Ακτιβιστές, διανοούμενοι, αντιφρονούντες, πρωτεργάτες κοινωνικών αγώνων, ηγέτες απελευθερωτικών κινημάτων, όλοι είχαν το μερίδιό τους στον μακροχρόνιο και παράνομο εγκλεισμό.

Η πολιτική τους δράση πλούσια, την πλήρωσαν ωστόσο ακριβά.

Γιατί όταν το καθεστώς επιβουλεύεται τους κοινωνικούς σου αγώνες, μία είναι η κατάληξη της πορείας σου: η φυλάκιση.

Η φυλάκιση που θα εμπνεύσει βέβαια πλήθη και θα κυοφορήσει τις ιδέες της ανατροπής και της επανάστασης.

Ας δούμε λοιπόν μερικούς εξέχοντες αντιφρονούντες που πέρασαν το κατώφλι της φυλακής για τις ιδέες τους…

Νέλσον Μαντέλα

Αφού προσχώρησε στην ANC (African National Congress) το 1944 και συμμετείχε στο κίνημα αντίστασης των πολιτικών του απαρτχάιντ, ο Μαντέλα θα περνούσε τελικά από δίκη για την ακτιβιστική του δράση: στον δικαστικό μαραθώνιο που κράτησε από το 1956-1961 όλοι οι κατηγορούμενοι θα αθωώνονταν τελικά. Με την ANC να τίθεται ωστόσο εκτός νόμου, ο Μαντέλα θα συν-ιδρύσει το 1961 τη στρατιωτική της πτέρυγα [Umkhonto we Sizwe – «το Δόρυ του Έθνους»], αλλά θα συλληφθεί την επόμενη χρονιά και θα καταδικαστεί σε 5 χρόνια φυλάκισης με βαριά καταναγκαστική εργασία. Το 1964 μάλιστα η ποινή του θα αλλάξει σε ισόβια κάθειρξη για την υποτιθέμενη δολοπλοκία του σε πραξικόπημα για τη βίαιη ανατροπή της κυβέρνησης. Μέχρι το 1982, ο Μαντέλα κρατούταν στις διαβόητες φυλακές Robben Island, έξω από το Κέιπ Τάουν, πριν μεταφερθεί τελικά στο σωφρονιστικό κατάστημα του Pollsmoor στην ενδοχώρα. Παρά την κράτησή του, η φήμη του Μαντέλα ολοένα και μεγάλωνε, όπως και το κίνημα κατά του απαρτχάιντ. Μετά την απελευθέρωσή του το 1990, ο Μαντέλα έγινε αμέσως ηγέτης της ANC, ενώ το 1994 θα έβρισκε την πολιτική του κίνηση να συγκεντρώνει το 62% των ψήφων στις πρώτες διαφυλετικές εκλογές που έβλεπε ποτέ η Νότια Αφρική. Ο Μαντέλα γινόταν ο πρώτος έγχρωμος πρόεδρος της χώρας και έγραφε πλέον ιστορία…

Μοχάντας Γκάντι

Η ιστορία της «δικαιολογημένης ανυπακοής» και του αντιστασιακού κινήματος του Γκάντι περιλαμβάνει πολλά επεισόδια φυλάκισης, ξεκινώντας με τη δίμηνη στέρηση της ελευθερίας του το 1907 στη Νότια Αφρική, όπου και μαχόταν για το τέλος των φυλετικών διακρίσεων κατά των Ινδών που ζούσαν στη χώρα. Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του ήταν που θα διάβαζε την «Πολιτική Ανυπακοή» του Henry David Thoreau, ακρογωνιαίο λίθο της συλλογιστικής του Γκάντι. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του, ο Γκάντι θα φυλακιζόταν πολυάριθμες φορές για το κίνημα αντίστασης κατά του βρετανικού ζυγού. Το 1922 ο ακούραστος ηγέτης θα καταδικαζόταν για τελευταία φορά από τη βρετανική κυβέρνηση, για υποκίνηση πολιτικής δυσαρέσκειας κατά του Στέμματος. Ο Γκάντι θα δήλωνε ένοχος για όλες τις κατηγορίες και η ποινή που θα του επιβαλλόταν θα μετρούσε 6 χρόνια, έμελλε ωστόσο να αποφυλακιστεί στα δύο λόγω οξείας σκωληκοειδίτιδας. Η Ινδία θα κέρδιζε την ανεξαρτησία της στις 15 Αυγούστου 1947, πέντε μήνες πριν δολοφονηθεί ο αδιαφιλονίκητος πρωτεργάτης του κινήματος ανεξαρτησίας…

Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζ.

