Η έναρξη της εφαρμογής του άρθρου 3 του νόμου Χελμς-Μπάρτον, που η ισχύς του είχε ανασταλεί απ’ όλους τους Αμερικανούς προέδρους από το 1996 έως χθες, αποτελεί το τελευταίο βέλος της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ εναντίον της Κούβας, όπως αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Από χθες άρχισαν να κατατίθενται οι πρώτες αγωγές Αμερικανών πολιτών κατά πολυεθνικών εταιρειών για τα οφέλη που έχουν αποκομίσει από την εκμετάλλευση κατασχεμένων περιουσιών τους στη χώρα της Καραϊβικής κατά τη διάρκεια της Κουβανικής Επανάστασης. Επιπλέον, η εφαρμογή αυτού του άρθρου έχει πυροδοτήσει έναν έντονο διπλωματικό πόλεμο με την ΕΕ.
Ο όμιλος πλοίων κρουαζιέρας Carnival, με έδρα τη Φλόριντα, υπήρξε ο στόχος των πρώτων αγωγών που κατατέθηκαν χθες, ενώ στη σειρά υπάρχουν πλήθος άλλες —πολλές εξ αυτών εναντίον ευρωπαϊκών εταιρειών, ιδίως ισπανικών, που δραστηριοποιούνται στην Κούβα.
Ο Μίκαελ Μπεν, κληρονόμος μίας οικογένειας από το Κεντάκι που ήταν ιδιοκτήτρια της εταιρείας Havana Docks, η οποία διαχειριζόταν αποβάθρες ελλιμενισμού στον λιμένα της Αβάνας, δεν μπορούσε να συγκρατήσει τα δάκρυά του, βγαίνοντας από το δικαστικό μέγαρο του Μαϊάμι: «Στη δεκαετία του ’60, οι Κάστρο έκλεψαν την ιδιοκτησία των παππούδων μου και σήμερα αποδόθηκε δικαιοσύνη», τόνισε.
Στο πλάι του βρισκόταν και ο Χαβιέρ Γκαρσία Μπενγκοετσέα, κάτοικος τώρα του Τζάκσονβιλ στη Φλόριντα, του οποίου η οικογένεια επίσης εκμεταλλευόταν ιδιοκτησίες της στον λιμένα του Σαντιάγο ντε Κούβα. Ο ίδιος δήλωσε πως γεύεται την ευτυχία του τέλους της «σταυροφορίας», που κάποιοι του έλεγαν «πως ήταν χάσιμο χρόνου και χρήματος». «Όμως τα καταφέραμε», πρόσθεσε, αναφερόμενος και στη δική του αγωγή κατά της Carnival, για την εκμετάλλευση των «κλεμμένων αγαθών» της οικογένειάς του, που εθνικοποιήθηκαν από την κουβανική κυβέρνηση.
Οι αγωγές των Μπεν και Μπενγκοετσέα είναι οι πρώτες που εκδικάζονται, γιατί είχαν κατατεθεί 30 ημέρες νωρίτερα από την εναρκτήρια ημερομηνία των αγωγών, που τυπικά τους δίνει το δικαίωμα να διεκδικήσουν τρεις φορές την αξία της αποζημίωσης που απαιτούν. «Θα υπάρξουν δεκάδες άλλες αγωγές μέσα στους επόμενους μήνες, και πιθανώς θα υπάρξουν εκατοντάδες», τονίζει ο Νικ Γκουτιέρες, πρόεδρος της Ένωσης Κουβανών Ιδιοκτητών, που εκπροσωπεί από χρόνια εκατοντάδες πιθανούς διεκδικητές.
Ο νόμος για την Ελευθερία και την Αλληλεγγύη για την Δημοκρατία στην Κούβα, όπως είναι η επίσημη ονομασία του, είχε κατατεθεί κι εγκριθεί μετά την πλειοψηφία που είχε αποκτήσει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, έπειτα από 40 χρόνια, και στα δύο Σώματα του αμερικανικού Κοινοβουλίου και σε αντίποινα για την κατάρριψη δύο αεροσκαφών, που κυβερνούσαν Αμερικανοί πιλότοι κουβανικής καταγωγής, πάνω από τον εναέριο χώρο της Κούβας.
Η νομοθεσία προέβλεπε πιο εντατικό εμπάργκο κατά της κυβέρνησης της Κούβας, όμως προκάλεσε διεθνή αντίδραση και μία έντονη διαμάχη με την ΕΕ στο πλαίσιο του Διεθνούς Οργανισμού Εμπορίου. Το γεγονός αυτό ανάγκασε τον τότε πρόεδρο Μπιλ Κλίντον να αναστείλει την εφαρμογή δύο κεφαλαίων του: του 3ου, που επιτρέπει σε Αμερικανούς υπηκόους να ζητήσουν αποζημιώσεις από ξένες εταιρείες για εκμετάλλευση απαλλοτριωμένης περιουσίας τους και του 4ου Κεφαλαίου, που επιτάσσει την ανάκληση της βίζας εισόδου στους διαχειριστές των εταιρειών αυτών. Όλοι οι κατοπινοί πρόεδροι των ΗΠΑ συνέχισαν τη στάση του Κλίντον και δεν ενεργοποίησαν αυτά τα κεφάλαια.
Εντούτοις, ο Τραμπ αποφάσισε την πλήρη εφαρμογή του νόμου, ως ακόμη ένα μέσο πίεσης, όχι μόνον κατά της Κούβας, αλλά και ενάντια στη Βενεζουέλα, καθώς η Αβάνα αποτελεί έναν από τα διεθνή ερείσματα του Νικολάς Μαδούρο. Η κεντρική ιδέα της ενεργοποίησης του νόμου είναι να αποτραπούν οι ξένες επενδύσεις στην Κούβα, επιταχύνοντας έτσι την πτώση της κυβέρνησής της.
Οι δικαστικές διαδικασίες «ενδέχεται να είναι μακρόχρονες, πολυδάπανες και αβέβαιες», παραδέχεται ο Γκουτιέρες. Για τον λόγο τούτο, ενδόμυχη ελπίδα των μηνυτών είναι να έλθουν σε συμφωνία με τις εταιρείες, από τις οποίες ζητούν τις αποζημιώσεις.
Οι Κουβανοί εξόριστοι πανηγύρισαν την είδηση και αναμένουν την κλιμάκωση των πιέσεων από την κυβέρνηση Τραμπ ενάντια στην Κούβα και στη σύμμαχό της Βενεζουέλα.
