Πριν πέντε χρόνια, οι Ουκρανοί είχαν κάνει την έκπληξη απομακρύνοντας τον φιλορώσο πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς και εκλέγοντας τον Πέτρο Ποροσένκο με αίτημα την καταπολέμηση της διαφθοράς. Τώρα έκαναν και πάλι την έκπληξη καταψηφίζοντας τον Ποροσένκο και εκλέγοντας νέο πρόεδρο της χώρας τον κωμικό της τηλεόρασης Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Με το ίδιο ακριβώς αίτημα: την πάταξη της διαφθοράς.
Σύμφωνα με τα exit polls, ο Zελένσκι εκλέγεται με το 73% – ένα ποσοστό που δεν έχει αποσπάσει κανένας άλλος υποψήφιος στην πρόσφατη ιστορία της χώρας.
Μπορεί ο απερχόμενος πρόεδρος Ποροσένκο να τον αποκαλούσε «εικονικό πολιτικό» λόγω της παντελούς έλλειψης πολιτικής εμπειρίας, όμως οι Ουκρανοί έδωσαν μαζικά την ψήφο τους στον Ζελένσκι. Αγνοώντας και τις κατηγορίες για τις στενές σχέσεις του Ζελένσκι με τον ολιγάρχη Ιχόρ Κολομόζκι, στο τηλεοπτικό δίκτυο του οποίου εργαζόταν ο νέος πρόεδρος της Ουκρανίας.
Ο Ζελένσκι δεν ακολούθησε τις συνήθειες της προεκλογικής εκστρατείας. Ο «Ζε» όπως αποκαλείται ο Ζελένσκι, από τα αρχικά του ονόματός του, δεν διένειμε φυλλάδια. Δεν έδωσε πολλές συνεντεύξεις.
Επιτυχημένος τηλεοπτικός κωμικός στο δημοφιλές τηλεοπτικό δίκτυο του ολιγάρχη Ιχόρ Κολομόζκι, ο Ζε είχε τεράστια αναγνωρισιμότητα. Μόνο στο Instagram έχει 3,8 εκατομμύρια ακόλουθους.
«Υπηρέτης του λαού» είναι το όνομα της σειράς που έκανε τον Ζελένσκι μέρος της καθημερινής ζωής πολλών Ουκρανών για δύο χρόνια. Ως δάσκαλος που ξαφνικά έγινε πρόεδρος στην τηλεόραση, καταπολεμώντας αμέσως τη διαφθορά στη χώρα του ως Ζορό -όπως λένε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ Ουκρανοί δημοσιογράφοι -και απορρίπτοντας τους ανίκανους πολιτικούς, έγινε διασημότητα. Και αυτό που συνέβη στον φανταστικό κόσμο της τηλεόρασης μπορεί τώρα να γίνει πραγματικότητα.
Το μεγαλύτερο επίτευγμα του Ζελένσκι είναι ότι έπεισε τους ψηφοφόρους ότι δεν έχει καμία σχέση με το σύστημα της ουκρανικής ελίτ που κυριαρχείται από τη διαφθορά και τους ολιγάρχες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο φαίνεται πιο δυναμικός και πιστευτός στα μάτια πολλών θεατών, ενσωματώνει τη θέληση για μια νέα αρχή που πολλοί Ουκρανοί θέλουν.
Ο Ζελένσκι υπόσχεται ότι ως πρόεδρος θα είναι φιλελεύθερος και φιλοευρωπαϊστής.
Όπως γράφει η γερμανική Die Welt: «Οι Ουκρανοί δεν πείστηκαν επίσης από την πολωτική εκστρατεία του Ποροσένκο που έθεσε μια εθνικιστική ατζέντα στην προεκλογική του εκστρατεία προβάλλοντας το δίλημμα εμένα ή τον Πούτιν. Στέλνοντας ακόμη το μήνυμα ότι απευθύνεται στους «πραγματικούς» Ουκρανούς: Ουκρανούς και Χριστιανούς».
Αντίθετα, ο Ζελένσκι εμφανίστηκε ως μεγάλος συμφιλιωτής, ο οποίος θέλησε να φέρει τη δικαιοσύνη στη χώρα με τους διαφορετικούς πολιτισμούς και τις γλώσσες τους. Στην προεκλογική εκστρατεία δεν δίστασε μάλιστα να μιλήσει και στα ρωσικά – μια γλώσσα συχνά ανεπιθύμητη στην Ουκρανία.
Το σημείο καμπής στην εκλογική νίκη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα είναι πάντως τόσο η εσωτερική όσο και η εξωτερική πολιτική: οι σχέσεις του Κιέβου με την Μόσχα. Πολλοί Ουκρανοί ελπίζουν ότι αν και νεοφερμένος στην πολιτική, ο Ζελένσκι θα μπορούσε να συμβάλει στην εδραίωση της ειρήνης με τους ρωσόφωνους Ουκρανούς του Ντονμπάς, χωρίς να είναι ο ίδιος φιλορώσος.
Μια νέα συναίνεση
Για την Ουκρανία, η εκλογή Ζελένσκι ίσως να σημάνει μια νέα συναίνεση που θα γεφυρώσει το διαχωρισμό της χώρας ανάμεσα στη φιλοδυτική πλευρά και τη φιλορωσική Ανατολή.
Τώρα, ο νέος πρόεδρος της Ουκρανίας πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί να κάνει πράξη τις ασαφείς προεκλογικές του υποσχέσεις. Δεν διαθέτει κόμμα στη Βουλή και πρέπει να αναζητήσει εταίρους ως τις προγραμματισμένες για το φθινόπωρο κοινοβουλευτικές εκλογές. Και να συγκροτήσει κόμμα που θα γίνει «υπηρέτης του λαού»- για να κερδίσει τις εκλογές. Άλλωστε, δεν θα είναι η πρώτη φορά στην Ουκρανία, που ένα κόμμα οικοδομείται γύρω από μια προσωπικότητα. Ο Ζελένσκι ελπίζει σε ένα παρόμοιο σενάριο. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το κόμμα του Ζελένσκι θα μπορούσε να πάρει το 25% των ψήφων στις βουλευτικές εκλογές.