Ο σημαντικότερος πρωτεργάτης των πολιτικών δικαιωμάτων των Αφρο-Αμερικανών πρόλαβε να πάρει το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο της Βοστόνης πριν γίνει πάστορας. Οι σπουδές του τον ώθησαν στη μη βίαιη πάλη του κοινωνικού αγώνα, την ίδια στιγμή που επηρεάστηκε από το πρόταγμα του αγώνα του Γκάντι: «μέσα από τον πόνο μας θα τους κάνουμε να δούνε την αδικία τους». Η πολιτική καμπάνια του Κινγκ θα κορυφωνόταν με το περιστατικό της ανυπακοής της Ρόζα Παρκς στο περίφημο λεωφορείο το 1955, όταν αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση της σε λευκό, που θα οδηγούσε στο μποϋκοτάζ των λεωφορείων της Αλαμπάμα. Το κίνημα θα οδηγούσε στο τέλος των φυλετικών διαχωρισμών στα μέσα μαζικής μεταφοράς, υπήρχε ωστόσο πολύ έδαφος ακόμα να διανυθεί. Στον αδιάκοπο αγώνα του για τη φυλετική ισότητα, ο Κινγκ θα συλλαμβανόταν 30 φορές, ενώ το περίφημο σύγγραμμά του «Γράμμα από τη Φυλακή του Μπέρμινχαμ» του 1963 θα το έγραφε στις ομώνυμες φυλακές. Για τη συνεισφορά του στα δικαιώματα των Αφρο-Αμερικανών και την ηθική δικαιοσύνη του αγώνα του θα του απονεμόταν τελικά το Νόμπελ Ειρήνης το 1964…

Χο Τσι Μινχ

Όταν ο Χο Τσι Μινχ επισκέφτηκε την Κίνα στη δεκαετία του 1940, προσπαθούσε να κερδίσει την εύνοια και συμπαράσταση της εθνικιστικής κυβέρνησης του Chiang Kai-shek για τον αγώνα του κατά των γάλλων αποικιοκρατών. Ο Χο ήταν βέβαια κομμουνιστής, γεγονός που έκανε τον κινέζο αρχιστράτηγο να μην τον εμπιστεύεται καθόλου, γι’ αυτό και θα τον κρατούσε στη φυλακή για 18 μήνες. Κατά τη διάρκεια της παράνομης κράτησής του στην Κίνα, ο Χο θα έγραφε τις περίφημες «Σημειώσεις του από τη Φυλακή», μια συλλογή μελαγχολικών ποιημάτων που καλούσαν σε επανάσταση. Ο Χο θα κατάφερνε πάντως να απελευθερώσει το Βιετνάμ από τον γαλλικό ζυγό το 1954, δείχνοντας παράλληλα τον δρόμο για την εγκαθίδρυση μιας σοσιαλιστικής διακυβέρνησης στον βορρά της χώρας…

Aung San Suu Kyi

Η δημοκρατική ηγέτης της αντιπολίτευσης στη Βιρμανία, στα 67 της σήμερα, κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 1991 όταν και ήταν σε κατ’ οίκον περιορισμό. Θα απελευθερωνόταν το 1995 για να φυλακιστεί και πάλι – και πάλι αργότερα! Η χούντα της Βιρμανίας θα ταλαιπωρούσε την ηγέτιδα της αντιπολίτευσης από το 1988, όταν και θα επέστρεφε στη χώρα της από το εξωτερικό. Κόρη του δολοφονημένου ηγέτη της αντίστασης, στρατηγού και λαϊκού ήρωα Aung San, είχε μόνο μία επιλογή: τον πολιτικό ακτιβισμό, δράση που θα της στοίχιζε βέβαια την ελευθερία της για πάρα πολλά χρόνια…

Liu Xiaobo

Παρά τις επίμονες αντιδράσεις και τις αυστηρές προειδοποιήσεις της κινεζικής κυβέρνησης, η επιτροπή των Νόμπελ θα απένειμε τελικά στον φυλακισμένο πολιτικό κρατούμενο και αντιφρονούντα Liu Xiaobo το Νόμπελ Ειρήνης, για τον μακροχρόνιο μη βίαιο αγώνα του για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα. Ο Liu καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 11 ετών για τη δριμεία κριτική που άσκησε στην απολυταρχική διακυβέρνηση της χώρας και κρατείται πλέον σε κατ’ οίκον περιορισμό. Η ασίγαστη πολιτική δράση του συγγραφέα κινητοποίησε μέχρι και τον αμερικανό πρόεδρο Ομπάμα, ο οποίος κάλεσε την Κίνα επίσημα να απελευθερώσει τον πολιτικό ακτιβιστή…

Andrei Sakharov

Ο σοβιετικός πυρηνικός φυσικός που ασχολήθηκε πυρετωδώς με τα ανθρώπινα δικαιώματα στη χώρα του, δράση που θα τον έφερνε κατευθείαν στη φυλακή, θα κέρδιζε το Νόμπελ Ειρήνης το 1975. Η σοβιετική κυβέρνηση δεν θα του επέτρεπε βέβαια να εγκαταλείψει τη χώρα για να παραλάβει το βραβείο του, ενώ το 1980 θα τον εξόριζε στο Gorky και θα του αφαιρούσε όλους τους τίτλους και τους επαίνους, θέτοντάς τον υπό συνεχή επιτήρηση, κυρίως για τις απόψεις του κατά της σοβιετικής εισβολής στο Αφγανιστάν και του καλέσματός του για παγκόσμιο μποϋκοτάζ στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας του ’80. Το 1986 βέβαια ο ηγέτης της Ένωσης, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, θα του απένειμε χάρη και θα τον έφερνε πίσω από την εξορία, μετατρέποντας τον γηραλέο πλέον ακτιβιστή σε σύμβολο της αντίστασης κατά της σοβιετικής καταπίεσης στα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του…

