που πήρε το Πούλιτζερ απεικονίζει το περιστατικό στιγμές προτού ο φύλακας πατήσει τη σκανδάλη…

Μοναχική γυναίκα
Oded Balilty – 1 Φεβρουαρίου 2006

Δέκα χιλιάδες ισραηλινοί στρατιώτες κλήθηκαν να απομακρύνουν βίαια τους ισραηλινούς εποίκους από τον παράνομο οικισμό Amona της Δυτικής Όχθης. Μια γυναίκα στέκεται αντιμέτωπη με μια διμοιρία των ειδικών αστυνομικών δυνάμεων της χώρας, σε μια προσπάθεια να σώσει το σπίτι της από την επικείμενη κατεδάφιση. Τη μάχη όμως θα την έχανε, όπως και το σπίτι της…

Ο πυροβολισμός του James Meredith
Jack Thornell – 6 Ιουνίου 1966

Ένας άντρας πυροβολεί με δίκαννο τον James Meredith από πίσω, τον διακεκριμένο ακτιβιστή και πρωτεργάτη των ανθρώπινων δικαιωμάτων, κατά τη διάρκεια μιας πορείας. Ο επίδοξος δολοφόνος Aubrey Norvell απέτυχε βέβαια να τον εκτελέσει, αφού κανένα από τα 63 σκάγια του όπλου του δεν χτύπησε ζωτικό όργανο του Meredith, παρά το γεγονός ότι τα βλήματα τον «γάζωσαν» από την κορυφή ως τα νύχια. Στο ντοκουμέντο παρουσιάζεται ο τραυματισμένος Meredith να κείται στον δρόμο και να φωνάζει: «δεν θα με βοηθήσει κανείς;». Παραδόξως, κανείς δεν το έκανε, με τον φωτογράφο Thornell να του φωνάζει ότι σύντομα θα έρθει το ασθενοφόρο. Δύο μέρες μετά ο Meredith θα έβγαινε από το νοσοκομείο, ενώ ο Norvell θα περνούσε μπόλικα χρόνια στη φυλακή…

Η εκτέλεση της Σαϊγκόν
Eddie Adams – 1968

Πρόκειται για μια από τις πλέον περίφημες φωτογραφίες του κόσμου, που θα έκανε τον φωτογράφο Eddie Adams να μετανιώσει την ώρα και τη στιγμή που βρέθηκε στο περιστατικό, την ίδια ώρα που θα κατέστρεφε τη ζωή του εκτελεστή και της οικογένειάς του. Ο ένοπλος άντρας είναι ο Nguyen Ngοc Loan, υποστράτηγος των δυνάμεων του Νοτίου Βιετνάμ και αρχηγός της αστυνομίας, ενώ ο αιχμάλωτος πιστεύεται ότι είναι ο Nguyen Van Lem, τοπικός αξιωματούχος των Βιετκόνγκ που είχε συστήσει συμμορία για να «καθαρίσει» όλους τους αστυνομικούς από τη συγκεκριμένη γειτονιά της Σαϊγκόν. Ήταν υπεύθυνος για τους φόνους δεκάδων αστυνομικών της περιοχής και σε κάποιες περιπτώσεις και των οικογενειών τους. Όταν τελικά πιάστηκε και τον παρουσίασαν στον αστυνομικό διευθυντή Loan, αυτός ατάραχος έβγαλε το πιστόλι του και τον πυροβόλησε εξ επαφής. Ο Adams δεν είχε ιδέα τι κατέγραφε ο φακός της μηχανής του…

Η απεργία των εργατών της Ford
Milton Brooks – 1941

Ήταν το 1941 όταν οι εργαζόμενοι στο εργοστάσιο της Ford στο Ντιτρόιτ κατέβηκαν μαζικά σε απεργιακή κινητοποίηση, αξιώνοντας υψηλότερες αμοιβές. Ανάμεσά τους κι ένας απεργοσπάστης, ο οποίος επιχείρησε να σπάσει τον κλοιό, πριν συναντήσει τη μαζική μήνη των εργατών. Ο Brooks έβγαλε κρυφά τη φωτογραφική του, τράβηξε το ενσταντανέ και απομακρύνθηκε γρήγορα από τον χώρο, υποστηρίζοντας ότι ο απεργοσπάστης έφαγε της χρονιάς του…

Το εθνικό σύμβολο ως ρατσιστικό όπλο
Stanley Forman – 5 Απριλίου 1976

Η άρση των διακρίσεων μεταξύ λευκών και έγχρωμων στις δημόσιες συγκοινωνίες της Βοστόνης τέθηκε σε ισχύ το 1965 και μέχρι το 1974 οι διαδηλώσεις των λευκών κατά του μέτρου ισότητας είχαν γίνει κοινός τόπος και κολοσσιαίο πρόβλημα για την τοπική κοινωνία. Το 1976, ο φωτογράφος Stanley Forman κατέγραψε με τον φακό του το στιγμιότυπο που συνοψίζει την κρίση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο: ο έγχρωμος δικηγόρος και ακτιβιστής κατά των διακρίσεων Theodore Landsmark δέχεται επίθεση από τον λευκό άντρα Joseph Rakes, ο οποίος επέλεξε ως όπλο την ίδια την αμερικανική σημαία. Ένα έθνος άνω-κάτω…

Το φιλί της ζωής
Rocco Morabito – 1967

Δύο εργαζόμενοι στην υπηρεσία ηλεκτροδότησης, οι Randall Champion και J.D. Thompson, εκτελούσαν έλεγχο ρουτίνας πάνω στον στύλο όταν 4.000 βολτ χτύπησαν τον Champion και έκαναν την καρδιά του να σταματήσει αμέσως. Ο ιμάντας ασφαλείας απέτρεψε την πτώση του στο έδαφος και ο Thompson, που ακολουθούσε πίσω του, τον έπιασε και άρχισε να του παράσχει τις πρώτες βοήθειες. Το μόνο που μπορούσε να κάνει πάνω στον στύλο ήταν το φιλί της ζωής, με τον Thompson να εκπνέει επίμονα στον πνεύμονα του Champion μέχρι να νιώσει έναν αδύναμο παλμό. Τότε ήταν που τον κατέβασε με προσοχή από τον στύλο και με τη βοήθεια έτερου εργάτη του δόθηκαν οι απαραίτητες πρώτες βοήθειες μέχρι να φτάσει το ασθενοφόρο. Το παρατεταμένο φιλί της ζωής τού είχε σώσει πράγματι τη ζωή…