Η Ευρώπη έχει έναν ιδιαίτερο γεωγραφικό διαχωρισμό όσον αφορά τη βεβαιότητα της θρησκευτικής πίστης.
Σύμφωνα με μια μελέτη του Ερευνητικού Κέντρου Pew στην Ουάσινγκτον των ΗΠΑ, οι Δυτικοευρωπαίοι εκφράζουν την πίστη τους στον χριστιανικό Θεό με χαμηλότερη ένταση και σε χαμηλότερα επίπεδα από τους Ευρωπαίους της ανατολικής Ευρώπης.
Η Αρμενία με 79% και η Γεωργία με 72% βρίσκονται στην κορυφή της λίστας με τους ενήλικους που αναφέρουν ότι πιστεύουν στον Θεό με απόλυτη βεβαιότητα, ενώ η Γαλλία με 11%, η Ελβετία επίσης με 11% και η Γερμανία με 10% βρέθηκαν να είναι οι χώρες που έχουν την πιο αδύναμη πίστη στην ύπαρξη του Θεού.
Σύμφωνα με μια απογραφή του 2011, περισσότερο από 95% των Αρμενίων είναι μέλη της Αρμενικής Αποστολικής Εκκλησίας, η οποία ιδρύθηκε τον 1ο αιώνα μ.Χ. και το 301 μ.Χ. έγινε το πρώτο τμήμα της χριστιανοσύνης που μετατράπηκε σε επίσημη κρατική θρησκεία.
Ανάμεσα στις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που έγιναν αντικείμενο της έρευνας, υπάρχουν μόνο τρεις εξαιρέσεις όπου λιγότερο από τα 2/3 του ενήλικου πληθυσμού δηλώνουν ότι πιστεύουν στον Θεό: Η Ουγγαρία με 59%, η Εσθονία με 44% και η Τσεχία με 29%.
Λιγότερο από τα 2/3 των ενηλίκων στο μεγαλύτερο μέρος της δυτικής Ευρώπης ανέφερε ότι πιστεύει στον Θεό, ενώ την ίδια στιγμή σε χώρες με μεγάλους πληθυσμούς που δεν συνδέονται με τη θρησκεία, όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Σουηδία, λιγότεροι από τους μισούς ενηλίκους πιστεύουν στην ύπαρξη μιας ανώτερης δύναμης.
Πολλοί από αυτούς που απάντησαν και κατάγονται από αυτές τις χώρες της δυτικής Ευρώπης έχουν απομακρυνθεί από τη θρησκευτική πίστη ήδη από τα παιδικά τους χρόνια. Για παράδειγμα στο Βέλγιο το 55% αυτών που απάντησαν θεωρούν τους εαυτούς τους Χριστιανούς αυτή τη στιγμή, ενώ το ποσοστό που ανατράφηκαν με τη χριστιανική πίστη ανέρχεται αντιστοίχως στο 83%.
Αντιθέτως, το 93% των ενηλίκων στην Ουκρανία δηλώνουν τώρα Χριστιανοί, ενώ μόνο το 81% αναφέρουν ότι μεγάλωσαν έτσι, όπως αναφέρει το euronews.com.
Οι περισσότεροι από τους ενηλίκους στη Δύση αναφέρουν ότι «σταδιακά απομακρύνθηκαν από τη θρησκεία», ενώ πολλοί δήλωσαν ότι η σύνδεσή τους με τη θρησκεία «ξεθώριασε» εξαιτίας διαφωνιών με τις θέσεις της επίσημης Εκκλησίας σε κοινωνικά ζητήματα όπως η ομοφυλοφιλία και η άμβλωση.
Ανάμεσα στις δυτικές χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, μόνο στην Πορτογαλία περισσότεροι από τρεις στους δέκα (44%) δηλώνουν ότι πιστεύουν απολύτως στην ύπαρξη του Θεού. Οι άνθρωποι σε αρκετές χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης εξέφρασαν σε μεγαλύτερο βαθμό την πεποίθηση ότι ο Θεός υπάρχει, όπως στη Ρουμανία με 64%, στην Ελλάδα με 59% και στην Κροατία με 57%.
Σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο, οι κάτοικοι τόνισαν σε μεγάλο βαθμό ότι η θρησκεία και η πολιτική πρέπει να παραμένουν δύο ξεχωριστά πράγματα. Αλλά αυτή η αντίληψη είναι περισσότερο διαδεδομένη στη δυτική Ευρώπη, ενώ υπάρχει σχετικός διαχωρισμός σε κεντρικές και ανατολικές χώρες. Για παράδειγμα, το 46% των Ρουμάνων ανέφεραν ότι η κυβέρνηση πρέπει να προωθεί τις θρησκευτικές αξίες και πεποιθήσεις.
Η έρευνα επίσης έδειξε ότι περισσότεροι από τους μισούς ενηλίκους στην Ελλάδα, τη Βοσνία, την Αρμενία, τη Γεωργία και τη Ρουμανία δήλωσαν ότι η θρησκεία παίζει σημαντικό ρόλο στις ζωές τους, ενώ αντιστοίχως περίπου 1 στους 10 επεσήμαναν τη σημασία της θρησκείας σε Γαλλία, Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι χώρες οι οποίες εμφάνισαν τα μεγαλύτερα ποσοστά ενηλίκων που δήλωσαν ανοιχτά ότι δεν πιστεύουν στον Θεό είναι η Τσεχία με 66%, η Σουηδία με 60%, το Βέλγιο με 54% και η Ολλανδία με 53%.
Τα αποτελέσματα προκύπτουν από σειρά μελετών που έχει διεξάγει το Ερευνητικό Κέντρο Pew μεταξύ του 2015 και 2017 με δείγμα περίπου 56.000 ενηλίκων (ηλικίες 18 και άνω) σε 34 χώρες της δυτικής, κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.