Vaclav Havel

Ο επιφανής θεατρικός συγγραφέας, δοκιμιογράφος και ποιητής θα περνούσε το κατώφλι της φυλακής ως πολιτικός κρατούμενος, τόσο για τα γραπτά του που σατίριζαν την κομμουνιστική γραφειοκρατία όσο και για τη συμμετοχή του στο κίνημα της «Άνοιξης της Πράγας» το 1968. Το έργο του θα απαγορευόταν μεν από την κυβέρνηση, έμελλε ωστόσο να ρίξει άπλετο φως στα γεγονότα της Τσεχοσλοβακίας και να επισύρει την παγκόσμια κατακραυγή για τους σοβιετικούς χειρισμούς στη χώρα. Ο Χάβελ θα ταλαιπωρούταν από την αυθαιρεσία της αστυνομίας και θα συλλαμβανόταν απειράριθμες φορές, πριν καταδικαστεί οριστικά το 1979 σε 4,5 χρόνια φυλάκισης. Με την αποφυλάκισή του, θα γινόταν ηγέτης της πολιτικής κίνησης που θα έμενε γνωστή ως «Βελούδινη Επανάσταση» το 1989. Θα κέρδιζε μάλιστα τις εκλογές εκείνης της χρονιάς και θα γινόταν ο πρώτος πρόεδρος της προσφάτως ιδρυμένης Δημοκρατίας της Τσεχίας το 1993…

Akbar Ganji

Ο Akbar Ganji, ο ακτιβιστής δημοσιογράφος του Ιράν, αποτελεί το διαρκές στήριγμα της αντίστασης για τους ρεφορμιστές της χώρας. Ο φασισμός και η πολιτική τυραννία που επιμένει να βλέπει στη διακυβέρνηση του Ιράν τον έκαναν αυτομάτως εχθρό της κυβέρνησης, την ίδια στιγμή που η αποκάλυψη που έκανε πως πίσω από μια σειρά δολοφονιών στη χώρα κρύβονταν υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη θα τον έστελναν κατευθείαν στη φυλακή: οι κατηγορίες που εξαπέλυσε κατά της κυβέρνησης θα τον έφερναν στο δικαστήριο το 2000 και θα περνούσε τα επόμενα 6 χρόνια στη φυλακή. Τα πολιτικά μανιφέστο του παραινούν ακόμα και σήμερα για μια πλήρως δημοκρατική διακυβέρνηση του Ιράν…

Benigno Aquino Jr.

Ο Benigno Aquino προοριζόταν να μπει στην πολιτική, ως γόνος διακεκριμένου πολιτικού «τζακιού» των Φιλιππίνων, και ήταν μάλιστα ο νεότερος βουλευτής που εκλέχτηκε ποτέ στη χώρα, στην ηλικία των 34 ετών, εκλογή που έμελλε να του δώσει τον τίτλο του παιδιού-θαύματος της πολιτικής. Στις 21 Σεπτεμβρίου 1972, όταν ο πρώην φίλος του Benigno, Ferdinand Marcos, κήρυξε στρατιωτικό νόμο, πολυάριθμοι ηγέτες της αντιπολίτευσης θα οδηγούνταν στη φυλακή, μεταξύ των οποίων και ο Benigno φυσικά. Έπειτα από 7 χρόνια εγκλεισμού, ο Benigno θα υπέφερε από καρδιακά προβλήματα, και ένα έμφραγμα θα «μαλάκωνε» τον δικτάτορα και θα του επέτρεπε να μεταβεί στις ΗΠΑ για επείγουσα εγχείριση. Ο Benigno θα παρέμενε αυτοεξόριστος στην Αμερική για τρία χρόνια, αποφάσισε ωστόσο κάποια στιγμή να επιστρέψει. Στην πτήση μάλιστα της επιστροφής, ο πρώην γερουσιαστής σημείωνε: «όλοι πρέπει να πεθάνουμε κάποια στιγμή. Αν η μοίρα μου είναι να πέσω νεκρός από σφαίρα εκτελεστή, ας είναι». Την ώρα που κατέβαινε από το αεροπλάνο, έπεφτε πράγματι νεκρός από σφαίρα στον αεροδιάδρομο της Μανίλα. Τα νέα για τη δολοφονία του θα πυροδοτούσαν μαζικές διαδηλώσεις που θα οδηγούσαν τελικά στην ανατροπή της χούντας του Marcos και την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Στις πρώτες μάλιστα δημοκρατικές εκλογές στη χώρα θα εκλεγόταν η γυναίκα του Benigno, Corazon…